Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1801

Iets, over het leven van Jezus, van zyn twaalfde tot zyn dertigste jaar.

Met greetigheid las ik het Stukje van den Eerw. d.j. van brandenburgh, het bovenstaande ten Opschrift hebbende, geplaatst in No. VI. deezes Mengelwerks. Hier, immers, hoopte ik iets te vinden, 't welk licht verspreidde over een stuk, waaromtrent wy door de Gewyde Geschiedschryvers zeer weinig opgetekend vinden; de Verrichtingen, naamelyk, des Heilands, van zyn twaalfde tot zyn dertigste Jaar. Niet weinig, derhalven, vond ik my te leur gesteld, hier niets te vinden dan bloote gissingen en waarschynlykheden, inloopende niet slegts tegen de gewoone denkbeelden omtrent dit stuk, maar ook, myns inziens, tegen het weinige, 't welk de Gewyde Geschiedenis deswegen vermeldt.

‘Jezus heeft zynen Pleegvader joseph niet geholpen in zyn handwerk.’ - Dit is de stelling van den Eerw. van brandenburgh. De redenen, die hem beletten dit te gelooven, zyn deeze: 1^o. Omdat zyne Geboorte geheel zonderling was, als zynde ontvangen van den Heiligen Geest. 2^o. By deszelfs Besnydenis hadden joseph en maria dit Kind Jezus, dat is Zaligmaaker,

[p. 375]

genaamd. 3^o. Jezus, twaalf jaaren oud zynde, leeraarde in den Tempel.

Deeze redenen, echter, kunnen my geenzins overhaalen, het vry algemeen gevoelen te verlaaten; daar zy, in tegendeel, myns bedunkens, daarmede in het geheel niet stryden; 't welk ik nu zal trachten te bewyzen.

Vooreerst: ‘Jezus Geboorte was zonderling; Hy was ontvangen van den Heiligen Geest; en hierom kan jezus zynen Pleegvader in een louter aardsch en zinnelyk beroep niet geholpen hebben.’ - Dit heeft by my dezelfde waarde, alsof men zeide: Jezus was een hooger Weezen; en daarom is het onmogelyk, dat Hy op Aarde, als Mensch, heeft omgewandeld, zich aan de grootste versmaading en verguizing blootgesteld, en aan de diepste armoede heeft onderworpen. En dit alles leeren ons de Gewyde Geschiedschryvers. Jezus, immers, stond, wat zyne Menschheid betrof, volkomen gelyk met alle andere Menschen (de Zonde alleen uitgenomen); Hy was dus ook aan alle de behoeften van dit Leeven onderhevig; en, ofschoon ik niet wil beweeren, dat joseph en maria volstrekt arm waren, is het echter vry zeker, dat joseph, als een gering handwerksman, geenzins tot het gegoedste gedeelte van Judea's inwooners behoord heeft. Mag men dus niet veilig veronderstellen, dat jezus geenzins tot last van zyne Ouders heeft willen zyn; maar zich veeleer door eigene vlyt eene eerlyke kostwinning zal bezorgd, en zo tot nut van 's Vaders huisgezin en der Maatschappy medegewerkt hebben? Of zou de beste Zoon, die immer deeze Aarde betrad, onverschillig geweest zyn omtrent de belangen zyner Ouderen? Blykt niet het tegendeel, daar Hy op de tederste wyze, met stervende lippen, zyne Moeder aan den liesderyken johannes aanbeval?

Of zou jezus zich, door zyn Goddelyk vermogen, het noodig leevens-onderhoud op eene bovennatuurlyke wyze bezorgd hebben? Dit te gelooven, zou stryden met hetgeen ons van jezus staat aangetekend, daar Hy zulks, by de verzoeking des Duivels, van de hand wees, en hiervan nimmer gebruik gemaakt heeft, dan wanneer zulks volstrekt noodig was, zo tot staaving van zyne Goddelyke Zending, als ter bevestiging zyner Leere.

Ten tweeden: ‘Het zou stryden tegen den Naam Za-

[p. 376]

ligmaaker, Hem door zyne Ouders op last van den Engel gegeeven.’

Hier straalt, myns bedunkens, een denkbeeld door, eenige overeenkomst hebbende met dat der Jooden, ten tyde van jezus omwandeling op Aarde. Deezen ergerden zich niet alleen aan de laage en nederige Geboorte des Zaligmaakers, maar ook juist hieraan, dat Hy was de Timmerman; - jezus van Nazareth kon onmogelyk de lang beloofde Messias zyn, daar Hy de Zoon was van een' Timmerman! - Zo min als het met de benaaming van Jezus, en met het gewichtig werk van Zaligmaaker, strydig was, dat Hy, by zyne Geboorte, in de Beestenkribbe van Bethlehems Caravansera werd nedergelegd; zo min was het hiermede strydig, dat Hy, geduurende de jaaren zyner Jongelingschap, een eerlyk handwerk geoeffend heeft. Beide toch moest dienstbaar zyn, om Hem voor de wereld, als de waare en lang beloofde Messias, om gewichtige redenen, nog eenigen tyd verborgen te houden.

Ten derden: ‘Jezus, twaalf jaaren oud zynde, leeraarde in den Tempel; - en hieruit konden zyne Ouders ligtelyk opmaaken, dat zyne bestemming veel verhevener zyn moest, dan voor een Handwerksman.’

Wy stellen vast, dat joseph en maria, zo uit de wyze en welgepaste vraagen en andwoorden, als uit het schoon en veelbevattend andwoord van jezus aan zyne Moeder zelve, het zy toen, het zy in vervolg van tyd, begreepen hebben, dat jezus het werk van Leeraar der Gerechtigheid onder de Menschen moest vervullen. Zouden zy Hem eenigermaate daarin hinderlyk geweest zyn, met Hem aanvangelyk op te voeden in het handwerk van zynen Pleegvader? - Joseph en maria hadden reeds zo veele bewyzen gezien van het buitengewoone en zonderlinge in dit Kind, dat zy het aanstaande lot van zyne verdere leevensdagen, met een geloovig vertrouwen op God, gerustlyk konden afwachten. Zy wisten toch uit de Gewyde Schriften, hoe het voor Hem niet te wonderlyk was, om zelfs uit, naar ons inzien, ongeschikte voorwerpen groote Mannen voor Kerk en Burgerstaat te vormen: Joseph werd van een verachte Slaaf Grootvisier van Egyptenland, david van een Schaapsherder Ko-

[p. 377]

ning over Israël! Indien joseph en maria (waaraan ik geenzins twyfel) geloofden aan het woord van den Engel, by jezus ontvangenis tot maria gesproken; dan wisten zy voorzeker het verheven oogmerk van jezus komst op deeze Wereld, en wat zyne verrichtingen eens zyn zouden, en konden derhalven de bekwaammaaking tot het een en ander gerust van God afwachter. Nergens toch vinden wy, dat jezus zyne Wysheid uit de Schoolen der Geleerdheid gehaald, of door een langen en moeilyken arbeid van eigen onderzoek verkreegen hebbe; maar wel, dat Hy zyne Wysheid uit den Hemel heeft medegebragt.

Wat vinden wy nu hieromtrent in de Gewyde Geschiedenis aangetekend? Dit alleen: De Jooden zeiden: Is deeze niet de Timmerman? - Welke Jooden zeiden dit? Jooden, die jezus in Persoon niet kenden, die in een ander gedeelte van Judea, verre van de plaats, waar jezus opgevoed was, woonden, en dus alles maar by geruchte weeten konden? Neen, het waren de Jooden in zyn Vaderland; het waren de zodanigen, in wier midden Hy was opgevoed, die Hem dus zeer wel kenden, blykens hun gezegde: Is hy niet de Zoon van maria, en de Broeder van jacobus, joses, judas en simon; en zyn zyne Zusters niet hier by ons? - Dat zy dit enkel zeiden om jezus te vernederen, en Hem in het oog des volks verachtelyk te maaken, geef ik gaarne toe; maar dit strekt zo min ten bewyze, dat jezus geen Timmerman geweest is, als het ten bewyze zou strekken, dat Hy niet gekruist was, omdat een Jood zulks aanvoerde, om Hem daardoor te vernederen en verachtelyk te maaken.

Eindelyk geeft de Eerw. van brandenburgh zyne gedachten op, omtrent 's Heilands bezigheid in dit weinig bekende leevens-tydperk: ‘Jezus heeft, geduurende de agttien jaaren van zyn verborgen leeven, zich geoeffend in de Schriften van het Oude Testament, en dezelve in het huisgezin van joseph en maria, en in den kring van hunne Bloedverwanten, verklaard en uitgelegd.’

Zonder dit te willen tegenspreeken, kan ik geen de minste reden vinden, waarom dit niet zou hebben kunnen gepaard gaan met het waarneemen van het beroep eens handwerksmans. Was niet Apostel paulus, ofschoon onderweezen aan de voeten van gamaliël, een Tentemaaker? en oeffende hy dit werk niet nog, toen hy reeds, als

[p. 378]

Apostel, het Euangelie der Zaligheid den Volken predikte? - Ook kan ik niet zien, waarom het oeffenen van zeker handwerk jezus zou verhinderd hebben, om de onderscheiden Characters der Menschen gade te slaan, alsmede hunne denk- en handelwyze na te spooren. In tegendeel; door met Menschen om te gaan, leert men best de Menschen kennen; en daar jezus, als de lang beloofde Messias, nog voor eenigen tyd, om wyze redenen, moest verborgen blyven, zo kon dit oogmerk, door het oeffenen van een gering handwerk, best bereikt worden.

W.