Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1801

Verhandeling over den invloed van het geloof aan de Godheid van Jesus Christus, op het werkdaadig Christendom. Uit het Hoogduitsch vertaald, en vermeerderd met eenige Christelyke Overdenkingen. Te Utrecht, by W. van Yzerworst, 1801. In gr. 8vo. 194 bl.

Een warm voorstander van de vry algemeen, onder de meeste Christenen, aangenomene Leer der Godheid van jesus christus verledigt zich, in deze Verhandeling, op nieuw tot de beäntwoording der meermaalen geöpperde vraag: ‘of dan het beöefenend Christendom in 't byzonder niets wint, indien Christus waarlyk God, en niets verliest, indien Christus niet waarlyk God is, of daarvoor niet door ons erkend wordt?’

Eenige aanmerkingen, over de beöefening van het Christendom, hebbende laaten voorafgaan, bepaalt hy de vraag, in dezer voege, bl. 31, nader: ‘Is de leerstelling: Christus myn Heiland en Verlosser is waarlyk God, ook van zulk eenen aart, dat myn hart daardoor tot zekere Godsdienstige aandoeningen, wenschen en daaden geleid, en daartoe vervolgends opge-

[p. 516]

wekt kan worden, dat myn hart daarby hoop en vrees bespeurt? Of blyft myn hart, by zyne Godsdienstoefeningen, in volle rust, de stelling moge waar of valsch zyn, verlies ik in het eene geval, in myn daadelyk Christendom, even zoo weinig, als in het andere?’

De gronden, waarop de Schryver zyne overtuiging van de waarheid der eerstgenoemde stelling bouwt, en, met veel aandrang, by elk aanneemelyk tracht te maaken, zyn de aandachtige overweeging van hun, die over dit stuk nog meer inlichting begeeren, waardig. Sommige verdienen zulks by uitneemendheid; als b.v. die ontleend zyn uit den eerbied en eerdienst, die, in de Leer van Jesus en de Apostelen zelven, jegens den Persoon des eeuwig gezegenden Verlossers zyn gevorderd. De Schryver heeft evenwel daaromtrent niets nieuws gezegd. Wy erinneren ons, al 't geen hier meest kan in aanmerking komen, elders, ook in Vaderlandsche Schriften, niet minder overreedend behandeld gevonden te hebben.

't Geen den Schryver alleen eigen is, rust, onzes oordeels, meestal op losse onderstellingen. 't Grootste deel van zyn betoog brengt ons, zo 't anders grond genoeg heeft, alleen tot dit besluit: Gelooven wy vast, Christus onze Verlosser is waarlyk God, dan hebben wy meer beweegredenen, dan wy anders ontdekken, om God lief te hebben boven alles, en alle zyne geboden, met dankbaare blydschap, te onderhouden. - Geene hem eigene redenen, tot bevestiging van het gestelde, brengen ons zoo ver, dat wy het ter goede trouwe daarvoor kunnen houden: 'Er kan geen waare Christelyke, Gode welgevallige deugd bestaan, zonder dat wy vastelyk gelooven, Christus onze Verlosser is God.

En dat zelfde oordeel kunnen wy niet nalaaten te vellen over de Overdenkingen, die de Vertaaler 'er ten slotte, op 30 bladzz., heeft bygevoegd, over den invloed der Godheid van Christus, op de openbaare Godsdienstoefening, op den Doop, en op de regte viering van het Avondmaal des Heeren.

Die te veel bewyst, bewyst niets. De Schryver zegt, bl. 6. ‘Wanneer ik Jesus God noem, of van zyne Godheid spreek, zoo moet zulks telkens in dien volstrektsten zin, waarin het de waare Christen Kerk

[p. 517]

verstaat, opgenomen worden.’ Hy verstaat daardoor, gelyk onder anderen uit bl. 82 blykbaar is, het Nicaeisch-Athanasiaans Kerkbegrip van de eenweezigheid des Zoons met den Vader; en sluit dus elk, die dit niet zoo letterlyk aanneemt, uit van de waare Christelyke Kerk. Hoe strookt dit met het omzichtig en bescheiden oordeel, dat hy in den aanvang dezer Verhandeling over anders denkenden had ter neder geschreven? Zou men het geen Jesus van zich zelven geleerd, en zyne Apostelen nader bevestigd hebben, niet hartelyk kunnen gelooven, Hem den diepsten eerbied niet kunnen toedraagen, en alle zyne geboden niet kunnen onderhouden, en derhalven geen waar Christen kunnen weezen, zonder Hem volstrekt gelyk te stellen met den Vader, of die gelykheid tot eenweezigheid, in den volstrektsten zin, uit te strekken? Wie zyt gy, die eenes anderen Dienstknecht oordeelt? Hy staat of valt ter verantwoording by zynen Heere. Rom. XIV:4.