Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1801

[p. 248]

Over de Verkeering van Vrouwen met Mannen. Uit het Hoogduitsch. Te Amsterdam, by de Wed. J. Dóll, 1800. In 8vo. 107 bl.

Ik ben, zegt de ongenoemde Schryver, Vrouwen myne vorming schuldig; mogt myn boek haar vertrouwde worden! En dus eindigt hy: Ik neem dan asscheid van u, myne Vriendinnen, die myn werkje wel hebt willen doorbladeren; hebt gy 'er raad en troost in gevonden, dan ben ik ten vollen beloond, enz. Dit boekje is dus eigentlyk alleen voor Vrouwen geschreven, en de Lezer voelt nu reeds den geest van hetzelve. Aan jonge Meisjes, getrouwde Vrouwen, bejaarde Vrysters, Weduwen, kortom aan al wat vrouwlyk is, wordt hier troost en onderricht toegediend. Maar zal het wel algemeen bevallen aan onze Jufferschap? Wy willen enige uitdrukkingen, die zich de Schryver veroorlooft, afschryven, die hy zelve by haar mag verandwoorden; wy althands nemen die verandwoording niet op ons. Indien zy (de Vrouwen namentlyk) niet door liefde en het huwlyk bezield worden, is de bron van alle haare deugden verstopt. - Een jong meisje ziet in elk man den haaren, ja, om recht zeker te gaan, zou zy ze alle gaarne veroveren. - De vrouwen gevoelen, dat de liefde der mannen haar eenigste geluk is. - De eenigste wensch van haar leven is, hem (den man) te bezitten. - De echte Libertin is een ten uitersten gevaarlyk mensch: hy heeft niets dan de wetten der overeenkomst te bestryden, tegen welke de Natuur zelve zich verzet. - Een gehuwd man is ongehuwde meisjes in den regel onverschillig of gehaat: haare aanspraak is verlooren of bedroogen geworden; in 't eerste geval heeft hy geene waarde voor haar, in 't laatste heeft hy haar op 't hoogst beledigd. - Het hart van een meisje kent geene plichten der samenleving. - Als jonge meisjes van mannen spreken, heeft 'er geen tusschengevoel plaats. Zy mogen zich misleiden, of met woorden spelen, haare liefde is vriendschap, en haare vriendschap liefde, enz. De volgende regels uit het Fabelboek van gellert vielen ons in by het lezen van dit boekje, en wy konde ze maar niet uit de gedachten zetten; de Schryver schynt in ernst te denken, dat zy by ieder vrouwelyk wezen, zonder enige uitzondering, waarheid zyn:

‘Twee meisjes toonden beide blyken

Van hoop. Waarop? Wel op een man;

Want wat 's hier by te vergelyken,

Waar op een meisje hopen kan?’

Wy hopen evenwel, dat onze Lezeressen daarom niet al te zeer tegen dezen Schryver zullen vooringenomen worden; wy verzekeren haar, een vrouwenhater is hy niet, maar in tegen-

[p. 249]

deel een warm vriend der Sexe; en dit zyn Werkje is indedaad lezenswaardig. Zedekundige geschriften (dit is het korte Voorbericht) moeten naar geestryke aftreksels of Essentien gelyken, en in een klein bestek veel geest bevatten; maar de meesten zyn als de Pompoenen, die veel vertooning maaken, en weinig krachts bezitten. Tot welk eene klasse dit Werkje behoore, moet de inhoud beslissen. Ofschoon wy nu juist iedere uitdrukking in dit boekje niet voor goede munt aannemen, zo is het er toch zeer ver van daan, dat wy het onder de pompoenen zouden rangschikken; in tegendeel, het bevat in een kort bestek zeer veel goeds; en om den Lezer daarvan te overtuigen, willen wy het een en ander tot ene proeve afschryven, hetgeen aangenamer wezen zal, en beter ook voldoen aan dat oogmerk, dan dat wy de tytels opgaven van de agttien Hoofdstukken, waarin het Werkje is afgedeeld. Ziet hier dan iets uit het zesde Hoofdstuk: over de verkeering van jonge meisjes met mannen in 't byzonder.

‘- Het algemeene lot der menschelyke Natuur is zwakheid, en één oogenblik kan het werk van jaaren vernietigen. Mogten daarom de vrouwen nimmer ophouden zichzelve te wantrouwen! ô, Dat zy zelfs de vluchtigste aanprikkeling van zinnelykheid zochten te onderdrukken! In onze organisatie is het eene gevoel aan het andere gehecht; de eene zenuw zet de andere in beweeging; zy hangen allen door eene wondervolle speeling aan elkanderen. Hoe menig eene viel eer zy 'er aan dacht! Hoe menig eene bezweek zonder het immer te willen!

Van den eersten stap kunt gy byna altyd meester zyn, niet van de volgende. Hebt gy eenmaal recht op uw persoon vergund, houdt gy op dezelve machtig te zyn. Gy wordt onwillekeurig, dikwils onweetende, voortgesleept, en ontdekt den afgrond, waar in gy ligt, niet eerder, dan wanneer gy zonder redding verlooren zyt.

Nimmer kunnen jonge Meisjes te voorzichtig zyn. Ontwykt de eerste, ontwykt alle lieskoozingen, die gy niet openlyk vergunnen kunt. Geen geheime betrekkingen, geen stille verkeering! Zodra gy 't geheim zoekt, wordt uwe deugd twyselachtig! Vertrouwt geen Man, die vleiëryen aan u verspilt, al schynen ze u nog zo onverschillig; de verleider bespiedt u in zyne laage. De eene gunst brengt de andere voort, elke vermindert de achting der Mannen, en alle eindigen in uw eigen verderf.

De grootste waarschynlykheid eener Echtverbintenis kan hier geene uitzondering maaken; de verleiding vertoont zich in alle gedaanten. Hoe dikwils werden verwachtingen door even dezelfde middelen vernietigd, die haar begunstigen moesten! Het onrechtmaatig genot maakt het rechtmaatige overtollig, en de hartstocht houdt met de bezitting op. ô Hoe veele arme bedroogene weezens, welke door de te-

[p. 250]

derste overgave een' man zochten te kluisteren, dien zy even juist daarom voor eeuwig verlooren!

Weest des op uwe hoede, jonge Meisjes: gy kunt uwe deugd maar éénmaal verliezen! Weet, dat waare tederheid de beminde acht, en echte liefde altyd bescheiden is. Hartstocht zonder kieschheid onteert de waarde der Mannen, en een groote ziel kan nimmer voor zichzelve bloozen.’

Het slot van het agtste Hoofdstuk voegen wy hier nog by:

‘Ik eindig dit Hoofdstuk met eenige algemeene regelen, de verkeering met getrouwde Mannen betreffende.

Laat u niet door de gewoonlyke vryheid van hun gedrag en gesprekken, tot navolging van hunne manieren, verleiden! Hen zoekt men te verontschuldigen, u zal men het nimmer vergeeven. Uwe jongvrouwelyke zedigheid, maatigheid, en kieschheid moeten zich altoos gelyk blyven. Gy wordt veellicht nagegaan, en uw gedrag kan uw geluk bestemmen.

Behandeld getrouwde Mannen met achting en welleevendheid; vereenigt synheid van manieren met wezenlyke waarde; maar wacht u wel, de jaloerschheid hunner Vrouwen op te wekken. Vermyd den schyn van vertrouwlykheid! Ontdekt geen vuur of drift, geene meerderheid van vermogen in uwe gedragingen; toont geen byzonder aandeel, geen belang voor kleinigheden. Ontwykt een byzonder onderhoud; de beste Vrouwen hebben zomwylen haare zwakheden, zy leggen alles tot haar nadeel uit, houden zich immer voor versmaad, en zien elk meisje voor haar medevryster aan. Vuurige liefde maakt jaloersch; hebt toegeevendheid met haar. Dikwils zyn de mannen ook zelve schuld daaraan; want hun gedrag is niet altyd 't voorzichtigste. Vrouwelyke kieschheid wordt door dingen beleedigd, waaraan de mannen niet eens denken. Eindelyk kan vrouwelyke jalousie zich op daadelyke ontrouw gronden. Hoe 't dan ook zy, vermyd ten minsten elke natuurlyke gelegenheid daartoe. Gy zyt het u zelve, gy zyt het uw eigen Geslacht verschuldigd. Weet gy of uwe toekoomstige betrekkingen niet dezelfde zyn kunnen? Doet gy uwen plicht, en wanneer dan nog een boosaartig of dwaas schepzel zich kwellen wil, zo zal het zeker uwe schuld niet zyn.’