Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1801

Belangryke Geschiedenis van het verongelukken op de Kafferskust van het Engelsch O.I. Schip de Grosvenor; bevattende eene beschryving van de verbaazende rampen en wederwaardigheden, die de geredde Schepelingen, in het doortrekken van Woestynen en onbewoonde Landstreeken, hebben ondergaan. Samengesteld uit het Verhaal van John Hynes, een der behouden gebleeven Schipbreukelingen, door George Carter. Uit het Engelsch. Te Amsterdam, by J. Allart, 1801. In gr. 8vo. 157 bl.

Op het ontvangen van deeze Geschiedenis herinnerden wy ons, langen tyd geleden, in de Engelsche Nieuwspapieren, en vervolgens in Maandwerken, van de deerlyke Schipbreuk, en de rampzalige gevolgen voor de Schipbreukelingen, geleezen te hebben. De Vertaaler van dit Stukje berigt ons, dat het terugkomend Schip de Grosvenor, in het Jaar 1782, aan de Oostkust van Africa, naby de Kafferskust, gebleeven was; dat honderd zeven-en-twintig Persoonen, en daaronder drie Mevrouwen, zes Kinderen en verscheide aanzienlyke Heeren, gedeeltlyk behouden aan land gekomen waren. Agt deezer ongelukkigen kwamen in hun Vaderland weder. Van deezen vinden wy, bl. 124, eene Naamlyst; gelyk ook van de Persoonen, die, ten tyde des Schipbreuks, aan wal kwamen.

Eén hunner, john hynes, begaf zich weder op reis na de Oost-Indiën. Op dien Tocht bevondt zich de Heer george carter, een Pourtrait-Schilder, en stelde uit den mond van hynes dit Verhaal op. Om hierin wel te slaagen, en van de waarheid overtuigd te worden, nam hy zeker den besten maatregel. ‘Hynes,’ schryft hy deswegen, ‘vertelde altyd, 't geen hem gebeurd en overgekomen was, op dezelfde wys; en, om hem hieromtrent te beproeven, sloeg hy (carter) dikwyls twintig of dertig bladzyden terug, om hem vraagen te doen; ten einde daardoor

[p. 578]

omtrent de zekerheid van het geen hy reeds geschreeven hadt bevestigd te worden; en hy vondt altoos, dat de droevige indruk van het gebeurde zoo sterk in zyn geheugen geprent was, dat hy het altoos op dezelfde wyze verhaalde.’ - In de daad, het geheele Geschiedverhaal draagt blyken van deeze eenvoudige en onopgesmukte herkomst. Hier en daar heeft de Heer carter, zeer gepast, het ophelderend aangevuld, om ons de Kaffers, waaronder de Reizigers omzwierven, te doen kennen, met berigten, dit Volk betreffende, uit paterson en vaillant te ontleenen.

Zeer onverwagt kwam deezen Schepelingen de Schipbreuk op den vierden van Augustus des gemelden Jaars over; en hadt men eer gehoor gegeeven aan het berigt van den Reisverhaaler hynes, men was mogelyk, ja waarschynlyk, voor dien ramp, en de verschriklyke gevolgen, bewaard gebleeven. Immers, hy hynes, ‘een Matroos, was, op den tyd des dreigenden gevaars, met zekeren lewis en eenige anderen in de hoogte, om de voorbramsteng neder te laaten. Terwyl zy hier mede bezig waren, vroeg hynes aan lewis, of hy dagt dat 'er Land was, dewyl 'er zich rotzen vertoonden? en de ander dit met ja beantwoord hebbende, haastten zy zich om na beneden te komen, ten einde den derden Stuurman, die de wagt hadt, van deeze hachlyke omstandigheid kennis te geeven. - Dan, in plaats van op dit berigt eenige acht te slaan, lachte de Stuurman beale over hunne onkunde, en gaf niet het minste geloof aan hunne gissing. Lewis liep daarop schielyk na de Kajuit, om 'er den Kapitein kennis van te geeven, die terstond op 't dek kwam en bevel gaf om te wenden.’ Deeze Capitein coxon, die daags te vooren aan het Scheepsgezelschap verklaard hadt, dat hy rekende ten minsten honderd mylen van het naaste land af te weezen, sloot het oor voor de berigten van Matroozen niet; doch het wenden was te laat, en de Schipbreuk volgde draa; - een Schipbreuk, zo heilloos in de gevolgen, dat men, die hier eenvoudig geboekt leezende, niet kan nalaaten met verbaasdheid, schrik en het diepst medelyden getroffen te worden.

Wy moeten tot het Verhaal zelve wyzen, 't geen ons voor oogen stelt, scheidingen der Schipbreukelingen, weder-aantreffingen, elenden op elenden ge-

[p. 579]

hoopt, zo groot en zo veelvuldig, dat het doorstaan voor bykans onmogelyk moet gerekend worden; en dit ook blykt uit het klein aantal der geenen, die zo veel ramps ontworstelden, naa 'er langen tyd mede gekampt te hebben; - langen tyd, schryven wy: want toen een klein gedeelte deezer Schipbreukelingen, onder welken zich onze hynes bevondt, een gastvry verblyf op eenigen afstand van de Kaap de Goede Hoop aantroffen, hadden zy, door 't gemis van een zakuurwerk, en het verliezen hunner kerfstokken, eerst te baat genomen om de dagen op uit te merken, geen tyd kunnen bepaalen: dagen, weeken en maanden waren 'er ongemerkt voorby gegaan, zonder dat zy in staat geweest waren eenige aantekening te houden. ‘Nu verstonden zy,’ zegt het Verhaal, ‘dat de dag der gelukkige omkeering van hun droevig lot de 27 November was; zo dat, als zy op den 4 Augustus Schipbreuk geleden hadden, het nu net honderd-enzestien dagen geleden was, dat zy hun schip verlaaten hadden, geduurende welken tyd zy ongelooslyke rampen hadden geleden, en meer dan eens wonderbaar behouden waren.’

Eindelyk aan de Kaap gebragt, ontving de Hollandsche Gouverneur hun met alle menschlievendheid, in weerwil van de toen ontstaane vyandlykheden tusschen de beide Natien, die ook alle poogingen inspande om de overige Schipbreukelingen op te zoeken; gelyk zy ook eenige agtergelaatenen aantroffen.

Zeer gepast voegt 'er de Opsteller deezes Verhaals nevens, wat de kundige en menschlievende Reiziger vaillant gedaan heeft, om, ware het mogelyk, de nog waarschynlyk overgebleevenen en onder de Kaffers omzwervenden op te speuren, en uit den deerlyken toestand te verlossen; en besluit het Verhaal met eenige aanmerkingen over deeze Schipbreuk, die met genoegen zullen geleezen worden.

Om alles, wat men tot nog van het lot deezer agtergelaatenen weet, byeen te voegen, heeft de Nederduitsche Vertaaler 'er agter geplaatst, wat de Luitenant william bligh in zyn Reisverhaal des vermeldt; alsmede een korten inhoud van het Dagverhaal van eene Reis van de Kaap de Goede Hoop in de Binnenlanden van Afrika, ondernomen in 1790 en 1791, door jacob van reenen, en andere van zyne Landslieden, om

[p. 580]

te zoeken naar het wrak van het Engelsch O.I. Comp. Schip de Grosvenor, ten einde te ontdekken of 'er nog eenige van de Schipbreukelingen in leeven mogten zyn; door Kapitein edward riou.

Wy twyfelen geen oogenblik, dit Stukje eene plaats waardig te keuren by zo veele Beschryvingen van rampspoedige Zeetochten, als 'er voorhanden zyn, en die doorgaans een sterken aftrek gevonden hebben.