Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1801

De vermetele Geloften, of de Geestdrift; door Mevrouw De Genlis. Naar het Fransch. In II Deelen. In den Haage, by J.C. Leeuwestyn. In gr. 8vo. Te zamen 590 bl.

Sainville, verzadigd door het onmaatig genot van alle de vermaaken, die het Hof van Frankryk, in den hoogsten top van deszelfs weelde, kon verschaffen, vervalt in eene

[p. 414]

doodelyke onverschilligheid, die hem het leven ondraagelyk maakt. Zyn boezemvriend, de Baron van verceil, hoopende hem, door verandering van lucht en van tooneelen, eenige verligting toe te brengen, overreedt hem, om gezamenlyk een reisje te onderneemen naar Languedoc, om aldaar eenige maanden op een Landgoed door te brengen, 't geen aan sainville toebehoorde.

Naauwelyks hadden deeze twee boezemvrienden, met hunnen Heelmeester renaud, de merkwaardigste plaatzen van het Landgoed en van den omliggenden oord bezigtigd, of zy verneemen, dat zich in die streek, op eene kleine Landhoeve, vóór eenige weeken, eene onbekende Dame had nedergezet, die, onder den naam van constantia, zeer stil en afgezonderd leefde, veel goeds aan de armen deed, en, volgens eenige berichten, jong en buitengemeen schoon was, doch met niemand eenigen omgang wilde hebben, en haar aangezicht steeds met een digten sluijer zodanig bedekte, dat niemand haar te zien kon komen. Na verschillende poogingen, om constantia van naby te zien, gelukt zulks onze reizigers by een helderen maaneschyn. Sainville wordt geheel van zyne zwartgallige onverschilligheid geneezen, en gevoelt eerlang eene onoverwinnelyke liefde voor de onbekende Schoonheid, met welke hy nader in kennis zoekt te geraaken, doch 't welk niet gelukt. Hetgeen het fynst beleid niet vermag, geeft eindelyk het geval: onze reizigers ontmoeten constantia, niet verre van haare wooning, in rovers handen, en ontzetten haar; by welke gelegenheid sainville, zwaar gekwetst, aan het huis van constantia wordt gebragt, en met haar in eene vertrouwelyke vriendschap geraakt. Volgens een aantal zeer waarschynelyke berichten, is deeze Dame eene allergevaarlykste ligtekooi, die, onder den naam van ophelia, Engeland heeft verlaaten; 't geen eene groote verwarring in de pas begonnen verkeering te wege brengt. Men wordt echter eerlang in 't zekere onderricht, dat, hoe gegrond die verdenkingen ook scheenen, zy echter alle valsch zyn. Sainville geeft van alles kennis aan constantia, die hem tot hier toe niets, aangaande haaren naam en staat, had willen openbaaren. Teffens biedt hy haar zyne hand aan, tot een wettig huwelyk; waarop zy antwoordt, dat, schoon zy volgens de wetten zich in den echt zou kunnen begeeven, haar zulks door Godsdienst en Eer verboden wordt. Zy stelt te gelyk haaren Vriend de geschiedenis van haar leven ter hand, die, in 't kort, van volgenden inhoud is. Constantia, gebooren te Londen uit een aanzienelyk geslagt, verliest haare ouders, in den ouderdom van zestien jaaren, en trouwt met Lord clarendon. De jonggetrouwden genieten in den beginne alle de

[p. 415]

gelukzaligheden des huwelyks; doch een zamenloop van ongelukkige gebeurtenissen verwydert de vereenigde harten. Clarendon verlaat zyne Echtgenoote, die zich in de eenzaamheid op het land begeeft. De Graaf d'elby, die deeze verwydering, door allerleye konstgreepen, had te wege gebragt, wordt door een zonderling toeval ontmaskerd en brengt zichzelven door vergif om 't leven. Lord clarendon en zyne Vrouw verzoenen zich met elkander, doch geraaken in onmin met de geheele Familie van den Lord; 't geen hun het besluit doet neemen, naar een Buitengoed te gaan. Lord clarendon overlydt aldaar, en laat zyne Vrouw erfgenaame van zyne goederen, die de nalaatenschap van de hand wyst, en zich met het overschot van het haare naar Frankryk begeeft, om aldaar in stilte te leeven.

Na het leezen van dit geschrift bezoekt sainville op nieuw constantia, en vernieuwt zyne liefdesverklaaring, die afgeslaagen wordt, omdat de Dame eene plegtige gelofte had gedaan, van niet te zullen hertrouwen. Sainville, hierdoor byna tot wanhoop gebragt, verlaat de buurt van constantia, gaat reizen, en wordt eindelyk Ridder van Maltha, ten welken einde hy de onherroepelyke gelofte van kuischheid doet, die hem voor het toekomende het huwelyk onmogelyk maakt. Na verloop van eenige maanden ontmoet hy constantia wederom, die hy thans geheel vertederd vindt, en wel genegen om haare gelofte te verbreeken. Dan daar sainville zulks, door zyne ongelukkige ridderlyke gelofte, onmogelyk heeft gemaakt, vervalt constantia in eene doodelyke neerslagtigheid, die haar eindelyk ten grave sleept.

Zodanig is de korte inhoud van deezen Roman, dien wy met genoegen geleezen hebben. Wy moeten 'er alleen op aanmerken, dat zommige der in denzelven voorkomende stukken, in hunne ontwikkeling, wat in het langwylige vallen; gelyk ook, dat de wederwaardigheden, welke constantia, in haar ongelukkig leven, heeft moeten ondervinden, geen zeer waarschynelyk geheel uitleveren. Eindelyk moeten wy 'er nog byvoegen, dat, onzes oordeels, de schildery der hartstochten, die in deeze tooneelen in werking worden vertoond, benevens de gebeurtenissen, die daarvan de gevolgen zyn, meermaalen boven den gewoonen weg der menschelyke daaden, en dus wat in het overdreevene loopen.

Het leezen van dit Boek zal, voor het overige, zeer wel aan het hoofdoogmerk voldoen, om een ieder af te schrikken van het doen van onvoorzichtige Geloften, en kunnen dienen tot bevestiging deezer gewigtige waarheid: ‘Dat, zonder wysheid, en, by gevolg, zonder gematigdheid, de gevoeligheid slechts een rampzalig geschenk is; en dat, zonder de rede, de deugd zelve, haar edel karak-

[p. 416]

ter verliezende, door 't verwerpen der onveranderlyke grondbeginzels, welke haar moeten leiden, niet anders te werk gaat, dan met de onbehoedzaamheid en onstuimigheid der verblindste driften, waardoor zy, op buitengewone en gevaarlyke wegen gerakende, vroeg of laat het slagtoffer wordt harer vermetelheid, en verdoold loopt door eene pynigende vrees, of zich aan de wanhoop opoffert.’