Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1801

Onderzoek en Beantwoording der Vrage; of het raadzaam is, om Misdadigers door Geestelyken tot den Dood te laaten voorbereiden, en naar de Strafplaats vergezellen? Naar het Hoogduitsch van G.S. Steinbart. Te Amsteldam, by J.R. Poster, 1801. In gr. 8vo. 56 bl.

De Francforter Hoogleeraar steinbart, wien 't, sedert lang, geenzins aan vrymoedigheid heeft ontbroken, om verjaarde en vry algemeen aangenomene begrippen tegen te spreeken, is van oordeel, dat het oud gebruik, om misdaadigers door Geestelyken naar de strasplaats te doen vergezellen, van geen het minste nut voor de ziel van den misdaadiger zyn kan. 't Is nu te laat, om hem, zo hy 'er buiten dat niet toe voorbereid is,

[p. 267]

door zoodanige hulpmiddelen, tot waare verbetering te brengen. Hem door een aanhoudend toespreeken meer moed tegen den dood in te boezemen, dit behoort, zynes erachtens, niet te geschieden. Hy moet thans ondergaan, 't geen zyne daaden verdienen, en, door zynen verbroken en beangsten geest, eenen heilzaamen schrik in anderen verwekken. Hierby komt, dat het onvoegzaam is, om Geestelyken onder de beulsknechten en dienaaren op het schavot te zien; zoo als dan ook verscheiden hunner meer doodsangst daarby uitstaan, dan de veroordeelde zelf, en niet zelden, door schrik en ontsteltenis, hunne gezondheid voor een gedeelte 'er by kwyt raaken. De waardy der schielyke bekeeringen van misdaadigers, waarvan men soms zoo veel opgeeft, is ook, naar de juiste aanmerking van den Schryver, zeer onzeker. Men grondt dezelve veelal op eene willekeurige uitlegging van het geval van den moordenaar aan 't kruis. Intusschen gaat, door den ophef, dien men dikwyls van het zalig afsterven van de grootste booswichten maakt, en door de vertooning van gerustheid en kalmte, waarmode men de zoodanigen, op grond van de zaligspreekingen der Geestelyken, wel eens de doodstraf ziet ondergaan, de geheele indruk, welken openbaare strafoefeningen, tot afschrik der misdadigers, en tot instandhouding der algemeene veiligheid, op het volk hebben moesten, verloren.

Elk Richter, die het onmiddelyk opzicht over de gevangenissen heeft, behoorde, in allen gevalle, de Geestelyken, wanneer zy tot gevangenen toegelaaten worden, te laaten belooven, dat zy in de gevangenis aan de misdaadigen geene weltevreedenheid, by het ondergaan der straffe, zullen inboezemen. Met die bepaaling wil steinbart de bezoeken der Leeraars by kwaaddoenders, in de gevangenissen, niet afgeschaft hebben. Hy zondert alleen eenige gevallen uit, waarin hy meent, dat de Overigheid, om grootere onheilen voor te komen, beter doet, wanneer zy, door onverwylde strafoefeningen, en het weigeren van alle vertroostende toespraak der Leeraars, aanwassende wanorders of dweeperyen stuit. In andere en gewoone gevallen pryst hy integendeel zoodanige bezoeken aan, op aanneemelyke grouden, die wy aan de overweeging van allen, die over dit onderwerp nog eenige inlichting begeeren, aanbeveelen.