Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1801

Bydrage tot de geschiedenis van den leeuw en zynen getrouwen hond, beiden uit Senegal, eerst in de menagerie van Versailles, en vervolgens naar de diergaarde van het museum national, te Parys, overgebragt.
Door G. Toscan.

(Getrokken uit l'Esprit des Journaux.)

Wanneer wy de Geschiedenis van den Leeuw en zynen Hond, zedert het tydstip dat zy in Vrankryk zyn gekomen, hadden geschetst, begrepen wy gereedlyk, dat 'er het allerbelangrykst gedeelte aan ontbrak, - de beschryving, naamlyk, van derzelver Kindschheid; doch de byzonderheden waren ons toen onbekend. Wy wisten maar, dat vryheid en weldaaden alléén in staat waren geweest, hunne natuurlyke neigingen te veranderen, ze nader by elkander te brengen, hun te vereenigen, en den sterkeren aan den zwakken te onderwerpen.

Het was ook in waarheid de eenigste kunst, die de Burger pelletan, ter dier tyd Directeur van de Africasche Compagnie op Senegal, by wien de Leeuw van de Diergaarde en zyn Hond werden opgevoed, heeft te werk gesteld. Zie hier, wat hy ons zelf verhaald heeft van hunne eerste heblykheden, en van den oorsprong van dien band, welke, door een gemeen noodlot, twee wezens van zulk eene tegengestelde geäartheid vereenigde, en hun dezelfde neigingen, dezelfde genoegens en dezelfde tegenspoeden veroorzaakte.

‘Deze Leeuw, in de Bosschen van Senegal gevangen, werd my tegen het einde des Jaars 1787 aangebragt; hy kon toen drie of vier maanden oud zyn; hetgeen het tydstip van zyne geboorte tot de maand April of Mey van dat zelfde jaar bepaalt.

Zyn gelaat kondigde zagtaartigheid en goedheid aan. Ik liet hem de volkomenste vryheid; ik streelde, ik vleide hem; op zyne beurt werd hy streelende en vleljende. Hy hield zeer veel van, en kende ook volmaakt, alle myne huisgenooten, van welken hy insgelyks zeer wel behandeld werd.

Hy had een Landsnaam; men noemde hem Woira. Dezen naam kende hy by uitstek; kwam, wanneer men hem riep, en volgde even getrouw als een hond. Vry in wil en bewegingen, gehoorzaamde hy niet met dezelfde gedweeheid; maar hy toonde nimmer het minste blyk van ongemaklykheid,

[p. 547]

't zy men hem belette iets te doen, dat hy gaarne deed, 't zy men hem dwong eenig oogmerk te laten varen, of van eene plaats te gaan, daar hy niet moest blyven.

Zonder hem buiten noodzaaklykheid in zyne verlangens te weêrstreven, liet ik hem overal in vryheid gaan en komen. Hy kwam in myn vertrek, lag aan myne voeten, als ik werkte, en volgde my, op etenstyd, aan tafel. Ik merkte op, dat hy vooral gezelschap beminde: by voorkeur ging hy op die plaatsen, waar hy de meeste menschen vondt; als men hem uit de vertrekken jaagde, ging hy naar de keuken.

Myn huis was vol van allerhande soort van Beesten, en allen waren vry; Schaapen, Honden, Katten, Aapen, Struisvogels, Ganzen, Eendvogels, Kalkoenen, Hoenderen, Paarden, Papegaaijen; en deze allen leefden in de beste verstandhouding met den Leeuw; niet één was bevreesd, niet één werd van hem het minste kwaad gedaan. De goede verstandhouding en het onderling vertrouwen waren zo wel verzekerd, dat zy in de winternachten, welke vry koud op Senegal zyn, onder elkander, de een op den anderen, in de stallen met de Paarden sliepen; de Leeuw sliep in het midden; en de Negers, die my bedienden, gingen gelyklyk tusschen dezelve slapen, om de warmte te zoeken. Het was in waarheid eene zonderlinge vertoning, die stapel van Dieren, zoo onderscheiden in soorten, vreedzaam te zamen rustende. Nimmer heeft eenig toeval, eenige twist, eenige onstuimigheid, deze ongemeene en aandoenlyke overeenstemming gestoord.

Agt maanden oud zynde, ondervondt de Leeuw, die tot dien tyd met alle wezens,die om hem waren, als een goed en vreedzaam huisgenoot geleefd had, een nieuw gevoel, veel sterker en byna uitsluitende. Myn Teefje bragt twee jongen ter wereld, juist ter zyde de plaats, daar hy gewoonlyk nederlag. Oogenbliklyk stelde hy een zeer sterk in 't oog lopend belang in deze nieuwe Familie; hy ging 'er niet van daan. In die korte oogenblikken, dat het Teefje zich verwyderde, nam hy haare plaats in; en het was zeer zonderling om op te merken, met hoe veel oplettendheid dit groot, eenigzins log Dier, dat zeer zwaar in zyne bewegingen was, deze kleinen wist te ontzien, terwyl hy ze liefkoosde, om ze niet te beschadigen.

Het Teefje was niet in 't minste ongerust, als zy haare jongen tusschen de breede klauwen van den Leeuw zag; maar, als zy terug kwam, jaagde zy hem zonder schroom weg, en liet zomtyds ook wel eens hare tanden zien; en hy, hare rechten erkennende, week altoos, zonder halstarrigheid of geraaktheid.

Een van de jongen sterft; de Leeuw hield hetzelve langen tyd omvat, en scheen het te betreuren. Vervolgens verdubbelde hy zyne verkleefdheid aan den overgeblevenen; hy zorgde 'er meer bepaaldlyk voor, en verliet hem niet meer; en ik, door een zoo behaaglyk schouwspel ingenomen, kan veilig verzekeren, dat hy even zo veel als de moeder aan deszelfs opvoeding heeft toegebragt.

[p. 548]

Hy had eene zoo verregaande toegeeflykheid voor zynen kleinen vriend, dat hy zich aan al diens eigenzinnige invallen gaarne leende; zich zomtyds latende byten, dat 'er het bloed voorkwam, zonder ooit te denken om zich te wreeken. Alles, wat het Hondje betrof, had veel vermogen op hem. De moeder, die wat oud was, en niet veel van spelen hieldt, verveelde het dikwyls, deze twee Dieren op hare hielen te hebben; dan gromde zy, en jaagde ze onvriendlyk weg: de Leeuw, altoos gehoorzaam, week terug.

De jonge Hond werd alzoo groot en sterk, terwyl hy deelgenoot was in de woeste spelen van den Leeuw: hunne verkleefdheid werd wederkerig; zy konden niet meer zonder den anderen leven. 's Nagts inzonderheid sliepen zy altoos te zamen; de Hond tusschen de pooten van den Leeuw, en leunende op zyn buik. Als eenige omstandigheid ze van elkander verwyderde, kon men het oogenbliklyk gewaar worden, door het brullen van den eenen, en het huilen van den anderen: men hereenigde ze, en zy waren te vrede.

Zie hier, wat my bewoog my van deze twee Dieren te scheiden. Op zekeren dag hoore ik voor myn huis hard schreeuwen; ik vlieg 'er heen; ik zie myn Leeuw en een klein kind te zamen in het zand rollen; het was niets dan spel. Ik neem het kind in myne armen, en vraag: “Hebt gy pyn?” - “Neen.” - “Gy schreeuwde.” - “Ik was bang.” - Maar hoe zeer de goedaartigheid van den Leeuw algemeen bekend was, belette zulks echter niet, dat de kinderen en vrouwen in myne buurt een zekeren angst 'er voor opgedaan hadden. Ik besloot, derhalven, hem naar Vrankryk te zenden. Hy was 14, de Hond 6 maanden oud. - Zy werden te zamen ingescheept. Ik begreep dat het wreed zou geweest zyn ze te scheiden, misschien moeilyk en gevaarlyk om den Leeuw alléén in te scheepen. Men had voor hem aan boord een hok opgeslagen, en uit voorzorg een sterken halsband laten maken, gelyk ook eene yzeren ketting, om hem, geduurende den overtocht, 'er aan vast te leggen. Dit alles was onnodig: het nieuw element, waarop hy zich bevondt, veranderde niets in zyne geäartheid; hy was zoo gemeenzaam, zoo zagtzinnig aan boord als aan den wal; - men liet hem los lopen; hy sliep en at met de Matroozen.

Hy werd te Havre, omstreeks het einde van September 1788, ontscheept. Het gerucht van zyne zagtaartigheid was zoo wel gevestigd, dat een enkel man op zich nam, hem naar Versailles te brengen, met hem aan eene lyst, die aan zyn halsband vast was, te leiden. Hy kwam 'er zonder toeval, en altoos gevolgd door zyn' trouwen Hond.’

Zodanig is het Verhaal, dat beider vorige goede Meester ons gedaan heeft. Wy hebben 'er niets afgedaan, niets 'er bygevoegd; wy hebben aan de waarheid alle hare eenvoudigheid gelaten, om 'er al het belang voor te behouden.