Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1801

Berigt, wegens de zonderlinge bekwaamheden van la signorina Agnesi.

(Ontleend uit de Lettres Historiques & Critiques sur l' Italie, par ch. des brosses.)

Signorina agnesi, eene jonge Dame, tusschen de agttien en twintig jaaren oud, mag eene wandelende Polyglotti heeten; dan niet te vrede met eene uitgestrekte taalgeleerdheid te bezitten, en bovenal in de Oostersche taalen bedreeven te zyn, onderneemt zy het verdeedigen van eene Stelling, in welk eene weetenschap ook, tegen wie het wil waagen, met haar in zulk een geleerd strydperk te treeden.

Met myn Neef en Reisgenoot werd ik verzogt tot het bywoonen van eene Conversazione. Wy vonden 'er omtrent een aantal van dertig Persoonen, uit meest alle Europische Volken bestaande, in een kring gezeten, en la Signorina agnesi met haare kleine Zuster onder een verhemelte geplaatst. Deeze jonge Juffrouw, die noch schoon, noch leelyk kan genaamd worden, was teder van gestalte, eenvoudig in het voorkomen, zagt, en geheel eene Vrouw.

Ik had my, na deeze Conversazione gaande, verbeeld, dat het alleen zou weezen, om met deeze Juffrouw, op de gewoone wyze, over geleerde onderwerpen te

[p. 258]

spreeken; in stede hiervan, deedt de Graaf belloni, die my hadt ingeleid, eene fraaije aanspraak aan haar in 't Latyn. Zy beantwoordde dezelve zeer goed. Hierop vingen zy, in die zelfde taal, het behandelen van een geschilstuk aan, over den oorsprong der Fonteinen, en de oorzaaken van den vloed en ebbe, welke eenige hebben, gelyk aan die der zee. Zy sprak als een Engel over dit onderwerp, en ik hoorde het nimmer tot myne grooter voldoening behandeld.

De Graaf belloni verzogt my, dat ik met haar in gesprek zou treeden, over eenig onderwerp, 't welk my meest behaagde, mits het een Wysgeerig ware, of tot de Wiskunde behoorde. Ik was zeer bevreesd, op het denkbeeld van ex tempore te moeten spreeken, een uur lang, in eene taal, welke te spreeken ik geheel ontwend was. Dan, ik maakte deswegen de beste verschooning, my mogelyk. Wy vingen het gesprek aan, eerst over de wyze, waarop de ziel indrukken van lichaamlyke voorwerpen ontvangt, en die vervolgens aan de harssenen mededeelt; daarnaa over de uitvloeizels van het Licht en de kleuren van de Prisma. - Loppin sprak met haar over de doorschynende Lichaamen, en over de kromlynige figuuren in de Geometrie, waarvan ik geen woord verstond. Hy sprak in 't Fransch, en zy verzogt in het Latyn te mogen antwoorden, vreezende dat zy zich de Kunstwoorden in het Fransch niet vaardig genoeg zou kunnen herinneren.

Zy sprak over deeze onderwerpen, waarop zy zich zo min als wy kon voorbereid hebben, op eene verwonderbaare wyze. Zy is zeer aan de Wysbegeerte van newton gehegt; en het is verbaazend, te hooren, dat iemand van haare jaaren zo gemeenzaam is met dusdanige afgetrokken onderwerpen.

Nogthans, hoe zeer ik my verwonderde over haare kundigheden, stond ik nog meer versteld, haar Latyn (eene taal, die zy gewis niet dagelyks sprak) te hooren spreeken, met zulk eene zuiverheid, zo gemaklyk, en zo naauwkeurig, dat ik niet zeggen kan, eenig hedendaagsch Werk in 't Latyn geleezen te hebben, in zulk een classiken styl als zy gebruikte.

Naa dat haar gesprek met loppin was afgeloopen, werd het onderhoud algemeen: elk sprak met haar in de taal zyns Lands, en zy stondt elk daarin te woord. Zy betuigde my, dat het haar speet, dat dit Bezoek

[p. 259]

zulk eene staatlyke houding hadt aangenomen; dat het haar niet behaagde, over zodanige onderwerpen, in een talryk gezelschap, te spreeken, waarin, tegen één die 'er behaagen in vondt, twintig zich doodlyk moesten verveelen; en dat het behandelen van zodanige onderwerpen alleen geschikt was voor twee of drie Persoonen van gelykaartigen smaak. Deeze waarneeming dagt my zo veel gezond verstands te bevatten als alle haare overige gesprekken.

Het speet my te verneemen, dat zy ten oogmerk hadt, zich in een Klooster te begeeven; niet uit gebrek aan middelen: want zy is ryk. - Naa de geleerde en meer gemeenzaame gesprekken, speelde haare Zuster op de Clavesimbel, gelyk een tweede rameau, eenige der Stukken van rameau, en vervolgens andere van haare eigene compositie; alles besloot zy met het zingen van eenige Stukjes, die zy met het speeltuig accompagneerde.