|
| |
Aanmerkelyke byzonderheden, betreffende het Noord Americaansch gemeenebest. Getrokken uit eene derwaards gedaane Reize, geduurende de Jaaren 1795, 1796 en 1797, door La Rochefoucault-Liancourt.
(Vervolg en Slot van bl. 118.)
Uit Zuid-Carolina begaf zich onze Reiziger na Virginie, en kwam te Norfolk, eene Stad, die, in 't begin van den Americaanschen Oorlog, tot den grond toe wierd afgebrand, op order van den Gouverneur des Konings. De Engelschen, die de Stad hebben herbouwd, en die dezelve bewoonen, zich schaamende over eene zo verregaande woestheid, geeven thans voor, dat de Gouverneur alleen het in brand steeken der Magazynen op de Kaay had bevoolen, om de Stad te beter te kunnen verdeedigen; doch dat de Americaanen zelven, op order van hun bestuur, de Stad hadden doen in brand steeken. De meeste Volkplantelingen van St. Domingo, die van daar, na het vernielen van Kaap François, de vlucht namen, kwamen te Norfolk aan, en vestigden 'er zich, daar toe bewoogen door de warmte van 't Climaat; door de slaverny der Negers, die hun toeliet, de Zwarten, die zy hadden medegenomen, even als tot hunnent, te gebruiken; en door de vriendelykheid, met welke zy ontvangen wierden. In dit Gewest is de
| |
| |
Stad Yorck, vermaard door het eindigen van den Oorlog met Engeland in haare nabuurschap, die de Vryheid van het Americaansch Gemeenebest ten gevolge heeft gehad. Niet verre van daar, te Richemont, heeft men, onder den naam van het Capitool, een Gebouw opgericht, 't welk het grootste en aanzienlykste is van geheel Noord-America. Men komt, in dit Huis treedende, in eene groote voorzaal, in welker midden het Standbeeld van george washington, door Houdon vervaardigd, geplaatst is. Te Richemont, zo wel als elders in America, vindt men twee aanmerkelyk verschillende staatkundige partyen. De eene, die niet voldaan is over het tegenwoordig bestuur, zou gaarne eene meerdere bepaaling zien van de magt van 't Uitvoerend Bewind. Gaarne zou deeze party de Fransche Regeeringsform zien ingevoerd, [te weeten, zo als die was, vóór de Omwenteling, door Buonaparte bewerkt] en vleit zich, dat, zo dezelve staande blyft, ['t geen niet gebeurd is] zulks eene gelykzoortige verandering in de Noord-Americaansche Staatsregeling zal ten gevolge hebben. De Engelschgezinde party, daarentegen, hoopt, dat de instandhouding der Engelsche Constitutie eindelyk die der Franschen ten onder zal brengen, en by hun de Koninglyke Regeering herstellen; 't welk, zo zy meenen, zeer geschikt zou zyn tot het bevorderen hunner zucht, om aan het Americaansch Uitvoerend Bewind eene grootere magt te doen opdraagen. Zelfs meent men, dat deeze party gaarne eene erffelyke Koninglyke Regeering in hun Land zou zien ingevoerd. Behalven deeze partyen, die met een bepaald oogmerk werken, vindt men 'er veele gemaatigde en ook veele heethoofdige aanhangers van Engeland, of van Frankryk, alleen uit drift of eigenbelang, zonder eenige verdere staatkundige vooruitzichten.
De Virginiaanen zyn zeer verzot op het spel; zy verliezen met de Dobbelsteenen, de Kaart, het Billard, en met alle andere mogelyke hazardspelen, aanzienlyke zommen. Eene Staatswet van 1792 heeft wel deeze buitenspoorigheden verbooden, zo wel als de Weddingschappen by gelegenheid van Harddraveryen, Haanegevegten, enz. Doch deeze Wet, hoe gestreng dezelve ook zyn moge, wordt opentlyk verbrooken, uitgezonderd dat gedeelte derzelve, 't welk het betaalen van schulden, door grof speelen gemaakt, verbiedt, en zodanige verpligtin- | |
| |
gen voor niet verbindende verklaart. - De Wet, tegen de vrye inenting der Kinderziekte, wordt beter onderhouden. Deeze Wet verbiedt aan een ieder, zich zelven of de zynen te doen inenten, zonder toelaating van de Rechters van het Graafschap, van welken de zaak nog niet eens geheel afhangt: want zo zy het verzoek al goedkeuren, moet nog de toestemming van alle inwooners, twee mylen in het ronde, verkreegen worden; kunnende de weigering van één persoon de uitvoering beletten. Zo ras iemand door de natuurlyke Kinderziekte wordt aangetast, moet hy zich na een alleen staand huis in een bosch begeeven, alwaar hy de hulp van een Geneesheer bekomt. Verspreidt zich, intusschen, de besmetting verder, dan wordt de gemeenschap van zodanig eene Stad of District, met de nabuurige, ten naauwsten afgeslooten, en de inenting wordt in de besmette plaats vry gesteld.
In Virginie is de landsdouw, over het algemeen, zeer vruchtbaar, en geschikt tot allerleyen akkerbouw en veeteelt. Het Climaat is wel wat heet; doch de hitte hindert de inwooners weinig, en bevordert den groei van allerhande voortbrengzels. Schoone Rivieren, die in den Oceaan uitloopen, en die aan de bewooners van Virginie gelegenheid geeven, om de voortbrengzels hunner afgelegenste gronden, met voordeel, door de geheele waereld te verzenden, brengen niet weinig toe tot den bloei van dit Gewest. De laage landen zyn, het is waar, niet zeer gezond; doch in geenen deele zo erg, als in Carolina of Georgie.
Uit deeze uitgebreide Provincie kwam onze Reiziger in Maryland, langs de Rivier Potowmack. Baltimore, de Hoofdstad van dit Gewest, is, naa Philadelphia en New-Yorck, de voornaamste Koopstad van Noord - America. Daar deeze Stad, door haare ligging, eene nadere gemeenschap heeft met de Rivieren, die zich in de Ohio ontlasten, dan Philadelphia, is zy in staat, om het gemakkelykst van allen het Westelyk gedeelte van den Noord-Americaanschen Staat van alle Europeesche en andere uitheemsche waaren te voorzien, en de voortbrengzels des Lands daar tegen weder te verruilen. Geen wonder, derhalven, dat deeze Stad eene der fraaiste en best gebouwde is van geheel Noord-America, en dat dezelve dagelyks in aanzien en bevolking toeneemt.
New-Yorck is, door haare ligging, eene der grootste
| |
| |
en bloeijendste Steden van Noord-America. Door middel der Noord- en Oost-rivier, en der Rivieren, die zich met dezelve vereenigen, omvat de Koophandel deezer Stad, als 't ware, den geheelen Americaanschen Staat, en breidt zich zelfs uit tot in Canada, door het Meir Champlain. In 1797 wierd de bevolking deezer Stad begroot op vyftigduizend zielen, waar onder negenduizend Negers waren begreepen, die meestal in een' staat van slaverny leeven. Want hoe billyk ook de menschlievende redeneeringen tegen de Slaverny weezen mogen, het zal altoos zeer bezwaarlyk vallen, om dezelve af te schaffen in een Land, alwaar de handen in geenen deele evenredig zyn aan de uitgebreidheid van een voordeeligen landbouw: vooral daar hier nog dagelyks nieuwe ontginningen plaats hebben, en het Climaat ten platten lande, op veele plaatzen, oneindig nadeeliger is voor de Blanken, dan voor de Zwarten, die, van hunne vroege jeugd aan de brandende hette van Africa gewoon, niet ziek worden door de uitwaassemingen der Americaansche moerassen. De schadeloosstellingen, die voorgesteld worden, als geschikt tot het vernietigen der Slavernye, eischen niet alleen zommen, die niet te betaalen zyn, maar zouden daarenboven, in eens, alle vermeerdering van den landbouw, en alle werkzaamheid van den koophandel, vernietigen. - Alles is te New-Yorck duurder dan te Philadelphia. De zeden zyn 'er dezelfde, als in de andere groote Steden. De herbergzaamheid alleen is 'er grooter dan te Philadelphia, hoewel kleiner dan te Boston. De denkbeelden des Volks zyn minder gunstig voor Engeland, dan plaats had, vóór het sluiten van het laatste Commercie-Tractaat. De verschillende denkwyze, ten opzichte van deeze overeenkomst, is in America zeer in het oog loopende, en heeft twee verschillende partyen doen ontstaan. Met dit alles brengt deeze twist geen nadeel toe aan de achting, die men anderzins alomme aan washington betoont, wiens patriottische bedoelingen niet in verdenking
kunnen komen van zich door eenigen vreemden invloed te hebben laaten bestieren.
De algemeenste Ziekten in Noord-America zyn Borstontsteekingen, Teeringen, Galziekten en Rotkoortzen. De zogenoemde Geele Ziekte is, om zo te spreeken, plaatzelyk, en wordt alleen van tyd tot tyd bespeurd in de Zeesteden, tot welke zy waarschynelyk uit de Antilles wordt
| |
| |
overgebragt; maar binnenslands verspreidt zy zich niet. De Franschen zyn 'er steeds minder aan onderhevig geweest dan de inboorlingen; 't welk mogelyk moet toegeschreeven worden aan de spaarzaamheid, met welke de eerstgenoemden gebruik maaken van geestryke dranken. In America wordt men eerder oud dan in Europa, 't geen vooral geldt ten opzichte der Schoone Kunne. Het viervoetig gedierte is hier kleiner en minder moedig, dan in de oude Waereld. Men vindt hier, naamelyk, zo wel Beeren, Wolven, Tygers, enz. als elders; doch deeze verscheurende Dieren zyn hier van een kleiner maakzel en minder wreed. - Het character van de bewooners der verschillende Provincien loopt natuurlyk, door het verschil van het Climaat, merkelyk uit elkander; doch, over het algemeen, bezitten zy allen een zeer onderneemenden geest, heldenmoed, hebzucht, en eene groote verbeelding van zich zelven. De dronkenschap is een der algemeenste fouten van de laagere klasse; 't welk veelal voortkomt uit de algemeene voorkeuze, die men hier aan sterke dranken geeft, boven bier, cyder of wyn. Voor het overige worden 'er zekerlyk in America minder zwaare misdaaden bedreeven, dan, by eene even sterke bevolking, in Europa; 't geen voornaamelyk moet worden toegeschreeven aan het gemak, waar mede hier een ieder aan de kost komt. Zelfs in de Bosschen vindt men geen volk in hutten woonen, of het heeft nog vermogen genoeg, om ten minsten tweemaal ter week vleesch te eeten, en de benoodigde thee, coffy, chocolaad, enz. te bekomen. De Handwerkslieden hebben het hier dus ook veel ruimer, dan in Europa. Ja veele meesters-Kleermaakers en Paruikemaakers in de Americaansche Steden houden eene overvloediger tafel, dan het gros der welgestelde lieden in Engeland en Frankryk.
Schoon de Wet in America geenerlei onderscheid van rang in geboorte, enz. toelaat, schenken toch de eerampten een hooger aanzien, dan met de oorsprongelyke gelykheid bestaanbaar is. Groot is by allen de zucht tot Vryheid, 't welk onder anderen ook ten gevolge heeft, dat de gebooren Americaansche jonge lieden, van het mannelyk geslagt, een grooten afkeer hebben van de huisselyke dienstbaarheid. In het geheel Gemeenebest vindt men mogelyk geen twintig dienstknegten, die geboorene Americaanen zyn. Duitschers, Ierlanders, Negers en Mulatten zyn
| |
| |
de lieden, die zich hier toe laaten gebruiken. Intusschen heeft dit vooroordeel geen plaats by de Schoone Kunne: men ziet, in tegendeel, veele dochters van goeden huize, in haare jeugd, by aanzienlyker lieden dienen, om zich te beter bekwaam te maaken tot de huishouding.
De Americaansche zeden zyn, over't algemeen, die der Engelsche Natie, zo door den invloed, dien het oud Staatsbestuur op het geheele Volk gehad heeft, als door de menigvuldige betrekkingen, die nog heden tusschen die beide Volken bestaan. De klederdragt, de huismeubelen, de bouworde der wooningen, de voorwerpen der weelde, het langduurig drinken na den maaltyd, en de verwydering der vrouwen van 't gezelschap, zouden iemand doen gelooven, dat hy te Londen was, of in eene der nabuurige Provincien aan die Hoofdstad. De weelde is hier steeds in een zeer toeneemenden staat, om dat zy het bewys oplevert van dien rykdom, welke hier byna alleen de verschillende rangen der perzoonen bepaalt. Men vindt hier lieden, die in uitersten doen, groot genoeg om de eenvoudige zeden des Lands te kwetzen. Men spot hier wel mede, doch teffens ontbreekt het niet aan navolgers.
Men trouwt in America zeer jong, vooral ten platten lande. Daar de jonge lieden zich reeds vroeg op eene onafhangelyke wyze zoeken te vestigen, hebben zy eene vrouw noodig, om hunne huishouding te bezorgen. Deeze omstandigheid brengt veel toe tot de steeds aanwinnende bevolking, en tot de bewaaring der zuiverheid van zeden. In de Steden maakt men minder haast met het huwelyk, om dat de vermeerdering der weelde de kosten der huishouding aanmerkelyk heeft doen toeneemen. De jonge Stedelingen denken zelden om trouwen, dan na dat zy de dringende begeerte naar rykdom hebben voldaan, of ten minsten op den weg zyn om geld te winnen. Alles, wat men hier onderneemt, heeft alleen tot dryfveer het dringend eigenbelang. Een Europeaan, die zich in eene der Americaansche Noordelyke Koopsteden zou willen nederzetten, met oogmerk, om hier de banden van maatschappyelyke betrekkingen weder te vinden, die hy elders verlaaten heeft, zou zich niet weinig bedroogen vinden. Het zou hem zelfs moeijelyk vallen, om 'er een waaren en vertrouwden vriend te vinden. De drukte hunner bezigheden beheerscht de meeste Noord- | |
| |
Americaansche Stedelingen zodanig, dat zy geen tyd hebben, om van de vermaaken der zamenleving gebruik te maaken, en aan de zagte aandoeningen van gevoeliger zielen hulde te doen.
|
|
Auteursrechtvrij