Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1800

[p. 393]

Dichtkundige Mengelingen. Iste Deel, 1ste en 2de Stuk. In gr. 8vo. te samen 260 bl.

Eenige godvruchtige gedachten, in rym voorgedraagen, maaken den voornaamen inhoud uit van deze twee Stukken Mengelingen, welke men met den naam van dichtkundig heeft bestempeld. Schoon men noch den naam van den Uitgeever, noch de plaatse waar dit Werk gedrukt is, in eenig opzicht kan ontdekken, is uit een voor hetzelve geplaatst Pourtrait, en daar onder gesteld byschrift van petrus haack, voorheen Predikant der Hervormden te Amsterdam, nu te Altona, duidelyk genoeg op te maaken, dat deze Mengelingen geenen anderen maaker hebben, dan j.a.s. hoekstra, voorheen Leeraar der Doopsgezinden te Edam en Utrecht, en nu mede te Altona. Uit welke omstandigheid wy byna zouden gelooven, dat deze Stukken ook te Altona gedrukt zyn.

De onderwerpen, welke in deze beide Stukken voorkomen, zyn, 1ste Stuk: Morgengezang, Avondgezang, de Lentemorgen, Lof van jezus zondaars-liefde, in tegenspoed gelukkig, aan myne vrienden, des Christens zegepraal over den dood, Christenvreugd, Gods alomtegenwoordigheid, de zalige staat van een Christen, het zalig afsterven van een Christen, des Christens roem in god, aan doris, elize op het graf van damon, lykander op het graf van zelmire, dafnis, celia, de Sterrenhemel, aan god, aan elize, aan de schoone dorinde de kragt van 't geld, de gunsteling van god. 2de Stuk: Myn Zon, myn Hoop, myn Wensch, myn Borg en Middelaar, gods grootheid, de grootste held, jezus in Gethsémane, de Christen, chloris, de Waereldling, de Christen, de Wandeling, voor gods en jezus vrienden, de Christen in tegenspoed, cicilia, doopserinnering, algemeen gebed jezus lyden, naby de wanhoop door jezus gered, het bestaan en de werkzaamheden der Engelen, het goede kind, doris, de zelfsmoordenaar bekeerd, aan de deugd, myn Heiland, Borg en Heer, de Gods en Menschenvriend, aan god, chloris, tegens den zielenslaap, aanspooring, en god in 't Vleesch geopenbaard.

Wanneer men alle deze Stukken met oplettenheid leest, en herleest, dan ziet men zekerlyk in de meeste van dezelve eene strenge zedekunde, en in allen een stichtelyk oogmerk doorblinken; maar zelden die verhevenheid van gedachten, die fraaije wendingen, welke den waaren Dichter kenmerken - en in verscheidene dezer onderwerpen zo luisterryk hadden kunnen uitmunten. Hier en daar komt wel eens eene pooging voor, die aanwyst dat de Eerw. hoekstra den waaren Dichter heeft willen navolgen; doch zeer zeldzaam komt het by

[p. 394]

hem tot eene wezenlyke verheffing. En ook hier aan blykt, dat ieder voor zich een bepaalden werkkring heeft, en niemand hooger moet willen vliegen, dan zyne vleugelen hem kunnen voeren.

Dit raakte enkel de wyze van denken, of het voorstellen van verhevene en wezenlyk dichterlyke gevoelens; maar ook in het werktuigelyke der verzen, hebben wy hier en daar, in deze Stukjens, misslagen aangetroffen. Dus leest men, bladz. 176.

Cicilia! - ik schat u waardig!

Niet, - wyl gy schoon, - aanminnig zyt!

Pulcheria was dan meer waardig -

Schoon zy haar hart de ondeugd wyd.

In deze laatste regel heeft eene smelting plaats, door de ondeugd, het welk d'ondeugd geleezen wordt, en dus wordt dit vers een half voet te kort. Dan, hoe gemakkelyk ware dit te verhelpen geweest, daar men hier, in den derden naamval schryvende, had kunnen zetten:

Schoon zy haar hart aan de ondeugd wydt.

of

der ondeugd wydt.

Taalfeilen hebben wy in dezelve meermaalen aangetroffen, by voorb., bl. 85. silvre glansen, in plaatse van, zilvren glansen, als een stoffelyk bynaamwoord zynde, enz.

Wy hebben by den aanvang dezer beoordeeling gemeld, dat de Eerw. petrus haack een byschrift voor dit Werk, onder het afbeeldzel van den Eerw. hoekstra, geplaatst heeft; thans zullen wy het, als kort zynde, ten slotte, overneemen.

Ziet hier een juiste schets van hoekstra's weezenstrekken!

Zyn ziel, door God verlicht, zyn vrindelyken aart,

Die paulus yver met johannes lievde paart,

Om 't zorgelooste hart, tot Godsvrucht op te wekken,
Heeft Hy, door Bybelkunde, en schoone taal, al preekend
Aan Rhyn, en Elvestroom, voor de Eeuwigheid geteekend.

Hoedanig de Eerw. hoekstra zyn ziel al preekende getekend heeft, weeten wy niet; maar dit hebben wy in dit Byschrift opgemerkt: dat zyn mede-leeraar haack zich zorgvuldig gewagt heeft, om van de dichtkunde van zynen Vriend eenige melding te maaken. Herinnerde hy zich mogelyk, dat rymen geen dichten is; en dat men een zeer goed en braaf man,

[p. 395]

en zelfs een rechtzinnig Predikant kan zyn, zonder een Dichter te weezen? -

Wy herinneren ons, verscheidene Stukken, uit deze Mengelingen, reeds voor eenige jaaren geleezen te hebben, doch, weeten niet meer in welk Werk.