Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1801

Aanmerkingen over de kinder-bals.

(Ontleend uit Structures on the Modern System of Female Education, by Miss hannah more.)

Geächte Medeburgers!

‘De Kinder-bals, zo belachlyk als verderflyk, zyn misschien hier te Lande nog niet zo zeer in zwang, dat het hier medegedeelde Stukje, in allen opzigte, doeltreffende mag gerekend worden. Maar, behalven de drangreden, dat een Kwaad in zyne beginzelen behoort tegengegaan te worden, spoorde my de volgende ontmoeting tot die mededeeling aan. - Onlangs my bevindende ten huize van eene myner Bekenden, eene Vrouw, van gezond verstand anders geenzins misdeeld, kwam haar agtjaarig Dochtertje, met de hand aan 't hoofd en een verdrietig voorkomen, haare Moeder zeggen, dat de Schryfmeester gekomen was. - Wel nu, Sophietje, de Man komt immers op zyn tyd. - Ach, Mama! het Walsen heeft my gisteren zo geéchaufeerd, dat myn hoofd..... De Moeder lachte, - de Meester werd weggezonden; en ik begaf my naar huis, bragt het nevensgaande, uit opgemelde Werk, in onze taale over, en biede het Ul. thans, ter plaatzinge in Ul. Mengelwerk, aan; terwyl ik blyve

Ul. bestendige Leezer

Y.

[p. 454]

Salomo schryft, daar is een Tyd voor allen voorneemen en over allen werk; dan hy schreef zulks vóór de uitvinding en het invoeren der Kinder bals.

Deeze hedendaagsche uitvinding is eene soort van drievoudige zamenzweering tegen de Onschuld, de Gezondheid en het Geluk der Kinderen. Door die kunstvormige vermaaken de Kinderen te berooven van smaak te vinden in eenvoudig vermaak en ongekogte vrolykheid, natuurlyk eigen aan derzelver ontluikenden leeftyd is even 't zelfde, alsof men de Lente uit het viertal der Jaarsaisoenen wegnam.

De waare en geschikte genietingen van vrolyke en gelukkige kinderen op te offeren, is dezelve een duuren en geheel ongeëvenredigden prys te doen betaalen voor de daarvoor in de plaats gestelde kunstvermaaken. Zy stappen in ééns uit de Kinderkamer in de Danszaal; en door eene verkeerde verwenning van hoedanigheden, denken zy om zich zelven te kleeden, in een leeftyd, dat zy haare Poppen moesten kleeden. In stede van met de onbedwonge vryheid van Boschnymphjes over duin en dal te huppelen, met kaakjes, waarop de gezondheid gloeit, en harten, doortinteld van waar genoegen, worden de eigenaartig vrolyke Schepzeltjes den geheelen morgen opgeslooten, peinzende om de pas grave te doen, en zich ernstig bezig te houden met een nieuwen pas voor den aanstaanden avond te leeren, welke meer moeite en tyd kost, dan zy hebben moeten besteeden om een twintigtal nieuwe denkbeelden op te doen.

In deezer voege derven zy de vermaaklykheden, welke eigenaartig behooren aan hunnen ontluikenden leeftyd, en vervroegen, onnatuurlyk, de vermaaken, (zodanig als zy dan weezen mogen) die zy maar al te veelvuldig zullen ontmoeten, by het treeden op het daadlyk tooneel des Modeleevens.

De weezenlyke vermaaken der Kindschheid zyn goedkoop en natuurlyk: want elk voorwerp schenkt vermaak aan oogen en harten, nieuw voor het genot des leevens; ja, de harten van gezonde Kinderen hebben eene algemeene overhelling tot vrolykheid en vreugde, zelfs dan, als geen byzonder daartoe strekkend voorwerp aanweezig is; gelyk onze eerste Ouders, in 's werelds ugtend, toen alles zich nieuw, fris en vrolyk rondsom hun vertoonde. Verschaft den Kinderen eenige weinige eenvoudige en onschadelyke vermaaksmiddelen; geeft hun tyd, doch niet te lang op eenmaal, en zy zullen hunne eigene vermaaken beschikken, met meer overlegs, en met gelukkiger uitslag, dan zy kunnen ontvangen van alles, wat uw geld hun kan verleenen. Der Kinderen lichaams-uitspanningen zullen van dien aart weezen, dat ze hunne gezondheid bevorderen, hunne werkzaamheid verleevendigen,

[p. 455]

hunnen geest opbeuren, hun vernuft scherpen, en hun meer geschikt maaken voor het aankweeken hunner verstandlyke vermogens.

Maar indien men vroegtydig bezig is om behoeften daar te stellen, voldoeningen daarvoor uit te vinden, om verlangens te vermenigvuldigen, nog slaapende aandoeningen wakker te maaken, en nog bestolpt vuur aan te blaazen, doet men met de daad niets anders, dan voor de Kinderen een voorraad opleggen van vroegtydige grilligheid, aandoenlykheid, en misnoegen.

Zo lang de Kindschheid haare aangeboorene eenvoudigheid bewaart, is alle kleine verandering voor dezelve belangryk, elke voldoening weelde: eens uit te ryden en te wandelen, strekt voor een Kind, in den natuurlyken staat, tot een weezenlyk genoegen; doch het zal laf en smaakloos voorkomen aan Kinderen, opgevoed in deeze gedwongene kostbaare en verderflyke vermaaken. - Ongelukkig, in de daad, wanneer wy deeze eerste en schoone gelegenheid verzuimen, om in hebbelykheid te veranderen de zedeleer van deeze belangryke waarheid; dat de eerste bron van misnoegen onder de menschen gezogt moet worden, niet in onze weezenlyke, maar in onze ingebeelde behoeften; niet in hetgeen de natuur vordert, maar in de door kunst opgewekte prikkelingen der begeerte!

Wanneer men het oog slaat op de steeds toeneemende drift, om de tot middennagt duurende Kinder-bals by te woonen met deeze kleine Schoonheden, zou men bykans tot de gedagten komen, dat het een welberaadene nayver onder de Moeders was, om haare Kinderen te geneezen van genegenheid en trek tot ydele en dwaaze vermaaken, door dezelve de verveeling te doen gevoelen, ontstaande uit deeze vroegtydige gemeenzaamheid met dezelve; dat de Moeders zich gedreeven vonden door een soortgelyk beginzel, 't welk de Spartaanen aanzette om hunne Zoonen tooneelen van slegtheid te laaten aanschouwen, ten einde zy een vroe tydigen afkeer van de Ondeugd zouden opdoen! - of dat zy misschien het voorbeeld wilden volgen van die Scytische Moeders, die de pas geboorene Kinderen in het water dompelden; geen derzelven behoudenswaardig keurende, die deeze eerste proeve niet kon doorstaan; de vertroosting hebbende, dat, indien 'er veele verlooren gingen, de weinige, die behouden werden, des te sterker zouden weezen, door dus op de proef gesteld te zyn.

Deeze Lilliputiaansche Coquettes bezig te zien met Kleedingen uit te vinden, kleuren opmerkzaam na te gaan, linten en vederen uit te zoeken, terwyl haare hartjes kloppen van hoop op Minnaars, en slaan van vreeze voor Mede-

[p. 456]

dingsters; en te ontdekken, dat de frisse kaaken, naa dat middennagt-werk, bleek zyn; dat de hoofdpyn en ontstelde zenuwen deeze kleine kwynende Schepzeltjes onbekwaam maaken om iets weezenlyks den volgenden dag te verrigten; en dan tot verschooning te hooren, ‘dat dit de schuld is van den wyn, van de benaauwdheid en hitte op het 's nagts te vooren bygewoond Bal;’ - al dit, zeg ik, zou weezenlyk zo belachlyk weezen, alsof het kwaad deezes bedryfs niets wegnam van de vervrolyking, daardoor te wege gebragt, - even als eenige der belachlyke onevenredigheden in de vermaakende Reizen van Capitein lemuel gulliver!