Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1800

Macbeth, Treurspel. Gevolgd naar het Fransch van M. Ducis, door Mr. P. Boddaert. Te Amsterdam, by de Wed. J. Doll, 1800. In 8vo. 80 bl.

De Geschiedenis van macbeth maakt, in de Kronyk van Engeland, Schotland en Yrland, door raph. holingshed en william harrison, in 1753 te London uitgegeeven, een zeer avontuurlyk verhaal uit, het welk door buchanan in zyne Schotsche Geschiedenis, schoon eenigzins verkort, is overgenomen. Dunkan, Koning der Schotten en Oom van macbeth, zo laf en vreedzaam, als zyn Neef stout en wraakgierig was, had deszelfs hulp, tot het beteugelen van oproeren in zyne Staaten, noodig. Deeze gestild zynde, en macbeth, benevens een ander legerhoofd, banquo, in eenen oorlog tegen de Deenen, gebruikt zullende worden, ontmoeteden beiden, wanneer zy naar dunkan reeden, drie Toverhexen, welke hen, op haare wyze, heil voorspelden, en onder anderen, dat macbeth nog eens Koning van Schotland zoude worden, en dat het nag slacht van banquo de Kroon zoude erven. Eenige voorafgegaane en minder belangryke voorspellingen toevallig bewaarheid zynde geworden, begon macbeth eindelyk op middelen te denken, om deeze voorspellingen geheel vervuld te krygen, en zich het Koningryk Schotland eigen te maaken. Hy werdt in deeze zyne poogingen zeer versterkt door zyne echtgenoote, eene trotsche, eerzuchtige vrouw, welke niet scheen te kunnen rusten, voor dat dunkan door haaren man was vermoord geworden.

Behalven deeze voorspelling, hadden gemelde Toveressen ook aan macbeth gezegd: dat hy nimmer van iemand gedood zoude worden, die van eene vrouw geboren was; en niet overweldigd, vóór dat het Birnamer woud tot het Slot van Dunsinane kwam. Ook deeze beide Hexengezegden werden, ten nadeele van macbeth bewaarheid; want zekere macduf, met welken hy, uit hoofde zyner dwingelandy, in oorlog kwam, en die uit deszelfs moeders lyf gesteeden, en derhalven niet geboren was, hieuw hem het hoofd af: na dat dezelve aan zyne krygslieden had geboden, om elk een tak uit het Birnamer woud te snyden, en daar mede in de hand, naar Dunsinane te trekken, ten einde het getal der naderende

[p. 218]

manschappen voor macbeth bedekt te houden. De laatste nu meenende het Birnamer woud naar zyn Slot te zien komen, achtte daar door de voorspelling vervuld, en vondt, al vluchtende, op voorgemelde wyze, zynen dood: het welk in den jaare 1057 zoude geschied zyn.

De Engelsche Dichter shakspear heeft dit verhaal, in den dramatieken styl van zynen tyd geheel weeten over te gieten; waar uit onregelmaatigheden geboren zyn, die men alleen aan hem, en eenigen zyner tydgenooten, kan vergeeven. Verscheide lieden hebben, na hem, zich beyverd, om, met weglaating van veele byzonderheden, het zelfde onderwerp, op nieuw, voor het tooneel te bearbeiden. Dit deed reeds william davenant, in de voorige eeuw, in Engeland - stephanie den Jongen, 1774; f.h. fischer 1778; h l. wagner 1779, en g.a. burger 1783, in Duitschland; ja dit deeden M. lefebre 1783, en naderhand M. ducis - die ook Othello, Lear en Hamlet heeft omgewerkt, in Frankryk.

Het Stuk van deezen laatsten heeft Mr. p. boddaert voor zich ter naarvolging gekozen, en als zodanig moeten wy het onze Leezers doen kennen. Ducis, in al zynen arbeid, zich toegelegd hebbende om de Treurspellen van shakspear meer overeenkomstig den tooneelvorm en deszelfs regelen te schikken, heeft daar door ook alle die Hexeryen en verdichtselen moeten laaten vaaren, welken aan de Stukken van shakspear zo veel leven geeven. Alleenlyk spreekt hy nog, nu en dan, van macbeth's droomen, en het vermogen van yphyctona - maar de karaktertrekken van macbeth, en vooral van deszelfs trotsche en heerschzuchtige vrouwe, zyn bewaard gebleven: zelfs die van Somnambule, of Slaapwandelaarster, welke, volgens den Engelschen Dichter, Act. V, Scene 1, door de Kamerjuffer beschreeven wordt, en hier mede in het Vyfde Bedryf, Zevende Tooneel, wordt uitgewerkt. Intusschen geeven geene van alle haare gezegden, in dit Tooneel, zo veel te kennen, als deeze enkele woorden, welken zy, in denzelfden toestand, by shakspear zegt: Here's the smell of blood still: all the persumes of Arabia will not sweeten this little hand. Veel, zeer veel schoons, had de Fransche Dichter, zelfs naar zyn eigen ontwerp, nog uit shakspear kunnen overneemen, het welk hy echter niet gedaan heeft: intusschen is het afmaaken van macbeth, door Moordenaars welke zyne vrouw heeft gezonden om malcolm te vermoorden, geenszins zo treffend als macbeth's dood, door het zwaard van macduf: en de dood van macbeth's zoon is by den Franschen Dichter zeer gewrongen.

De naarvolging is slechts middenmaatig, en toont hier en daar te veel de spooren van grooten haast: zelfs vindt men

[p. 219]

bl. 10 een vers, dat een voet te kort is: namelyk het onderste, zynde van deezen inhoud.

sevar.

Gy eischt dit?

duncan.

Goon! wil my die openleggen.

Men heeft dit Stuk spoedig na de uitgave, ten voordeele van de Tooneelspeelers en Speeleressen, op het Amsterdamsch tooneel vertoond, en hetzelve heeft bevallen. Geen wonder! j.c. wattier speelde voor macbeth's gade. Zo dikmaals die rol in zulke goede handen valt, zal deeze Nederduitsche Macbeth voldoen, al ware het enkel om de woedende hartstocht en heerschzucht eener furie op het hoogste te zien.