Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1800

Crimineele Eischen van den Hoogballiuw van Rhynland, tegen de befaamde Falsarissen, Jakob Groep, en Pieter Goedkoop, beide gewoond hebbende te Alphen, mitsgaders de Vonnissen, door de hooge Vierschaar van Rhynland over hun uitgesproken, en uitgevoerd op den 4 Mai 1799. Te Leyden, by J. van Tiffelen, 1799. In gr. 8vo. 30 bl.

Met verbaazing zal elk Lezer in deze stukken zien, hoe menschen, die door den alwyzen Schepper met eene ruime maate van verstandlyke vermogens begaafd zyn, zich zelven zoo verre kunnen vergeeten, dat zy deze vermogens misbruiken tot de uitvoering van listig overlegde wandaaden, die tot ondermyning van den welvaart hunner natuurgenooten dienen moeten, en

[p. 23]

waarvan zy eindelyk niet dan schande en straf verwachten kunnen. Uit het verslag van de snoode bedryven eens groep's, (wy zullen hier de eige woorden van den braaven Bailluw f.g. blok gebruiken) blykt: ‘dat hy j. groep een ontzaglyk voorbeeld oplevert, waartoe vervallen kan een mensch, die (schoon door het Opperweezen met een gezond en sterk lighaam begunstigd, om, des noods, in het zweet van zyn aanschyn de vruchten van zynen nyveren handen arbeid te plukken, en, als een achtingwaardig man, en vader, daardoor zich, en zyn gezin te onderhouden; en schoon daar te boven begaafd met een gezond oordeel, en vindingryken geest, in staat, om niet alleen zyn eigen, en der zynen eerlyk bestaan te bevorderen, maar ook tot heil der burgerlyke Maatschappy mede te werken, en zich te verheffen boven de nederigheid zyner afkomst;) echter deze lighaams- en zielsvermogens misbruikt, om langs andere wegen, met verzuim eener eerlyke kostwinning, en verwaarloozing van de opvoeding zyner kinderen, bot te vieren aan eene slordige, en losbandige levenswyze; die, voornaamlyk ter voortzetting daarvan, van stap tot stap voortgaat in het uitdenken van ongeoorloofde, en strafbaare vonden, om, ten koste van het goed vertrouwen, en de veiligheid der samenleving, en tot gevoelige schade zyner medeburgers, zich de middelen van een bestaan te verwerven, hetwelk oogenbliklyk door nieuwe wanbedryven moet worden staande gehouden; en die eindelyk overslaat tot het toppunt van gruwelen, en ongelukkiglyk medemenschen aantreft, die, door hunne meerdere kunde, of overleg, hem op eene strafbaare wyze daartoe de behulpzaame hand bieden:’ en onder deze laatsten behoorde inzonderheid de befaamde pieter goedkoop, by zyne gevangenneeming Kastelein te Alphen, lid van het Committé van Civile Justitie, en Kapitein van de gewapende Burgermagt aldaar; een man, wiens schrander oordeel, zoowel als zyne waereld- en menschen-kennis, hem tot veel betere daaden hadden kunnen en moeten dienstbaar zyn; doch die, deze talenten misbruikende, en zynen stand en posten in de Maatschappy vergeetende, aan gemelden groep tot bedriegery de hand leende, zich, in zynen rang als hoofd der gewapende burgermagt, aan ongeoorloofde verzetting tegen - en dwang van - het plaatslyk bestuur schuldig maakte, en zich door dit

[p. 24]

alles eene schandelyke doch welverdiende straf op den hals haalde; zynde hy door Rechters van Rhynland (volgends het achter den eisch gevoegde vonnis) ‘vervallen verklaard van zyne openbaare bediening, als lid van het Committé van Civiele Justitie te Alphen, en inhabiel om eenig ander publiek ampt te bedienen, voor een geheel jaar gebannen uit het voormaalig Gewest Holland, zoo wyd en zyd deszelfs paalen zich hebben uitgestrekt, zonder, geduurende dien tyd, daar weder binnen te mogen komen, op verbeurte van zwaarer straffe, en voorts gecondemneerd in de kosten, en misen van Justitie, ter tauxatie en moderatie van gemelde Rechters:’ terwyl zyn toen medegevangene jakob groep, door diezelfde Rechters, gecondemneerd is: ‘om gebragt te worden op 't publicq Schavot voor 's Gravenstein, en aldaar, gebonden zynde aan een' paal, met een strop om den hals, en met een bord boven 't hoofd, waarop zoude gesteld zyn, Falsaris, door den Scherprechter zeer strengelyk met roeden gegeesseld, en vervolgends met het gloeijend yzer der hooge Vierschaar van Rhynland gebrandmerkt te worden; zynde hy voorts den tyd van vyf en twintig eerstkomende, en achtereenvolgende jaaren in een Tuchthuis binnen deze Republiek geconfineerd, om aldaar, geduurende dien tyd, met zyner handen arbeid den kost te gewinnen, vervolgends ten eeuwigen dage gebannen uit de voormaalige Gewesten Holland en Westvriesland, Zeeland en Utrecht,’ en verder zoo als by het vonnis van goedkoop is gemeld.

Dat dit leezenswaardig stuk aan veelen ter waarschuwing voor - en afbrenging van - slechte daaden of voorneemens moge dienen, is onze hartlyke wensch.