Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1800

[p. 94]

Bericht, aangaande de gelukkige herstelling van eenige persoonen, welke door Kobold vergiftigd waren. Door den Heer Bucholtz.

Een Huisgezin, waar onder eene Kraamvrouw, die 's daags te vooren verlost was, at, op een avond, eene soupe, in welke, op eene tot hier toe onverklaarbaare wyze, zogenoemd Kobold, 't geen in aart en werking zeer met het gemeene Rottekruid overeenkomt, gemengd was. Van deeze soupe hadden zes volwassene persoonen en een kind van twee jaaren gegeeten. De Kraamvrouw had een bordvol gehad van het bovenst gedeelte: terwyl de Man en Vrouw des huizes het benedenste uit de kom hadden genuttigd. De huisheer, echter, at zyn bord niet ten vollen ledig, dewyl hy onder het opscheppen gewaar wierd, dat 'er eenige zandige stoffe met de spyze vermengd was, die op den bodem van zyn bord bleef liggen.

Het tweejaarig kind had naauwelyks drie of vier eetlepels vol van dit voedzel gebruikt, of het begon reeds te braaken. Ongeveer een uur na den eeten begonnen insgelyks de overige persoonen ongesteld te worden, en klaagden over eene geweldige drukking in het hartkolkje, die gevolgd wierd door eene hevige maagpyn en menigvuldige ontlastingen van boven en van beneden, verzeld met een onleschbaaren dorst. Het eerst van allen openbaarden zich deeze toevallen by den Man en de Vrouw des huizes, welke laatste, na veertienmaalen gebraakt te hebben, negen of tienmaalen van beneden ontlasting bekwam. Deeze waren 'er het ergst aan, om dat zy het grondzap, en dus het meeste vergif, hadden ingeslikt. De Kraamvrouw, die het bovenste gedeelte van het voedzel genooten had, begon echter eerlang ook te klaagen, en kort op elkanderen vyf of zesmaal te braaken.

De Man van den huize, die in de Mineralogie ervaaren was, vermoedde ras, dat 'er eene vergiftiging had plaats gehad, en vond, by het onderzoeken van het overgebleeven voedzel in de soupekom, nog eenige blinkende deelen, die hy ras voor poeder van Kobold herkende. Hy

[p. 95]

liet my daarom midden in den nacht het gebeurde bekend maaken, en verzocht myn raad in dit bedenkelyk geval.

Aanstonds dagt ik aan het bekend middel, door myn geachten Vriend, den Heer s. hahneman, medegedeeld in zyn fraai Werk over de Vergiftiging door middel van Rottekruid, 't geen bestaat uit een pond Spaansche Zeep in vier ponden water opgelost. Daar intusschen eene zodanige zeepontbinding een der onaangenaamste geneesmiddelen is, en ik het ook geenzins veilig oordeelde, om aan eene Kraamvrouw zodanig eene sterke zeepontbinding te geeven, zo viel my een mengzel in de gedagten, 't geen, zonder die onaangenaamheid, denkelyk van dezelfde uitwerking zou kunnen zyn; te weeten

℞ Ol. Amygd. dulc. ℥iβ.
Ol. Tart. per deliq. ℥ß.
Syr. Emulsivi ℥i.
Aq. Coct. ℥x.
M.

S. Alle half uuren een lepel vol. Ook gaf ik, tot stilling van den ondraagelyken dorst, een vlesje, mede met Syrupus Emulsivus, om in ieder pint drank twee lepels vol te doen. Op plaatzen, alwaar die Stroop niet wordt nagehouden, kan men aan het zelfde oogmerk voldoen met Syr. Althacae.

Reeds in den morgenstond verstond ik, tot myn grootst genoegen, dat het middel volkomen aan de begeerte had beantwoord, en dat niet alleen de geweldige ontlastingen, maar ook de hevigheid der maagpynen, hadden opgehouden. Wat laater my zelven naar de kranken begeevende, vond ik ze nog klaagen over eene drooge tong, eene brandende aandoening in de maag, een tegenzin tegen allen voedzel; 't geen my deed besluiten, dat 'er nog eenige Arsenikaale deelen des Kobolds overgebleeven waren, die eenig middel vorderden, in staat dezelve te omkleeden, en dus onschadelyk te maaken. Tot dit oogmerk wist ik niets beter dan de Zwavel, gepaard met zuurtemperende en zacht ontlastende middelen. Ik schreef hierom een poeder voor, zamengesteld uit zes drachmen witte Magnesia en twee drachmen Zwavelmelk, teffens met eene party pillen uit de Pheum palmatum, die wy hier zelve aankweeken; zodanig te gebruiken, dat

[p. 96]

ieder alle twee uuren een theelepel vol van het poeder, met tien der pillen, zou neemen, tot zo lange 'er eenige ontlastingen waren gevolgd.

De Kraamvrouw ondervond het spoedigst de begeerde uitwerking der voorgeschreevene middelen, doordien zy het eerst van allen aan het afgaan geraakte, met zichtbaare vermindering der onaangenaame overgebleevene toevallen. De overige Lyders ondervonden eerlang hetzelfde; en toen ik in den avondstond de kranken bezocht, vond ik ze alle oneindig beter. Intusschen ried ik hun, om nog een tyd lang met de laatst voorgeschreevene middelen aan te houden, en veel Amandelmelk te drinken, waar door ik eerlang het genoegen had van te ondervinden, dat het genuttigd vergif geenerleye nadeelige gevolgen had nagelaaten.

Aanmerking van den Redacteur.

Het is te wenschen, dat door nadere proeven bevestigd moge worden, dat zodanig eene olyagtige loogzoutige vermenging, als de Heer bucholtz in dit geval gebruikt heeft, altoos even kragtig moge bevonden worden als de Hahnemanniaansche Zeepontbinding: dewyl veelen dit leelyk smaakend middel niet kunnen gebruiken, en het ook te sterk prikkelend schynt voor tedere en gevoelige gestellen, of ook overal, daar middelen, die het bloed geweldig aanzetten, vermyd moeten worden, gelyk by Kraamvrouwen. Kon men zich genoegzaam op de enkel verzachtende Melkkuur verlaaten, zo zou het in zulke omstandigheden nog beter zyn. Dat dezelve in alle gevallen voldoende zou zyn, durven wy geenzins verzekeren; maar wel, dat dezelve dikwyls van groote uitwerking is geweest, gelyk uit eenige voorbeelden, dienaangaande in de Werken van den grooten f. hoffman aangehaald, kan blyken. Merkwaardig is in deezen opzichte ook een geval, nog onlangs bekend gemaakt door den Heer fridrich, Physicus te Ettlingen in het Baadische. Deeze Geneesheer wierd geroepen by vyf Kinderen, die, na het gebruik van een hoopje gedroogde pruimen, welke zy gevonden hadden, onder het klaagen over geweldige maag- en buikpynen geweldig braakten, te weeten eerst de genootene spyzen, en daarna niets dan klaar water. Deeze toevallen hadden al geduurende drie uuren tyds aangehouden, en de toe-

[p. 97]

stand dier Kinderen was allerbedenkelykst. Want het geweldig braaken met een ledig lichaam hield nog steeds aan; wordende de pynen en braakingen by tusschenpoozing vervangen door eene zeer bedenkelyke zwakheid, die niet veel van een volkomen hartvang verscheelden. Twee dier Kinderen braakten zelfs bloed; en het kleinste Kind, een zuigeling, dat enkel aan deeze gevaarlyke lekkerny gezogen had, wierd aangetast door eene hevige buikloop, die de toevallen eenigzins scheen te verminderen. Schoon men toen niet wist, waarom die pruimen zulke bedenkelyke uitwerkzels voortbragten, besloot de Heer fridrich echter, dat zy een of ander mynstoffelyk vergif hadden moeten bevatten; waarom hy beval, dat men die Kinderen zo veel laauwe melk te drinken zou geeven, als men hun maar zou kunnen inkrygen. Daar intusschen de pynen in den onderbuik, en de reeds aanwezende loop, getuigden, dat het vergif zich niet meer alleen in de maag bevond, maar ook tot in het gedarmte was doorgedrongen, voegde hy daar nog by het gebruik van verzachtende klysteeren. Welke behandeling van eene zo gezegende uitwerking was, dat eerlang alle de aanwezende verschrikkelyke toevallen door een zachten slaap wierden vervangen, met dien gevolge, dat drie dier Kinderen reeds op den volgenden morgen weder ter school konden gaan. De overige twee waren nog eenigzins pynelyk, en gebruikten hierom, tot verdere ontlasting van het geen nog mogt zyn overgebleeven, wat Manna, 't geen hen ook ras tot voorige gezondheid bragt. Na dien tyd ontdekte men, dat het genuttigd vergif wezendlyk Rottekruid (Arsenicum Album) was geweest, 't welk door een Condeeschen Generaal in ontkernde pruimen was gestooken, om daar mede de muizen te verdryven. Deeze man was aldaar gelogeerd geweest, en had, by het schielyk opbreeken van dat Leger, aldaar deeze gevaarlyke lekkerny vergeeten.