|
| |
| |
| |
Geschiedenis der Veldtogten van den Graave Alexander Suworow Rymnikski, Generaal Veldmaarschalk in dienst van zyne Majesteit den Keizer aller Russen. II Deelen. In den Haage, by J.C. Leeuwestyn. In gr. 8vo. Het Iste Deel, behalven een Voorberigt van XXX bl., 157 bl., en het IIde 304 bl.
Leevensbeschryvers en Lofredenaars, hoe zeer zy van elkander onderscheiden behoorden te zyn, ontmoet men te vaak in denzelfden Persoon, ook dan, wanneer het voorwerp in allen deele niet wel vatbaar schynt voor die vermenging; en zal, in zodanig een geval, de Leevensbeschryver, die tevens Lofredenaar wordt, juist datgeene ontbeeren, 't welk aan zyn werk duurzaame waardye byzet. In hoe verre deeze aanmerking passe op den Voorberigtschryver van de Geschiedenis thans voorhanden, moet elk in 't oog loopen, zonder dat wy genegen zyn om geloof te slaan aan de veelvuldige vertellingen, die men heeft doen loopen, om den Held deezes Werks in eenen haatlyken dag te zetten. Hy, die lang voorheen, en nog zeer onlangs, op onderscheide Oorlogstooneelen, zo groote rollen uitvoerde, verdient gekend, doch naar waarheid gekend te worden. Hoe veel waarheids 'er ook in het voorgevoegde Leevensberigt zyn moge, om ons den Man te doen kennen, wiens Veldtogten het onderwerp deezer twee Boekdeelen uitmaaken, zal egter voor niemand de overdreeven trant eens zwellenden Lofredenaars zich verbergen. Wel hadt de Opsteller gewenscht, ‘de hem medegedeelde berigten, omtrent het Leeven, de Zeden en Gewoonten van den Maarschalk Graave suworow nog verder te kunnen uitbreiden. Doch,’ voegt hy 'er nevens, ‘over 't algemeen haast men zich om vermaarde Mannen af te schilderen; dan zy kunnen nimmer wel geschetst worden dan na het einde van hunnen loopbaan: zommige lof zou vleijery, zommige waarheden verwytingen schynen.’ In het mededeelen van lof is de Schryver niet spaarzaam geweest; van waarheden, die als verwytingen zouden kunnen geduid worden, heeft hy zich onthouden. Met dit al treft men hier de grondtrekken van suworow's
| |
| |
Leevensgeschiedenis aan. By het doorleezen zal elk bemerken, dat de geest des Lofredenaars in de Geschiedenis der Veldtogten den boventoon slaat.
Het Werk zelve geeft een breed verslag van de Krygsverrigtingen, Legermarschen, Belegeringen, Veldslagen en Bestormingen. Het schetst ons suworow, als gemeen Soldaat, volgens de gewoonte in Rusland, in den Jaare 1742, onder de Garde dienst neemende, en langs de trappen van bevordering, van Corporaal, Sergeant en Luitenant, allengskens opklimmende tot den rang van Veldmarschalk, eerst in 1795 besteegen. Alle de beschryvingen zyner krygsverrigtingen gaan met de opklimmende eereposten gepaard. Zo vinden wy hier, om eene zeer korte optelling te doen, beschreeven, suworow's Krygsverrigtingen in den zevenjaarigen Oorlog met Pruissen, de eerste, waarin hy de plaats van Officier bekleedde, en den rang van Colonel beklom; - zyne veelvuldige en moeilyke diensten in den Oorlog tegen de Poolsche Geconfedereerden, in den Jaare 1769, geeïndigd met de aanvanglyke ontslooping van dat Ryk; - zyn voorspoedig krygvoeren tegen de Turken in den Oorlog van 1773, waarin hy deezen tot drie keeren de nederlaage gaf; - zyne krygsdiensten tegen de Tartaaren van Nogay en tegen de Turken in den Oorlog des Jaars 1787, waarin hy de altoos gedenkwaardige overwinning te Rymnik met eene Legermagt van slegts 25,000 man op eene van 100,000 behaalde; - de bestorming van Ockzakow en van Ismaïlow, waarin meer dan drie-en-dertigduizend man sneuvelden, en het overwinnend Leger drie volle dagen verlof kreeg om te plunderen en te verdelgen; - en eindelyk den laatsten Veldtogt in Poolen in den Jaare 1794, wanneer dit Ryk de te verdeelene prooy werd van de nabuur-Vorsten; en by welken, in de verschriklyke bestorming van Praag, de Voorstad van Warschauw, dertienduizend man, de bloem der Poolsche
jongelingschap, de ontydig nederstortende slachtoffers waren van de zugt om hunne Geboorte-stad te verdeedigen; te welker gelegenheid ook tweeduizend, in den Weixelstroom gedreeven, deerlyk omkwamen.
Alle die Krygsverrigtingen, met de mindere daartoe betrekkelyk, worden in deeze twee Boekdeelen breedvoerig vermeld, en altoos, gelyk wy reeds hebben aangeduid, doorvlogten met lofspraaken op den Held en
| |
| |
van hun, welken hy ten dienste stondt; terwyl de Schryver niet spaarzaam is in wierook van goedkeuring en lof toe te zwaaijen aan de Staatkunde van het Russisch Hof, en die met hetzelve deelden in het gelukte ontwerp om Poolen ‘uit de Kaart van Europa uit te schrappen.’ - Voor Krygslieden, die de bloedige Kunst des Oorlogs beoefenen, gelooven wy, dat uit de stoute Krygsverrigtingen van suworow lessen in menigte te haalen zyn. Doorgaande hebben wy, van den Kryg verre vervreemd, deeze Boekdeelen met huivering geleezen, en meermaalen, door gevoel van 't leed, den Menschdomme door den Oorlog beschooren, getroffen, het Boek ter zyde gelegd.
Wegens de regtmaatigheid van dit ons gevoel zouden wy uit elke Afdeeling, om zo te spreeken, een bewys kunnen ontleenen. Dan de Leezer zal ons van deeze moeite wel willen ontslaan, en zich vergenoegen, wanneer wy, ten voorbeelde, het een en ander bybrengen wegens het stormenderhand inneemen van Praag, de Voorstad van Warschauw; dit zal tevens strekken om hun de wyze van voordragt en styl des Geschiedschryvers te doen kennen.
‘De Russische Troepen, bestemd om in beweeging te geraaken, (volgens eene daar boven in 't breede vermelde schikking) wagtten het teken tot den aanval in eene diepe stilte af. De Generaal suworow gaf het bevel te Belalenka, en de vuurpyl, het teken van den aanval zynde, werd des morgens ten vyf uuren opgelaaten. Terstond ging alles by eenen donkeren nagt op marsch. Suworow begaf zich in persoon op eene hoogte, van waar hy alles op een werst afstands van de buitenste werken des vyands kon waarneemen.
De twee eerste colonnes, benevens derzelver reserves, tusschen dezelve geplaatst, waren, by derzelver aannadering, aan het hevig kruisvuur van verscheide batteryen blootgesteld, zo van die, welke daadelyk werden aangevallen, als van die op de versterkte Eilandjes van den Weixel lagen, van dat van Marimont en dat van Warschauw zelve; en op derzelver flanken hadden zy een schroot- en musketten - vuur door te staan. Maar niets kon hen te rug houden. Zy trokken in aller yl de gragt en de parapet over, en wierpen zich op de cavallery en infantery, agter dezelve geplaatst. De Brigadier polewanow deedt deeze twee eerste co- | |
| |
lonnes door eenige jaagers te paard ondersteunen; zy trokken de gragt over, vielen het overschot der vyandlyke cavallery aan, en wierpen dezelve overhoop. De infantery drong den vyand tot aan den oever van den Weixel te rug, drong in de voorstad zelve door, vervolgde den vyand van de eene straat tot de andere tot aan de brug, van welke hy afgesneeden werd, 2,000 dooden en 2 000 gevangenen, waar onder twee Generaals, op de plaats laatende. In den Weixel kwamen duizend man om, die zich door zwemmen redden wilden.
De derde en vierde colonnes waren verpligt eenen zandagtigen heuvel te beklimmen, waar by zy groote moeilykheden te overwinnen hadden. Ongeduldig om aan te komen, wierpen de meesten hunne heggen en takkebosschen van zig, om in het zand spoediger te kunnen voortkomen, en bedienden zig alleen van hunne ladders, elkander behulpzaam zynde in het overtrekken van zes liniën putten, welke de vyand gegraaven had.
De derde colonne vermeesterde twee sterke, afzonderlyk gelegene, bolwerken, en drong, ondanks een hevigen tegenstand, in het binnenste der werken. Zy had vooral de kragt der vyandlyke cavallery te dugten, die zig in postuur stelde, om op haaren flank aan te vallen. De Generaal islenief beval op dit oogenblik aan eenige battaillons grenadiers, eene linie te formeeren, en met de bajonet aan te vallen. Deeze manoeuvre verpligtte den vyand de vlugt te neemen.
De vierde colonne vermeesterde een gordyn - bolwerk, benevens een voorwaards gelegen fort, met eenen steenen muur omgeeven zynde, en welks batteryen met pallissaden bezet waren. Oogenbliklyk daar naa verdeelden zig deeze troepen, en drongen van twee zyden in het park, namen nog vyf batteryen in, en vielen den vyand op zyn front en flanken aan. 'Er werden 2,000 man in stukken gehouwen, en de Generaal hoesler met 20 Officieren krygsgevangen gemaakt.
'Er bevondt zig ook, aan de zyden van het park, een regiment linietroepen, alleenlyk uit Jooden bestaande. Zy waren ten getale van 500, op denzelfden voet als de Poolen, van wien men hun niet kon onderscheiden, gewapend en uitgerust; zy booden een hardnek- | |
| |
kigen wederstand, maar werden tot den laatsten man verslaagen, uitgenomen hun Colonel hirseko, welke voorzigtiglyk te Warschauw gebleeven was.
Terwyl deeze twee colonnes tot het laatste fort van het inwendig retranchement naderden, sprong 'er een Magazyn kruid en bomben. Zy, die zig in de nabyheid deezer uitbarsting bevonden, hielden zig daar door geen oogenblik in hunnen marsch op.
De vyfde colonne overwon, met verwonderlyke vaardigheid, alle moeilykheden; zy nam de batteryen weg, en na in derzelver binnenste te zyn doorgedrongen, marcheerde de colonne door de groote straat, regt op de brug aan, en was de infantery van de eerste colonne behulpzaam, om de vlugtelingen den aftogt op de brug van Warschauw af te snyden.
De zevende colonne had veele hinderpaalen ontmoet; zy had vroeger dan de andere colonnes op marsch moeten gaan, om een moeras te enfileeren; zy trok door twee dorpen, formeerde zig in eene colonne, kwam aan het verheeven retranchement, tusschen den vyver en den kleinen arm van den Weixel, nam batteryen weg en trok voorwaards. De vyandlyke cavallery, welke haar in haaren marsch getragt had te hinderen, werd door deeze colonne gedeeltlyk afgesneeden, het overschot met de bajonet vernield of in den Weixel geworpen, waar in omtrent 1000 man verdronken, en 500 werden krygsgevangen gemaakt.
Zodra de colonnes in het bezit der voorwerken geraakt en verder waren doorgedrongen, rukten de reserves op de hun aangeweezen punten aan: welhaast deedt de artillery dezelfde manoeuvre, ondersteund door de reserve, welke veete krygsgevangenen onder de vlugtelingen maakte.
Tot op dit oogenblik hadden de colonnes in de tusschenruimte, welke de uitwendige retranchementen van de fortificatien der voorstad afscheidde, als op een slagveld den vyand bestreeden, en te rug gedreeven; thands drongen zy tot de laatste sterkte van Praag zelve door, en rigtten eene verschriklyke slagting in de straaten en publieke plaatsen aan, alwaar het van bloed stroomde. Het verschriklykst tooneel was het sneuvelen van eenige duizend manschappen, in hunne vlugt op de oevers van den Weixel te rug gehouden wordende; men maakte 'er drie duizend en vier hon- | |
| |
derd krygsgevangenen, de overigen sneuvelden door het blank geweer, of verdronken in de rivier, in het gezigt van de inwoonders van Warschauw, welke hun van de overzyde vrugtloos de armen toereikten.
Zulk een groot aantal krygsgevangenen, op eene enkele plaats, en in het heetste van het gevegt gemaakt, laat intusschen geen twysel, aangaande de gemaatigdheid der overwinnaars; en deeze beweezene daad, benevens alle de omstandigheden van dien dag, vernietigen met den tyd de buitenspoorige berekeningen, en den ophef der prulschriften, welke, het getal der dooden verdubbelende, den roem van den Russischen Generaal hebben poogen te bezwalken: wanneer bovendien de billykheid met den partygeest bestaanbaar was, zouden de Schryvers, die het lot van Poolen betreurd hebben, hebben behooren in aanmerking te neemen, dat het zelden in de magt der Legerhoofden staat, de drift der Soldaaten in een gevegt te stuiten of te beteugelen; minder in de vervoeting van een storm, en veel minder nog in eenen storm gelyk aan dien van Praag, in welken de meeste Russen bezield waren met het aandenken aan hunne verliezen, geduurende den opstand van Warschauw in 1793.
Maar een schouwtooneel niet min smertlyk voor de inwoonders deezer Hoofdstad was de brand van verscheidene huizen in Praag, welker verwoesting hunnen aanstaanden ondergang scheen te bedreigen. Men hoorde van alle kanten het gesnor der kogels, het bersten der bomben, het klaaggeschrei der stervenden. Het somber geluid der alarmklok vermeerderde het schrikverwekkende des geschuts, en de verslaagenheid was algemeen onder alle classen van menschen.
'Er viel een bom in de zaal, alwaar de Revolutieraad vergaderd was; zy sprong, en doodde deszelfs Secretaris, terwyl hy met het leezen van een stuk bezig was.
Omtrent duizend menschen van beide kunne vlugtten met hunne meubilen en kostbaarheden by den Engelschen Minister, en voor zyn huis, om aldaar lyfberging te vinden, wanneer de Overwinnaar de Stad zou intreeden. Maar zy, die in de Voorstad woonden, hadden geene schuilplaats, om dat de Generaal, alle de toegangen tot de brug hebbende doen bestryken, dezelve, by het begin van den storm, aan den kant, waar de
| |
| |
Russen waren, had doen in brand steeken, op dat Warschauw niet aan moord en plundering mogt worden blootgesteld. Na eenig tydsverloop liet hy de canonnade verminderen, zeldzaamer schieten, en eindelyk hield tegen den middag het vuur der artillery geheel op.
Des morgens ten negen uuren, en dus na vier uuren strydens, was de storm geheel beslist. 'Er zyn weinige voorbeelden van eene krygs-operatie, zo stoutmoedig ontworpen, met zo veel bekwaamheid uitgevoerd, en zo gedenkwaardig door derzelver gevolgen, om dat zy, in éénen dag het vuur van den opstand uitblusschende, een troon deed instorten, welks constitutioneel aanweezen zo veel stormen hadt doen ontstaan, en de zo lang gestoorde openbaare rust gelukkig en kragtdaadig herstelde.
'Er werd buiten twyfel eene groote onverschrokkenheid vereischt, om deezen beslissenden slag toe te brengen: want men was verpligt, om stormenderhand een driedubbeld retranchement, door eene gedugte artillery en dertig duizend man verdeedigd wordende, te overmeesteren, in het gezigt der Hoofdstad, welke al haare hoop stelde in dit bolwerk, aan den moed haarer dapperste krygslieden toebetrouwd.
De Poolen lieten op het slagveld dertien duizend man, waar van een derde de bloem der Warschauwsche jeugd uitmaakte: meer dan tweeduizend verdronken in den Weixel: het getal der krygsgevangenen was weinig minder dan dat der dooden; want het bedroeg veertienduizend zeshonderd vier-en-twintig.
‘De Russen verlooren vyshonderd en vier-en-twintig man; zy hadden negenhonderd en zestig gewetsten. By den storm hadden zy 22,000 man onder de wapenen, te weeten 15,000 infantery, 4,000 ruiters en omtrent 3,000 cosakken.’
Dit krygsbedryf droeg de hoogste goedkeuring en ruimste belooning weg van catharina de II; vleiende Brieven schreeven hem deswegen de Keizer en de Koning van Pruissen, in een Aanhangzel des Tweeden Deels voorhanden. De Alleenheerscheresse aller Russen bezigde geen pligtpleegend bywoord, als zy de Brieven, aan suworow geschreeven, ondertekende, Uwe Toegenegene catharina. Zy vaardigde, naa de beschreeven vermeestering van Warschauw, een Brief aan den Raad af, waarby zy, naa suworow's verheffing tot Veldmarschalk ver- | |
| |
meld te hebben, een Ukase voegt, inhoudende, dat zy, ‘zo aan dien Krygsheld, als aan zyne afstammelingen en regtverkrygenden, van nu af, en om zulks voor altyd te genieten, gegeven hadt het district van Kobrin, met alle deszelfs vlekken, kasteelen en dorpen, die van hetzelve afhangen, welk district, volgens de registers onder onze oogen gebragt, eene bevolking van 6,922 zielen bevat, te gelyk met alle de landeryen, alle de vrugten en inkomsten, al het vee, en in 't algemeen alle zaaken, tot de land-oeconomie van dit district behoorende.’
Wy weigeren onze penne, om de denkbeelden, die in onzen geest opkomen, op het papier te brengen: wy hebben genoeg gezegd; en in het slot des Tweeden Deels wordt ons een Vervolg beloofd.
|
|
Auteursrechtvrij