Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1800

[p. 180]

Brief van den eerw. Hugh Mackay aan de schryvers van de Algemene Vaderlandsche Letteroeffeningen.

Medeburgers!

Onlangs, terwyl ik bezig was met het lezen van Professor hufeland, over de Kunst om het menschlyk leven te verlengen, vond ik, in de Leeuwarder Courant van Woensdag den 26 Febr. 1800, ene bekendmaking van 't overlyden van zekere ongehuwde johanna van breuckele, te Leeuwarden gestorven den 21 Febr. 1800, oud Honderd en Vyftien jaren. - Ene bekendmaking, welke my, hoe ik dezelve beschouwde, aanmerkelyk voorkwam. Immers, schoon, gelyk hufeland opmerkt, meer vrouwen dan mannen oud worden, bereiken de mannen anders toch alleen het hoogste levensperk. - Dit zeldzaam mensch was ongetrouwd, en de Jenasche Hoogleraar waagt het te zeggen, dat 'er geen één voorbeeld bestaat, dat een ongehuwd persoon boven de Honderd jaren oud geworden is: deze regel, zegt hy, gaat door, zo wel in opzicht tot de vrouwlyke, als tot de manlyke Kunne. - Dat meer is, johanna van breuckele was te Leeuwarden gestorven; waar uit ik opmaken moest, dat zy, zo niet daar geboren, ten minsten enen zeer geruimen tyd haar verblyf daar gehouden had: het was toch gantsch niet waarschynlyk, dat zy sederd 30 of 40 jaren verhuisd zou zyn; en schoon men, gelyk hufeland ook erkent, in de Nederlanden wel oud kan worden, strekt zich de leeftyd daar toch zelden tot aan het Honderdste jaar uit, en, wanneer dit nog al gebeurt, dan is 't meest op 't land, in onze Friesche Woudstreek - in Drenthe - in Twente - of op de Veluwe; maar niet in de grote en volkryke Steden, als Leeuwarden.

Dit een en ander bewoog my, ten einde enig nader bericht aangaande dit zo geheel buitengewoon langlevend mensch te bekomen, enen brief te schryven aan den Mr. Timmerman j. schaap te Leeuwarden, enen der ondertekenaren van opgemelde Bekendmaking in de Leeuwarder Courant, aan wien ik enige kennis had, die ook de vriendlykheid had my spoedig te andwoor-

[p. 181]

den, en hoofdzakelyk te melden: - ‘dat zy geboren was dicht by Arnhem in Gelderland; - dat zy hare ouders vroeg verloren had, en, van haar derde jaar af, door twé oude lieden was opgevoed; - dat zy, nog heel jong, aan 't dienen geraakt was, eerst by particuliere lieden, doch vervolgens, gedurende den tyd van 6 jaren, by de Vorstin van Oldenburg; - dat zy daar na als Zilver-meid gediend had by Prins willem den Vierden, gedurende hoogstdeszelfs verblyf aan de Academie te Franeker, en Z.H. gevolgd was, op deszelfs reizen naar zyne Duitsche Staten; - dat zy, na zeer vele ongemakken te hebben uitgestaan, geplaatst was, ten einde ze het wat gemaklyker hebben kon, als meid by Mevrouw de jonge Prinses carolina, en eindelyk in 't jaar 1747 met een jaarlyksch pensioen van 180 guldens begiftigd was, het welk ze, tot verleden jaar toe, getrokken had; - dat zy kort gedrongen van persoon was, van een zeer hecht gestel, zelden of nooit ziek, doch in 't laatst krom van Jicht; - dat zy lang een sterk gebit, en zulk een uitnemend scherp gezicht had, dat ze, reeds 113 jaren oud, nog in staat was, by helder weêr, de Couranten zonder bril te lezen; - dat zy zulk een ongemeen geheugen had, datze, maar twé jaren voor haren dood, nog aan Mr. schaap een geregeld verhaal doen konde, van 't geen zy op dien dag in een van de Boeken der Koningen gelezen had; - dat zy, wel van een driftig Temperament was, doch tevens by uitstek goedaartig en mildadig jegens de armen, dooreerlyk, en uitermate gezet op de bywoning van den openbaren en statelyken Godsdienst, zo lang ze nog met een krukje over straat konde gaan; - dat zy, dit niet meer kunnende doen, haren tyd geheel besteed had aan 't lezen van Gods woord en stichtelyke boeken; - dat zy hare eeuwige belangen met ernst behartigd, tot kort voor haren dood met veel vuur gebeden, en nog met stervende lippen een geestlyk lied had aangeheven; en eindelyk - dat zy, gedurende de drie laatste dagen van haar lang leven, zeer met den dood te worstelen gehad had.’

Ofschoon myn Vriend schaap niets bepaalds meldt aangaande haren leefstyl of diëet, welligt omdat hy daar gene nauwkeurige kennis genoeg van droeg, zou

[p. 182]

ik evenwel haast overhellen om te denken, dat het zelve, wanneer ik haren levensloop, en de betrekkingen waar in zy geweest is, naga, niet van het striktst geweest zal zyn, althands gedurende de eerste 60 of 70 jaren van haar leven.

Ik neem de vryheid dit bericht Ul. te doen toekomen, opdat gy, indien gy het van zo veel belang mogt keuren, 'er gebruik van zoudt kunnen maken voor uw Mengelwerk, als ene kleine bydrage tot de geschiedenis van 's menschen lang leven ook in ons Vaderland: en heb intusschen de eer te zyn

Ul. bestendige Lezer

hugh mackay,

Pred. te Twyzel en Koten.

Twyzel,

den 20 Maart 1800.