Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1800

Saintfar en Sophia, of de onverwachte Wedervinding; Tooneelspel. Gedeeltelyk gevolgd naar eene Fransche Vertelling van den Heer de la Dixmerie, door A.M. onder de Zinspreuk: Kunst wordt door Yver aangekweekt. Te Amsteldam, by P.J. Uylenbroek, 1799. In 8vo. 87 bl.

Saintfar, een Officier, by zyne aankomst te Nantes, door den gastvryen de Valmont (die op 't eerste gezicht behaagen in hem vondt) genoodigd zynde, om, geduurende zyn verblyf aldaar, by hem intrek te neemen, bemerkt Hortensia, de Dochter van den Heer de Valmont, by het inkomen van Saintfar, dat hy dezelfde Officier is, die haar, toen zy nog op het land (alwaar zy als een landmeisje, onder den naam van Sophia, opgevoed was) haar verblyf hieldt, zyne liefde betuigd hadt; en daar hy eensklaps bevel gekreegen hadt, om met zyn Regiment te vertrekken, zonder tyd te hebben, om van Sophia mondlyk of schriftlyk afscheid te neemen, meende zy, dat hy haar ontrouw geworden was: te meer, dewyl zy naa dien tyd niets van hem gehoord hadt. Zy ontdekt dit aan haare Moeder, en betuigt Saintfar niet te willen zien. Mevrouw de Valmont houdt haar de onmooglykheid voor, van zich, geduurende eenen onbepaalden tyd, dat Saintfar by haar in huis zoude zyn, schuil te houden, pryst haar bedaardheid aan, raadt haar, zich door kleeding en kapsel zoo veel mooglyk te vermommen, dien middag aan tafel te komen, en naa den maaltyd Saintfar tot een gesprek met haar gelegenheid te geeven, dan te zien, hoe hy zich omtrent haar gedraagt, en hiervan haare Moeder verslag te doen. Saintfar, naa Hortensia aan tafel gezien te hebben, heeft haare gelykende trekken met Sophia bemerkt, en is daarover in tweestryd met zich zelven. Hortensia laat vervolgens theegereedschap binnen brengen, en komt by Saintfar in de kamer: de Officier treedt in een gesprek met Hortensia, en deze weet hem inmiddels te toetsen, zeggende: dat het gerucht loopt, als of hy zekere Sophia verlaaten hadt. Saintfar verdedigt zich daaromtrent, en betuigt haar, dat, schoon hy geene gelegenheid gehad heeft om in al dien tyd aan Sophia te schryven, hy haar echter nog als te vooren bemint, en reeds, by zyne aankomst te Nantes, eenen brief aan haar, door zynen braaven Knecht Comtois, hadt afgevaardigd, waarin hy haar zyn hart en bezittingen, die sints eenigen tyd vry

[p. 45]

wat waren toegenomen, aanboodt. Hortensia betoont zich zeer deelneemende in dit geval: en daar Comtois te rug is gekomen, blyft zy op haar eigen verzoek den uitslag van zynen last aanhooren. Comtois meldt aan zynen Heer, dat hy niets te weeten hadt gekreegen; dewyl Sophia reeds sints lang op 't onverwachtst met haare Tante 't land verlaaten hadt. Dit ontstelt Saintfar; doch Hortensia belooft hem haare hulp tot verder onderzoek, pryst hem geduld aan, en Saintfar, die tegen den avond by den Oversten van het Regiment genoodigd was, neemt zyn afscheid. Mevrouw de Valmont, alles beluisterd hebbende, komt by haare Dochter; en daar Hortensia toevallig aan Saintfar gezegd hadt, dat Sophia misschien het land zoude verlaaten hebben, om zich in den dienst of het gezelschap van de eene of andere Dame te verbinden, raadt zy Hortensia, zich den volgenden dag ziek te houden, om Saintfar wegens haare afweezigheid geenen achterdocht te geeven; en wil, dat Agatha, de Kamenieraan welke het geheele geval bekend was, aan Saintfar zal zeggen, dat zy wegens eenig verschil den dienst van Mevrouw de Valmont moet verlaaten; terwyl Hortensia dan haar voorig landgewaad zoude aantrekken, en veinzen in den dienst van Mevrouw de Valmont gekomen te zyn. Saintfar, die, volgends afspraak, van Agatha vernomen hadt, dat zy den dienst verlaaten moest, en een aartig landmeisje, die veel op Hortensia geleek, reeds in haare plaats was aangenomen, herinnert zich het gezegde van Hortensia, en neemt, op raad van Comtois, voor, om, zo dit meisje zyne Sophia mogt zyn, haar zyne hand op nieuw aan te bieden. De vermomde Hortensia komt nu in haaren dienst, en Saintfar, haar ziende, herkent in haar zyne Sophia. Hortensia, Saintfar nu als voor 't eerst veinzende weder te zien, speelt haaren rol meesterlyk, en toont zich zeer vergramd op hem; hy verontschuldigt zich, en bidt haar om Mevrouw de Valmont voor den dienst te bedanken; doch zy slaat dit af, en laat hem alleen. Mevrouw de Valmont ondervraagt nu haare Dochter, of haar het gedrag van Saintfar van dien aart is voorgekomen, dat zy hem haar hart begeert te schenken; en dit door Hortensia met ja beantwoord zynde, plaatst haare Moeder, naadat zy Saintfar by zich heeft laaten noodigen, zich aan het Toilet, en Hortensia maakt toebereidselen om haar te kappen: wanneer Saintfar inkomt, en zich tegen de diensten van zyne gewaande Sophia wil verzetten. Mevrouw de Valmont toont zich zeer daarover verwonderd; Saintfar ontdekt haar zyne eisschen op het hart van Sophia; doch Hortensia weigert hem in 't eerst gehoor te geeven; hy smeekt haar eindelyk op zyne knieën hem te hooren, en aan zyne oprechte wenschen te voldoen. Nu kan Hortensia het niet langer uithouden; Mevrouw de Valmont ontdekt alles aan Saint-

[p. 46]

far, en maakt ook haaren verwonderden man, die, van dit alles onbewust, voor eenige dagen op reis was gegaan, en thans onverwacht te rug komt, met het voorgevallene nader bekend; Saintfar ontvangt Hortensia uit de hand van den Heer de Valmont, en dus worden de twee gelieven op de verrassendste wyze veréénigd.

Dit maakt den inhoud van dit Tooneelstukje uit, 't welk ons niet onbevallig is voorgekomen. Aan het gros onzer hedendaagsche jonge meisjens zal het, waarschynlyk, niet zeer bevallen; den raad eener verstandige Moeder zich ten nutte te maaken, dit is, althans in het stuk van liefde, by dezelven niet zeer in den smaak; door zich aan het uitwendige te ligt te verslaaven, eigen verkiezing te volgen, en den welmeenendsten ouderlyken raad als niets te achten, vinden zich veele meisjens, althans in deze dagen, waarïn zich de verleiding, ter bereiking haarer oogmerken, onder de bevalligste gedaante weet voor te doen, veeltyds als het te laat is, deerlyk bedrogen. Dat dan de braave Hortensia in dezen haar voorbeeld zy; opdat zy voortaan behoedzaamer worden in het schenken van haar vertrouwen aan jonglingen, die door hunne schoonheid, kleeding of listige vleitaal, haar aan zich poogen te verbinden; en dat ook de Officier Saintfar aan anderen van zynen stand leere, hoe verre eene deugdzaame en standvaste liefde gelukkige gevolgen heeft, boven de slechts oogenbliklyke vermaaken eener overwinning, die den overwinnaar niet zelden met wroeging vervult, terwyl de overwonnene dikwerf het rampzalig slagtoffer haarer ligtgeloovigheid wordt. Om deze gewigtige doeleinden te bevorderen, arbeidde de gryze maas aan dit Stukje; en wy wenschen dat dezelven door dezen zynen letterärbeid eenigzins bereikt mogen worden!