Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1801

Nicolai Paradys M.D. Medicinae in Academia Lugduno-Batava Professoris Ordinarii Oratio de cognitione Historiae Medicinae magno, cum ad Medici in arte exercenda solertiam, tum ad Artis amplificationem, adjumento. Lugduni Batavorum, apud Haak & Socios, 1800. In 4to. f.m. 30 pagg.

In deeze fraai uitgewerkte Redevoering, over de kennis van de Geschiedenis der Geneeskonst, een voortreffelyk hulpmiddel, zo ten opzichte der schranderheid van den Geneesheer, in het uitoeffenen zyner konst, als tot uitbreiding der Konst zelve, door den Heer paradys den 27 September ll. uitgesprooken, by gelegenheid van het aanvaarden des Hoogleeraar-ampts in de Geschiedenis der Geneeskunde, bewyst de Hoogleeraar, met zyne gewoone welspreekenheid, zeer overtuigende, dat niets voor een Geneesheer van grooter nut is, om zich in de kennis der ziekten en der geschiktste geneeswyzen te volmaaken, dan de ervarenheid in de Geschiedenis der Geneeskunde. Om een proefje van het geheel mede te deelen, zullen wy ons bepaalen tot de vertaaling van

[p. 62]

het volgende, op pag. 10 en 11 te vinden. ‘'Er bestaat eene zekere Keelziekte, men noemt haar de kwaadaartige verzwooren Bruin, die, uit eene byzondere rottige smetstoffe voortvloeijende, eerst de amandelen en naderhand den geheelen mond met vuile zweeren vervult. Toen deeze ziekte omtrent het midden deezer Eeuw in Frankryk ontstond, en als eene gewoone Keelontsteeking wierd behandeld, wierd dezelve doodelyk voor de meeste Lyders; 't geen niet gebeurd zou zyn, zo de Geneesheeren maar geweeten hadden, dat deeze zelfde Keelziekte reeds in de zestiende Eeuw in Spanje en in Italie bekend was geweest, onder den naam van Garotillo. Een ieder weet, hoe zeer de kinderen gepynigd worden door den zogenoemden Kinkhoest. De Geneesheeren twisten 'er over, of deeze ziekte haare zitplaats heeft in de maag en in het begin der darmbuis, dan of dezelve in de luchtpyp en in de longen te zoeken zy. Hy, die weet, hoe veel misbruik 'er door hen, die deeze Kwaal voor eene maagziekte houden, gemaakt wordt van braakmiddelen, vooral van de Antimoniaale zoort, zal dit geschil als iets gewigtigs beschouwen. Men had echter deezen twist al voorlang kunnen beslissen, door de eerste beschryving deezer ziekte, welke ons ballonius heeft nagelaaten. Allen lof verdienen hierom die geenen, welke de Schryvers over zodanige ziekten, volgens de tyden, in welke zy leefden, gerangschikt hebben, 't geen in de Venusziekte het eerst is volbragt door astruc; in het Scorbut door lind; in de Epidemische Verkoudheid, Influenza geheeten, door grant; en in den Kinkhoest is beproefd door j. veirac, nog onlangs beroemd Geneesheer te Rotterdam. Met welk een groot nut hetzelfde kan worden ondernomen, met betrekking tot de Geschiedenis der Geneesmiddelen, blykt onder anderen uit de Geschiedenis van den Koortsbast. Wie zou geloofd hebben, dat deeze Goddelyke bast, onder de Regeering van den Franschen Koning lodewyk XIV, zodanig zyne waardigheid en vertrouwen heeft kunnen verliezen, dat dezelve het Kwakzalvers gezag van talbot, en de aanpryzing als van een geheim geneesmiddel, heeft noodig gehad, om weder zyne voorige waardigheid te bekomen. Indien de voorheen zo beproefde kragt van den Koortsbast denzelven niet voor

[p. 63]

zulk eene onwaardige behandeling heeft kunnen bewaaren, welk middel zal in 't toekomende veilig zyn voor een gelykzoortig lot; zo niet deszelfs, door ondervinding gestaafde, kragt, door middel der drukpers, voor de vergetelheid is beveiligd.’