Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1801

Aan de Leden der Nederduitsche Hervormde Gemeente te Gouda. In gr. 8vo. 5 bl. Andwoord, in dato 8 Feb. 1801, van den Oud Praesident Ouderling, Mr. A.H. Metelerkamp, op de Missive, in dato Gouda 3 Feb. 1801. Te Rotterdam, by N. Cornel. In gr. 8vo. 18 bl. Een woord aan de Nederduitsche Gereformeerde Gemeente te Gouda, van haren Kerkenraad, by gelegenheid van het zo veel gerucht-makend Andwoord, enz. van Mr. A.H. Metelerkamp. Te Gouda, by W. Verblaauw. In gr. 8vo. 11 bl.

Zoo als, ten gevolge der omwenteling van het Burgerlyk Bestuur, in 1787, in verscheidene Gemeenten

[p. 300]

van het Gereformeerd Kerkgenootschap, destyds of daarna, sommige Predikanten en Kerkenraads-leden van hunne posten ontzet wierden, eveneens hebben, by de groote ommekeer van zaaken, in 1795, ginds en elders eenige politieke Remotien van Leeraars en andere Kerkelyke Beampten plaats gehad, die de vereeniging der gemoederen geenzins hebben bevorderd. De Nederduitsche Gereformeerde Gemeente te Gouda ondervindt, by uitneemendheid, de onaangenaame gevolgen van zoodanige, in 1789 en 1795, door het politiek Bestuur gedaane stappen. In 1789 moeten, zoo als men uit No. 3 der aangekondigde papieren verneemt, door politiek gezag eenige Kerkenraads-leden van hunne posten ontslagen, en een blyvend voorschrift voor de verkiezing in 't vervolg ingevoerd geworden zyn. Deze politieke daad, sedert lang door veele leden der Gemeente voor onwettig gehouden, is in 1795 door het nieuwe politiek Bestuur vernietigd, en van dien tyd af de van ouds gebruikelyke manier wederom gevolgd. Kort daarna zyn d.j. metske en j.w. russing van 't Leeraarampt ontzet, en den laatsten zelfs de inwooning in Gouda ontzegd. Over deze gebeurde zaaken is een groot en aanzienelyk aantal leden zeer te onvreede, en wel inzonderheid over de remotie van Do. bussing, die, tot hiertoe, vergeefsche poogingen by het politiek Bestuur heeft aangewend, om hersteld te worden, en nu, zoo 't schynt, door tusschenkomst zyner vrienden en begunstigers in de Gemeente, met voorbygaan van dat Bestuur, als nu geheel afgezonderd van de Kerk, zyn oogmerk tracht te bereiken: zynde Do. metske al kort na 't voorgevallene omtrent zynen persoon gestorven.

Men moet zich in de daad bedroeven over de wyze, waarop sommigen der thans onderliggende party, in die Gemeente, hun misnoegen openbaar maaken. Een groot aantal onttrekt zich aan het bywoonen van de openbaare Godsdienstoefeningen. Veelen blyven van de viering van 't heilig Avondmaal geheel te rug. Vier huisgezinnen hebben volstrekt geweigerd, hunne kinderen door de tegenwoordige Leeraars te laaten doopen; en 't is reeds zoo ver gekomen, dat een lidmaat der Gemeente, Mr. a.h. metelerkamp, in openlyken geschrifte, de tegenwoordige Predikanten, en verdere leden des Kerkenraads, met den naam van faitelyk de Gemeente

[p. 301]

repraesenteerende, wederrechtelyk ingeschovene en ingedrongene Plaatsvervangers, enz. durft bestempelen.

Het rondzenden van een billet van inschryving, tot instandhouding van den openbaaren Godsdienst, door den Kerkenraad, met eene bygevoegde missive, aan de leden der Hervormde Gemeente, (zynde No. 1, hier boven aangekondigd,) gaf Mr. metelerkamp, een voornaam opperhoofd, zoo 't schynt, der misnoegden in de Gemeente van Gouda, de reeds lang met reikhalzen begeerde aanleiding, om het publiek als richter in te roepen over eenige hoofdgrieven, of voornaame pointen van bezwaar, die by hem, en, zoo hy vertrouwt, by een niet onaanzienelyk deel der Gemeente, tot een hinderpaal verstrekken, waarom hy voor als nog, tot instandhouding van den openbaaren Hervormden Godsdienst, niet kan contribueeren. Deze hoofdgrieven, vervat in het zoogenaamd Andwoord op de Missive, enz. (No. 2) betreffen 1. De remotie van den, zoo hy oordeelt, wettigen Kerkenraad, en aanstelling van anderen, in 1795. 2. De remotie van de Predikanten metske en bussing. 3. Het achterblyven eener hoognoodige Kerkelyke Commissie, door de geheele Gemeente zelve gekozen, en, behalven van de Gemeente, onafhangelyk van alle andere Collegien. En nu is de Oud Praesident Ouderling van oordeel, dat 'er aan geen contribueeren tot het voorgemeld einde kan gedacht worden, ten zy de Gemeente zelve vooraf zoodanige Kerkelyke Commissie, en tevens eenen wettigen Kerkenraad, daar aan ondergeschikt, verkieze, en dan door deze beide Collegien alles, wat dienen kan om Do. bussing hersteld te krygen, bewerkstelligd worde. De Kerkenraad vindt zich, blykens No. 3, tot het wegneemen van deze voorgelegde bezwaaren geenzins bevoegd. De verandering van den Kerkenraad is, zoo als zy zeggen, in 1795 en vervolgends, op den ouden voet geschied. 't Geen door Broeder metelerkamp wordt voorgeslagen, zou met de vastgestelde Kerkenordening, by het Nationale Synode van Dordrecht Ao. 1618 en 1619 bepaald, stryden, en is, in 1795, door alle toenmaalige Predikanten, ook Do. bussing, eenpaarig afgekeurd. Over de remotie van dien Kerkleeraar, waaromtrent in de Gemeente verschillend gedacht wordt, willen zy zich niet expliceeren, omdat zy dat niet kunnen doen, zonder party te kiezen.

[p. 302]

Onzes inziens, zou 't best zyn, van weerskanten wat toe te geeven. Door styfhoofdigheid aan de eene, en door bitterheid aan de andere zyde, is de eenmaal ontstaane scheur geenzins te heelen. De Kerkenraad moest zich de vrye keus van onpartydige vreederechters door de Gemeente laaten welgevallen, en aan hun oordeel moesten beide twistende partyen de voornaame pointen in verschil, tot beslissing en afdoening, geheel toevertrouwen. Mr. metelerkamp kunnen wy ten minsten niet wel raaden, om zich langer in den stryd te mengen.