Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1801

[p. 410]

De vergenoegde man.

Uit het Hoogduitsch.

(Medegedeeld door den Heer r. arrenberg, te Rotterdam.)

Armer kan 'er niet wel een mensch gevonden worden, dan simon flade, een oude Schoenlapper in Duitschland, was. Hy was dertig jaren Soldaat geweest, en had alle de Veldtogten van den Jare 1731 tot 1761, in Hongaryen, Bohemen, het Keizerryk, en andere Landen, bygewoond, en onbeschryflyk veel moeite en gevaren doorgestaan. Eindelyk werd hy, in den Zevenjarigen Oorlog, gekwetst en daardoor onbekwaam tot den Krygsdienst, zoo dat hy zyn ontslag en een gering pensioen verkreeg. Hy zette zich hierop neder in het Dorp waar hy geboren was, niettegenstaande hy 'er geene bloedverwanten of bekenden meer had, en zyn pensioen naauwlyks toereikende was om het drooge brood en eene geringe huishuur te betalen; terwyl zyne wonden hem buiten staat stelden om door eenigen zwaren of moeilyken arbeid nog eenig onderhoud voor zich te verdienen. In zyne jeugd het schoenmaken geleerd hebbende, besloot hy dat handwerk nu wederom te beginnen en oude schoenen te lappen; doch dit kon hem, als het goed ging, op eenen dag maar een grossche, somtyds zelfs maar eenen dreyer, opbrengen. Men kan dus ligt opmaken, dat flade niet veel had om te verteeren: hy at gemeenlyk des middags eene soep van water en groente, die hy zelf kookte, of ook wel eens aardappelen, knollen of wortelen; des avonds nam hy een stuk kaas en brood, en op alle hooge feestdagen een half pond vleesch. Zuiver bronwater was zyn drank; en slegts dan, wanneer hy een goeden dag had, nam hy voor een dreyer, of een driepenning-stuk, bier of brandewyn. Eene oude montering was zyn zondagskleed, en in de week droeg hy een linnen kiel. Een bed had hy in 't geheel niet, maar sliep op een stroozak; en de plaats, waar hy woonde, was een huisje dat genoegzaam ingevallen was.

Dit waren zyne omstandigheden, en by dit alles vond men in het gansche Dorp, of misschien in den geheelen omtrek, geen mensch, die tevredener leefde dan simon flade. Niemant kon zeggen, dat hy hem ooit in een morrenden of onvergenoegden toestand had aangetroffen. Onverschillig of 'er brood in zyn huis was of niet, was hy altoos opgeruimd en vrolyk, en het verscheelde hem niet, of hy aardappelen met wat zout of met een stuksken vleesch at. Over niets kon hy

[p. 411]

hartlyker iachen, dan wanneer hy zag, dat andere menschen met hangende hoofden voorby gingen, en zich met onnutte zorgen kwelden. Dikwerf riep hy dan uit: ‘Wat zyn het toch dwazen, die zich zelven het leven zoo verdrietig maken! Zy moeten aan God noch aan de Voorzienigheid gelooven, en 'er niet op denken, dat zy 'er misschien morgen niet meer zyn zullen.’

Zoo had flade tien jaren in dit Dorp geleefd, zonder een onrustigen nagt of een treurigen dag gehad te hebben, toen 'er een nieuwe Dorpsleeraar kwam. Deze man ging, kort daarna, al wandelende, voorby de woning van flade, en hoorde hem het schoone Lied zingen: 'k Beveel u uwe wegen; en by zyne wederkomst zong de Grysaard: Lof en eer zy 't hoogste goed. Dit maakte den Prediker opmerkzaam, zoo dat hy binnen trad. Met verbazing zag hy een oud arm man, in een ellendig hol, bezig aan een oude schoen; doch naauwlyks had flade hem in het gezigt, of hy stond op, en begroette hem met dezelfde vrolykheid, die in zyn gezang doorstraalde; en toen begon tusschen hen het volgend gesprek:

De Leeraar. Ging u dat van harte, hetgeen gy daar zoo even gezongen hebt?

Flade. Waarom niet, Mynheer? Ik heb zeker aandagtig gezongen.

De Leeraar. Maar my dunkt, dat de liederen, die ik u hoorde zingen, niet zeer toepaslyk waren op uwe omstandigheden. (Hier zag hy het ellendig vertrek eens rond.)

Flade. Ha, ha! neem het my niet kwalyk, maar ik moet lachen. Misschien denkt gy wel, dat ik ongelukkig ben? Het is waar, dat ik heden maar een dunne biersoep gegeten heb; maar ik ben niets minder dan ongelukkig, en ruilde misschien niet met duizenden, die gebraad eten, wyn drinken, en op zagte bedden slapen.

De Leeraar. Hoe is dat mogelyk?

Flade. Ik zal u myne rykdommen eens opnoemen, en dan kunt gy zelf oordeelen. Ik geloof aan eene Voorzienigheid, heb een genadigen God, een goed geweten en een te vreden hart. Ik ben gezond, en zelden hongerig naar bed gegaan. Daarenboven heb ik gelegenheden in overvloed om genoegens te smaken, als ik uitga, en in de schepping van God de schoone werken zie en bewondere. Voor my schynt de zon, voor my groent het woud, voor my bloeijen de boomen, voor my zingen de vogels, eveneens als voor den Ryken; en als ik dat alles geniet, moet ik dikwyls uitroepen: ‘Heer! hoe groot en veel zyn uwe werken! Gy hebt ze alle met wysheid gemaakt, en de Aarde is vol van uwe goederen.’

De Leeraar. Alles goed, alles schoon! Maar kommer, zorgen en opeengestapelde ellenden drukken toch den menschly-

[p. 412]

ken geest neder, en berooven ons dikwerf van onze vrolyke tevredenheid.

Flade. Somtyds, ja! Maar als men de zaak uit het regte oogpunt beschouwt, op God vertrouwt, zyne aardsche begeerten beperkt, en aan de Eeuwigheid gelooft, gebeurt zulks maar zeldsaam en is van korten duur. Mynheer! ik ben dertig jaren Soldaat geweest, en in al dien tyd heb ik maar twee treurige dagen beleefd. De eerste was, toen myn beste vriend, by Kesselsdorf, aan myne zyde werd doodgeschoten; en de andere, toen ik, vóór tien jaren, zonder dood te zyn, gekwetst op het slagveld bleef liggen. Alle verdere ongemakken heb ik gerust en standvastig verdragen, zonder dat het my griefde. En zou ik dan nu treurig zyn, daar myn einde nadert, en ik zeker binnen kort het doel myner bestemminge bereiken zal? Neen! ik wil zoo te vreden sterven als ik geleefd heb.

Op deze woorden wischte de Leeraar een traan uit zyn oog, vatte flade by de hand, die hy regt broederlyk en hartlyk drukte, en zeide tegen hem: Man! indien gy dit alles van harten meent, waaraan ik niet twyffel, zyt gy de gelukkigste mensch in myne gansche Gemeente, en ik wil van u leeren.

Sedert dien tyd gaf de Leeraar dikwyls bezoeken aan flade; hy liet hem ook menigmaal aan zyn huis komen, en onthaalde hem dan aan zyne tafel. Dan dit genoegen was van geen langen duur. Na verloop van weinige weken, kwam de Leeraar, des morgens, aan de deur van den Grysaard, met oogmerk om hem, volgens gewoonte, een bezoek te geven; terwyl hy hem den voorigen dag nog gesproken had. Na lang vergeefs geklopt te hebben, sprak hy eenigen der voorbygangeren aan, en liet de deur openmaken. - Daar lag flade op zyn stroozak dood. Zyne handen waren gevouwen, en in zyn gelaat zag men nog dezelfde vergenoegde trekken, die hem in zyn leven kenmerkten. De Leeraar liet hem, op zyne kosten, deftig begraven, en deed, ter zyner gedagtenis, eene schoone Lykpredikatie, over het geluk van een vast vertrouwen op God, in leven en in sterven, welke zyne geheele Gemeente stichtede en van de beste uitwerking was.

Mogt het verhaal van deze gebeurdtenis indruk maken op de harten van vele menschen, en hun overtuigen, dat het geloof aan Gods Voorzienigheid, en de bewustheid van overeenkomstig onzen pligt gehandeld te hebben, ons, in alle omstandigheden des levens, kalmte en tevredenheid kan schenken!