Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1801

Ter gedagtenisse van Lucretia de Dondis ab Horologio Obizzi, gemalinne van pius AEneas, markgraaf van Orciano, te Tadua.

Deeze beminnelyke, jonge en zagtaartige vrouwelyke Schoonheid, die, by deeze bevalligheden, Godsdienstigheid en tedere Huwelyksliefde voegde, leefde in de groote waereld onbesprooken, en strekte ten voorbeeld haarer Sexe. Het konde niet missen, of deeze beminnenswaardige Vrouw moest van tyd tot tyd veeler oogen na zig trekken; de openbaare plaatzen, daar zy verscheen, waren hier van getuigen. Haar stand in de waereld, schoon zy ingetoogen leefde, gaf haar overvloedige gelegenheid om gezelschappen by te woonen, en in openbaare byeenkomsten te verschynen, daar zy veele bewonderaars had: onder deeze, gelyk altyd het geval is, waren ook laage zielen, die haare eer belaagden; in 't byzonder een Edelman van Padua, die haar nu en dan ontmoette, en zig, door vleijende en schoonschynende redenen, in haare gunst zogt te wikkelen; doch te vergeefs: haar snedig oordeel ontdekte ras den snooden toeleg; ten minsten zy vermoedde dien; 't welk, helaas! tot haar ongeluk, maar al te zeer bewaarheid wierd. - Op zekeren tyd haar Gemaal van huis zynde, en zy des morgens, met haaren eenigen Zoon van 5 jaaren, zig nog te bedde bevindende, zag zy dien snooden Edelman ter kamer intreeden, waarin hy, door list of bedrog, toegang had weeten te verkrygen. Verschrikt en verlegen, wilde zy met haaren Zoon vlugten; dan de Snoodaart belette zulks, en bragt of sloot het kind buiten het vertrek. Geene vleijende woorden, geene smeekingen, geene bedreigingen waren in staat, haar te beweegen: neen; haare eer, de liefde voor haaren Gemaal, de deugd, - zie daar de voorwerpen, voor welke zy manmoedig streed, en onbewimpeld verklaarde, liever te willen sterven, dan die dierbaare Panden te verlochenen of te

[p. 188]

beledigen. Haare standvastige en onverschrokke weigering deed de drift des Edelmans in woede verkeeren (het gevolg niet zelden van zulke dwaaze liefde); hy trekt zyn ponjaard, en doorsteekt die martelares der deugd. De Booswigt vlugt ten venster uit, en begeeft zig in stilte weder naar zyne wooning, alwaar hem nog niemand in den vroegen morgen gemist had. Het lyk deezer Vrouwe gevonden zynde, en het kinderlyk verhaal van haar Zoontje in acht neemende, terwyl men ook bemerkt had, dat die Edelman zedert eenigen tyd het oog op haar geslagen had, kwam hy ras in verdenking, werd in hegtenis genomen. verhoord, gepynigd, - doch ontkende alles. Egter, wyl de buuren getuigden, dien morgen een Edelman omtrend haar huis gezien te hebben, en men ook een knoop van een manchette op haar bedde vond, zeer gelykende na een anderen, dien hy nog by zig had, hield men hem 15 jaaren gevangen, schoon hy alles bleef ontkennen. Zyne vrienden bragten het eindelyk zo verre, dat hy ontslagen werd; dan hy had niet lang genot van zyne herkreegen vryheid: want dat jongsken van 5 jaaren, nu tot manbaaren ouderdom gekomen, ontmoette hem eenige maanden daarna, - (ô wonder werkende en wreekende Voorzienigheid!) en schoot hem met een pistool voor 't hoofd, dat hy dood ter aarde viel; wreekende alzo den onschuldigen dood zyner Moeder. Die jonge Marquis d'orciano is naderhand in Keizerlyken Dienst getreeden, gedroeg zig loflyk, en diende nog in 1687.

Intusschen had de Magistraat van Padua, den 31 December 1661, gedecreteerd, dat ter haarer gedagtenisse een Gedenkteeken zou worden opgerigt, op de Zaal van het Raadhuis, naby het Gedenkteeken van Titus Livius, met dit Byschrift:

Venerare Pudicitiae Simulachrum & Victimam, lucretiam de dondis ab horologio Pyenca de Obizzonibus, Orciani Marchionis Uxorem. Haec inter noctis tenebras, maritales asserens tedas, furiales recentis Tarquinii faces, casto cruore extinxit. Sicque Romanam Lucretiam intemerati tori gloria vincit. Tantae suae Heroinae generosis manibus hanc dicavit aram Civitas Patavia. Decreto diei 31 Decemb. anni 1661.

Welk Gedenkteeken gezien is, onder andere, door misson; zie diens Reizen, Iste Deel, pag. 111.

Zo wordt de nagedagtenis der Ondeugd uitgeroeid! maar die des Deugdzaamen zal in zegeninge blyven!