Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1800

[p. 523]

Eenige Bydragen tot de wysgeerige Rechtskunde. Bestaande in: eene Proeve over de Rechterlyke overtuiging, betrekkelyk misdaden; mitsgaders: twee bedenkingen, de eene, over een éérst algemeen beginzel van het natuurlyk recht; en de andere, over het oogmerk der lyfstraffelyke wetten en straffen. Door Mr. Samuel Aansorgh, Raad in den Hove van Justitie van het voormalig Gewest Utrecht. Te Utrecht, by de Wed. J. van Terveen en Zoon, 1800. In gr 8vo. 72 bl.

Niet altyd zyn de Regelen van het Recht zoo duidelyk, dat men, in de byzondere gevallen van sommige misdaadigers, dezelve, zonder een naauwkeurig voorafgaand, onderzoek, kan doen werken. De Wetgeever en de Rechter zyn twee onderscheidene persoonen, en het is voor den eersten onmogelyk, om zulke Wetten te maaken, die niet hier of daar aan de meerdere of mindere overtuiging van den Rechter, met betrekking tot de misdaad der persoonen, onderworpen zyn. Het waare oogmerk der lyfstraffelyke wetten te weeten, en kennis te hebben aan het algemeen beginzel van het natuurlyk recht, is derhalven zo wel voor den Rechter als voor den Wetgeever belangryk: en elke bydrage, welke ter meerdere kennis daar van kan leiden, moet hen altyd welkom zyn.

De Burger aansorgh deelt, in dezelfde overtuiging, in dit kleine stukjen, eerst eene Proeve mede, over de rechterlyke overtuiging (Convictie) betrekkelyk misdaaden. Ofschoon hy weinig nieuws, over deeze stoffe, zegt, zo is zyne proeve toch zo geleidelyk, dat jonge Rechters, in dezelve, veel tot hun nut zullen kunnen aantreffen, en wel vooral met betrekking tot die regelen, welke dienen moeten, om eene volkomene zekerheid van schuld of onschuld te bekomen; daar toch elke lyfstraffelyke wet, by eene eindelyke uitspraak (definitive Sententie), eene volle preuve, en dus eene zodanige volkomene zekerheid, vereischt.

De Schryver gaat, in de behandeling van dit stuk, zodanig te werk, dat hy, eerstelyk, naauwkeurig de zaak verklaart, op welke het in deezen aankomt; ten tweeden, den aart en natuur der zekerheid, die een Rechter, voor dat hy vonnist, moet hebben, openlegt; en dan, ten derden, die Regelen opgeeft die een Rechter daar by in het oog moet houden. Met betrekking tot het eerste, merkt hy aan, dat een Rechter, voor dat hy eenen beschuldigden veroordeelt, zeker moet zyn, 1) Dat de misdaad waarlyk gepleegd is. 2) Dat de beschuldigde, en geen ander, de misdaadiger zy. 3) Dat de wyze, op welke men zegt de misdaad begaan te

[p. 524]

zyn, met de waarheid overeen komt; en 4) Dat de misdaadiger volkomen by zyn verstand en zinnen zy. De eerste, derde en vierde deezer vereischten worden, zo veel mogelyk, door den Rechter zelven onderzogt en nagegaan; doch wat het tweede vereischte belangt, daar van moet hy door Getuigen de zekerheid erlangen. De laatste worden in de tweede afdeeling omstandig omschreven, en alles met de Romeinsche Wetten, als mede met de Ordonnantie op den styl van Procedeeren, van Koning philips, van 9 July 1580, bevestigd. Toetsende de Schryver vervolgends zyn beredeneerde aan de gebeurtenis van jaques du moulin, in het Mengelwerk onzer Letteroeffeningen van 1798, bl: 442, gevonden wordende: waar van het besluit duidelyk is, dat die man, welke in Engeland onschuldig ter dood gebragt wierdt, in ons land, by het opvolgen der medegedeelde regelen, zekerlyk het leven zoude behouden hebben.

Het tweede stuk, in deeze Bydragen gevonden wordende, behelst Bedenkingen over een eerst algemeen beginzel van het natuurlyk recht, en het oogmerk der lyfstraffelyke wetten; zynde, even als het voorgaande, in den styl eenes briefs, aan een' Vriend, geschreeven. De vereischte eigenschappen in zulk een algemeen beginzel zyn, 1. dat hetzelve waar zy, 2. duidelyk, klaar en eenvoudig, 3. genoegzaam, en 4. in orde van bevatting. En deeze vereischten vindt de Schryver in zyn beschreven algemeen beginzel van het natuurlyk recht: zo als dit uit zyne toepassing blykt.

De behandeling deezer stukken is zodanig, dat wy dezelve der leezinge van jonge rechtsbeminnaars vryelyk durven aanbeveelen.