Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1801

Character der hedendaagsche Grieken.

(Uit het Engelsch van Mr. eton.)

Het vermeesterd Griekenland beschaafde Rome; doch de vermeesteraars waren Romeinen. Het vermeesterd Griekenland beschaafde Turkyen niet: want de vermeesteraars waren Turken. De ongevoeligheid deezes Volks is verbaazend groot. Leevende te midden van de uitvloeizelen van vernuft, zien zy met eene stompe ongevoeligheid op de wonderen en den roem der kunst, op de heerlyke gedenkstukken, op de Tempels, en besluiten, dat ze door Genii gebouwd waren. Daarop verwoesten zy dezelve, verbranden ze om 'er stukadoorzel van te maaken, en daarmede hunne huizen, zonder eenigen smaak vervaardigd, te bestryken; waar onkunde, tyranny, bygeloof en de groofste zinnelyke lustvoldoening woonen, omringd door domme, smaaklooze pragt. Of zy treeden 'er te voorschyn met woeste wreedheid, verdelgen het land rondsomme, bezoedelen hunne handen met het bloed der verdeedig- en hulpeloozen, vermoordende de overwonnelingen, zonder mededoogen. Hierdoor zyn de schoonste Landen in de wereld woestenyen geworden, deels bewoond door wilde Dieren, deels door nog woester menschen; terwyl de oude oorspronglyke Bewoonders des lands zich in schuilplaatzen verbergen, gelyk vreesagtige Haazen, (een naam, dien de Turken hun spotswyze toevoegen) alwaar de roofdieren rondsom hun loerend zwerven.

Alle voorwerpen, zedelyke en natuurlyke, het schoon gelaat der natuure, en de verstandige vermogens der

[p. 407]

Inwoonderen, zyn teffens aangegreepen door den harpyklaauw der Turksche Dwinglandy.

Als een voorbeeld van die verandering, welke Griekenland ondergaan heeft, mogen wy het oog vestigen op het Eiland Cyprus, tegenwoordig bykans eene onbewoonde wildernis. Dit Eiland was niet alleen in oude tyden, maar ook toen het door de Turken den Venetiaanen ontweldigd werd, welbevolkt en zeer ryk. De vermogenden leefden 'er als Vorsten; de Landlieden hadden ieder een zilveren beeker, lepel, mes en vork van dat zelfde metaal. De menigte en uitsteekenheid der voorbrengzelen waren even verwonderlyk. Tegenwoordig verzamelt men 'er slegts eenig katoen en eenige zyde; het levert ook nog wyn uit, en eenige droogeryen; doch het heeft weinig te beduiden. De Zoutgroeven zelve, die een zo grooten tak uitmaakten van inkomen en koophandel voor de Venetiaanen, hebben niets opgeleverd, zints de Turken in 't bezit des Eilands gekomen zyn.

Van de gebreken in het Character der Grieken zyn eenige, buiten twyfel, te wyten aan hunne oude verkeerdheden; maar de meeste ontstaan uit den vernederenden staat, waarin zy door de Turken gehouden worden. Deeze vernedering en slaafschheid is het werk van eeuwen, en heeft, gevolglyk, eene als opeengestapelde uitwerking op den geest veroorzaakt; doch werd eens dit drukkend gewigt weggenomen, de veerkragt der zielsvermogens zou zich weder wyd uitspreiden; en schoon het niet te wagten is, dat zy, op éénmaal, zouden opklimmen tot de hoogte hunner vroegere groote Mannen, zouden zy, buiten twyfel, een kragt van ziel ten toon spreiden, welke de yzeren hand der Overheersching zo langen tyd werkloos gehouden heeft. Het is veeleer te verwonderen, dat zy nog zo veel van het oorspronglyk Character behouden hebben, en niet nog meer verbasterd zyn: want, gelyk moedige paarden, knabbelen zy op het gebit, en tragten den last af te schudden; en eenmaal van denzelven ontheeven, zullen zy de loopbaan des roems instreeven.

Wanneer wy de Grieken in hun meer bevattend Character als een Volk beschouwen, is hunne meerderheid in kennisse boven de Turken verbaazend groot. Zy bezitten eene uitsteekende maate van vernuft en vinding; zy zyn van eene zo leevendige verbeeldingskragt, dat

[p. 408]

het hun onmogelyk is, dezelfde geschiedenis te verhaalen, zonder de verfraaijingen van omstandigheden en gezegden te veranderen. Men voege hierby, dat Mannen en Vrouwen veel spreeken, en met eene verwonderenswaardige vaardigheid en stoutmoedigheid: geen Menschen op aarde zyn zo natuurlyke Redenaars. Veelen hunner spreeken Italiaansch; maar allen hebben zy eene leevendig- en vlugheid, die wonderbaar afsteekt by de styve deftigheid der Turken. Een Europeaan vindt zich, als 't ware, by hun t'huis, en by schepzels van zyne eigene soort: want tusschen hun en de Mahomethaanen is een afstand, die eene onövereenkomstigheid baart, een geheel verschil van denkbeelden; en hoe beter hy hunne taal verstaat, hoe meer hy het bemerkt. In tegendeel, hoe beter hy de Grieken kent, hoe meer overeenkomsts hy bespeurt in hunne zeden met de andere Europeaanen. Laster heeft veel goeds van hun verdonkerd. Over 't algemeen zyn de tegenwoordige Grieken een aangenaam en dienstvaardig volk; doch zy zyn zeer overgegeeven aan ligtvaardigheid, aan onbegrensde eerzugt, en op loflyke onderscheidingen gesteld: maar deeze eigenste eerzugt, thans eene zwakheid, zal hun, wanneer zy edeler oogmerken te bereiken hebben, tot grootheid opleiden.

De tegenwoordige Grieken draagen het Turksche juk met grooter ongeduld dan andere Christenen (die zints lange afgelaaten hebben, daartegen zich te verzetten) en bezitten eenen geest van onderneeming, die, schoon door zommigen belacht, hun somtyds tot edele verrigtingen aanspoort. Hunne oude heerschappy is nog versch in hun geheugen, blyft het voorwerp hunner volkszangen, en zy spreeken 'er van, in hun gemeenzaam onderhoud, als van iets onlangs voorgevallen.

Dat zy een beklonken manlyken moed bezitten, is, wat men ten tegendeele gezegd heeft, zo duidelyk gebleeken, dat dezelve geen twyfel lydt: de blyken, welke zy daarvan gegeeven hebben in Russischen krygsdienst, waren, in de daad, treffend. Zy zyn driftig, en begaan somtyds manslag; maar, uitgenomen op Zante en in Cephalonia, is de Dolk by hun niet zo gemeen als by de Italiaanen, op welken zy over 't algemeen gelyken. De besten hunner, uitgenomen dat zy meer zielskragt bezitten, hebben een Character, gelykende op dat der Venetiaanen; de slegtsten zweemen

[p. 409]

op de Genueezen. - Het meest in 't oog loopend onderscheid in het Character der tegenwoordige Grieken is tusschen die te Constantinopole en hunne Landgenooten op de Eilanden. De Kooplieden en de laagere klasse der Constantinopolitaansche Grieken hebben, in de daad, geen zeer uitsteekend Character: zy zyn dezelfde als alle de handeldryvende Christenen in het geheele Ryk, dat is te zeggen, zo listig en bedrieglyk als de Jooden, doch minder dan de Armeniërs, die alle andere, in dit stuk, voorby streeven.

De Grieken in Macedonie zyn sterk, moedig, en eenigzins woest; die van Athene en Attica zyn nog geestig en snedig; alle de Eilanders zyn leevendig en vrolyk, op zingen en dansen tot buitenspoorigheid toe gesteld, spraakzaam, gastvry en goedaartig, met één woord, zyn de beste. Die van Morea zyn zeer overgegeeven aan Zeeroovery; doch men hebbe zich daarover niet te verwonderen, in aanmerking neemende de wreede behandeling, welke men hun heeft aangedaan, en den steeds duurenden kryg, welken zy tegen de Turken voeren. Albania, Epirus, en in 't algemeen de Bergbewoonders, zyn een oorlogzugtig en dapper Volk, maar tevens woest, geen zwaarigheid maakende om Reizigers te berooven en om hals te brengen. Een Turk durft het niet waagen, alleen in hun land te gaan; 'er is geen Man in dien oord, of hy zou het zich een verdienste rekenen, hem van kant te helpen; - en behoeft men zich daarover te verwonderen!

De Grieken op Zante en in Cephalonia, aan de Venetiaanen onderworpen, zyn berugt wegens hun steeken met messen.

Op zommige Eilanden zyn de Menschen verre van schoon. Op Metelina steeken de Vrouwen uit door de grootte haarer borsten. Op Tino zyn de meeste Vrouwen Schoonheden; daar wordt het antique hoofd nog gevonden. - Over het algemeen hebben de Eilanders groote en edele weezenstrekken. Uit verscheide aangezigten zamengenomen, kunt gy, de marktplaatzen over wandelende, de hoofden van Apollo en van de schoonste oude Standbeelden aantreffen.