Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1801

Vredezang by den aanvang van de Negentiende Eeuw. Door S. Styl. Te Harlingen, by V. van der Plaats, 1801. In 4to. 22 bl.

Het senectutem oblectant van cicero wordt by dezen gryzen Dichter waar bevonden, en men kan dezen zynen Vredezang 's Mans ouderdom in het geheel nog niet aanzien. Zyne versen zyn vloeijende, het rym gemaklyk, de uitdrukking doorgaans krachtig, en dit gehele leerdicht draagt overvloedig bewys van des Dichters goeden smaak en uitgebreide kundigheden. De Vrede komt, en met haar de ware, nooit alzo

[p. 463]

nog gevestigde, Vryheid, en Volksgeluk, de vruchtbare bron van zedelykheid. Toen Augustus aan het Romeinsche Volk den Vrede gaf, begonnen de Wetenschappen te bloeijen; buonaparte is dezelfde weldoener, alleen hy bedoelt gene Kroon. Vryheid en Volksgeluk hebben alleen in zedelykheid enen vasten grond.

't Gaat vast, dat toch de Deugd aan alles wat men doet,
Indien 't beklyven zal, haar zegel steeken moet.
't Is waar dat de Ondeugd ook haar wit wel kan beschieten,
Maar nooit mag zy haar lot in zegening genieten;
Want Wroeging en Geluk staan in een valsch verbond,
En die de wroeging smoort, verraadt zich zelf terstond.
Doch de Eerzucht, die de Deugd mag tot een prikkel strekken,
Kan ook eene eedle ziel tot overyling trekken,
Vooral wanneer ze in een bedrieglyk oogpunt staat,
Gelyk het in 't gemeen maar al te dikwyls gaat.
Zo mag daartegen dan een Volk gelukkig heeten,
Daar de Eer niet kan bestaan met een ontrust Geweeten,
Daar 't werk zyn meester loont; en de eerste, die misdoet,
Op 't kussen of in 't spits, met afkeer wordt begroet.

De Fransche Monarchy, die meer dan duizend jaaren
Haar uitgestrekt Gebied kon staaven en bewaaren,
Viel met een enklen schok, eer zy 't gevaar bedacht.
Zo valt een ryzige eik, schoon de ingeschapen kracht
Haar wortels diep in 't hart des afgronds heeft geschooten,
Gebliksemd van om hoog, gebeukt van donderklooten.
Zo ploft een klip in Zee, hoe vast, hoe trotsch, hoe sterk:
De grondslag rookt, en 't schuim vliegt bruischende aan het zwerk.
Europe davert op dien bons: Zy schudt haar kroonen,
Die wagglende en beroerd een droeven luister toonen:
Elk stamelt, vreest voor zich, en vraagt nog wat het is:
Een doodsche zwymeling vervangt de ontsteltenis:
Maar uit die kalmte moest het yslykst onweer groeien.
Straks hoort men storm op storm in nachtorkaanen loeien,
Die van 't Rifeesch gebergte op Memsis overslaan,
En boven Kaukazus tot Ganges oevers gaan.
Wat noodgeschrei! Alleen het Eiland, dat ten Westen
Van deeze kust zich scheen tot ons bederf te vesten,
Zag dit, op hoop van winst, met een bedaard gemoed,
Gelyk het nog den brand naar zyn vermogen voedt.
Nooit zag men de Oorlogstoorts met zulk een woede blaaken,
De ontboeide Plonderzucht nooit zulk een voortgang maaken;
Nooit zo veel Volks vergaan in traanen, bloed en vlam.
Elk wanhoopte aan het eind: maar bonaparte kwam.

[p. 464]

Nu wyst de Dichter den springvloed der vorige gruwelen; domheid, bygeloof en hovaardy, enz. Echter werdt reeds in de Eeuw van lodewyk de grond gelegd voor het tegenwoordig geluk: fenelon ontstak reeds het toortslicht; het wies zinds als een vuurkolom ten Hemel, en straalt nu over de gehele aarde. Ook Neêrland leed door Staatsgebreken en zedeloosheid; gelukkig, zo het nu door ondervinding wys werd. Noord-Amerika ontwierp een duurzaam Staatsgestel, waartoe ons Gemenebest de schets gaf: men verwachtte iets zonder wedergaê; het kwam, en voldeed, en wekte bewondering:

maar die 'er thans op ziet,

In 't licht van onzen dag, voelt die verwondring niet.
Zo 't menschlyk is, dat we ons volmaakt geluk belooven,
Zal onze maatschappy die schoonheid haast verdooven,
Door een verbindtenis, die hoog en laag verheugt.
Maar Burgers, Burgers! dat vereischt de blankste Deugd.
Zo gy uit vadzigheid u laf in slaap laat wiegen,
En 't oor aan bloodaarts leent, die vleien en bedriegen,
Of snoode handen 't roer der Staatshulk aanbeveelt:
Weg met de heerlykheid, daar gy nu diep in deelt.

Dan wy mogen niet meer afschryven. De Dichter zingt vervolgends den roem der Vryheids-helden, en den zegen van den Vrede, die de Vryheid vestigt, en geluk, wetenschappen en alle de schone kunsten bloeiën doet; en sluit met opwekking en heilwenschen aan het Bataafsche Volk.

Onze Lezer kent nu nagenoeg dezen Vredezang; is 't nodig dat wy dien nog aanpryzen?