Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1801

De oude booze Generael. Tooneelspel in drie Bedryven, naer het Hoogduitsch van K.F. Kretschmann. Te Gorinchem, by J. van der Wal en Comp., 1801. In 8vo. 158 bl.

De oude booze Generael; de Held van dit Stuk, is een zeer edel man, maar wat forsch en ruw in zyn voorkomen; daarom zal hy dan dezen naam hebben, en vooral ook omdat hy julia eens betrapte met het Fabelboek van Gellert in de hand, en wel juist by het Vertelsel van den ouden bozen Generaal; dan dit doet ter zake niets. De Generaal heeft zyn kwartier ten huize van den Burgemeester ener veroverde Stad; deze heeft ene lieve Dochter, julia. De Generaal bemint dit meisje, maar waarlyk met ene vaderlyke liefde. Intusschen heeft zy drie Minnaars; richard, een oud, ziekelyk, altyd hoestend, Raadsheer; oarbe, een Proviant-Commissaris, een lage dief en laffe wellusteling, zo wel als een verwaande gek; en eindelyk ludolf, een jong Rechtsgeleerde, een achtingswaardig, uitmuntend mensch, maar die niets bezit dan ene kleine bediening, die maar vyftig daalders kan opbrengen. Het spreekt van zelven, dat zy den laatsten bemint. Op hoge order eischt de Generaal ene Contributie van 40,000 daalders van de Stad, en dien zelfden avond nog moet het geld 'er zyn. De Burgemeester en de Raadsheer schikken het onderling: provisioneel zal men de contanten, die voorhanden zyn, uit de publieke kassen ligten; de Kooplieden moeten ook wat doen; de Heren zelve hebben aanzienelyke sommen los; en de Proviant-Commissaris voegt 'er zyn spaarpenningje, zyn noodpenningje by, 5000 daaldertjes, tegen den intrest, zo als ook de Heren zelve nemen, van agt percent. Zo heeft men het geld dan provisioneel byeen; maar nu moet de gehele som omge-

[p. 208]

slagen worden over de Burgery, en dat wel zo, dat het beste, dat wil zeggen het rykste deel, niet al te veel geve: men beraamt dan ook een plan, waardoor volstrekt alleen de middenstand wordt gedrukt, terwyl de Burgemeester op zyn best maar een paar daalders geven zal: de Raadsheer belooft hem getrouw zyne hulp hiertoe; maar hy krygt daarvoor ook het goede woord, julia wordt zeker zyne vrouw. Toevallig had een Kamer-husaar van den Generaal alles afgeluisterd; en nu is de maat van den Commissaris, die reeds ene zware verandwoording had, volkomen vol. Ludolf had den Generaal ook reeds onderricht, hoe schandelyk laag men by de vorige Contributien de Burgery had gedrukt, en hoe het denkelyk nu weder wezen zou. Van dat gehele plan wordt dan nu ook niets: het byeengebrachte geld moet 'er zyn; maar de Generaal zal zelve den omslag maken, en alzo voor de restitutie zorgen. Men is op ludolf woedende, zal hem ruïneren, en hy heeft zelve nu alle hoop op de hand van julia opgegeven, wat 'er ook gebeuren mogt. Hare gesprekken met den Generaal en haren Minnaar maken alles nog belangryker, en kenmerken het wel brave, maar toch zwakke, meisje, en den edelen, sterkeren man. Echter houdt zich de Generaal, als of ook hy begrypt, julia moet van ludolf afzien, en hy heeft zynen Leger-Thesaurier voor haar uitgekozen. Het meisje smeekt, maar te vergeefsch; zy moet dien man toch opwachten, en - het is ludolf. Even zeer, maar minder aangenaam, worden de Burgemeester, Raadsheer, en Provlant Commissaris verrascht, toen ludolf, in deze zyne qualiteit, de Contributie van hun ontfangt. Maar daar de Burgemeester nu het huwlyk van julia met ludolf toestemt, en richard liever van haar afzien, dan eeuwigdurend arrest in de hoofdwacht hebben wil, zo loopt alles naar genoegen af. Garbe alleen wordt het kind van de rekening: met hartelyke vreugd brengen de Husaren, wien hy al zo lang zwart hondenbrood had laten bakken, hem weg.

Ziet daar het hoofdbeloop van dit Stuk, dat ons zeer wel bevalt, en dat wy onze Lezers durven aanpryzen.

Hier boven, bladz. 180, reg. 15 v.o. staat p. 29, lees p. 99.