Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1800

Gedenkwaardigheden uit de Scheppings en Aartsvaderlyke Geschiedenissen, met ophelderende en praktikaale Aanmerkingen, door Jacobus Engelsma Mebius, Predikant te Ryperkerk en Hardegaryp. Iste en IIde Deel. Te Utrecht, by W. van Yzerworst, 1799. In gr. 8vo.

Het gunstig onthaal van het nuttig Huisboek van bergen, genaamd Gedenkwaardigheden uit het openbaar leeven van Jesus, heeft den arbeidzaamen mebius opgewekt, om soortgelyk Werk, over de Scheppings en Aartsvaderlyke Geschiedenissen, voor zyne mede-Christenen te vervaardigen. Het goede oogmerk van den Schryver verdient zeker lof. Wy willen ook geenzins ontkennen, dat deze Boekdeelen een aantal goede en nuttige aanmerkingen, over de oudste verhaalen van den Bybel, in zich bevatten. Die over 't leeven van Abraham zyn ons allermeest bevallen. Maar de geheele behandeling is, naar ons inzien, (1) te omslachtig. In twee Boekdeelen, die te samen 620 bladzyden vullen, wordt niet meer, dan de 31 eerste Hoofdstukken van Genesis, verhandeld. Men vindt hier zaaken, die men nergens minder zou verwachten, b.v. by gelegenheid van de melding der schepping van de eerste menschen, een breed ontleedkundig verslag van ons lichaamelyk gestel, en alle deszelfs byzondere leden. (2) Te veel doormengd met de wederlegging van verschillende gevoelens, die somtyds meer geschikt is, om eenvoudige Leezers in verwarring te brengen, dan wel tegen dwaalbegrippen te beveiligen. (3) Zy is ook niet altyd ingericht naar de beste, thans by des kundigen algemeen erkende, uitlegregels, en veelal te zeer gehecht aan het aangenomen Theologisch stelzel. Gen. I:1 wordt, tegen het spraakgebruik, overgezet, God schiep de hemelen en de aarde. - Vs. 2 is de Geest van God dat oneindig vermoogen, dat Job XXXIII:4, by afwisseling, de adem des Almagtigen heet, en aldaar, en elders, reeds van ouds, als de bron van 't bestaan en leeven van geschapene weezens wordt aangemerkt, (Ps. XXXIII:6. CIV:30.) en dat, in laatere

[p. 10]

schriften der Openbaaring, duidelyk, als een verstandige, almagtige en vrymagtige werker, van zyne gaven en werkingen onderscheiden wordt. - 1 Kor. XII:4-11. - vs. 26, en H. III: 22, zal, in de woorden, laat ons menschen maaken, en, de mensch is aan een ieder van ons gelyk geworden, de hooge verborgenheid der Drieëenheid schuilen. - H. II: 17 wordt een werkverbond opgericht tusschen God en Adam, als het vertegenwoordigend Hoofd zyner nakomelingen. - H. III: 15 wordt niet duister aangeduid, dat onder Eva's nakroost een buitengewoon nuttig persoon zou voortkomen, die den Satan zou verpletteren: by welke gelegenheid de Leeraar eene sterke aanspooring tot eene naauwe geloofsvereeniging met Jesus Christus invlegt. - Volgens H. III: 18 heeft God, door 't laaten wassen van doornen en distelen, en allerlei onkruid, als een teeken van zyn ongenoegen over de zonde der menschen, ter hunner straf, geduurende den afloop der eeuwen, als een brandmerk der aarde ingedrukt, en hierdoor tevens ons den aart van ons tegenwoordig inwendig bestaan van natuure klaar willen afbeelden, als waaruit allerlei ondeugden nu van zelve weelig voortspruiten. - Over H. V wordt onder anderen aangemerkt: ‘De geschapene mensch was één wezen, en bevatte nogthans twee persoonen in zich. Waar is iets in de gantsche geschapene natuur, dat, ofschoon zeer van verre, eene meerdere gelykheid heeft met Hem, die in zeker opzicht drie, en nogthans in wezen één is?’ - Over 't verblyf van Noach in de Arke, Gen. VIII. ‘Dit zyn verblyf in deeze wooning, met alle zoorten van dieren, was eene leevendige afbeelding van het gene eens in Gods Kerk, in Messias dagen, zoude plaats vinden; wanneer de wolf met het lam verkeeren, de luipaard met den geitenbok nederliggen, het kalf, de jonge leeuw en het mestvee zich zamen verëenigen, de koe en de beerinne zamen weiden, de jongen zamen nederliggen zullen, en de leeuw, gelyk de os, stroo eeten, en een zoogkind zich over het hol van een adder vermaaken, en een gespeend kind zyne hand uitsteeken zal in den kuil van een Basilisk, Jes. XI:6, 7.’ - En hiermede zullen wy genoeg gezegd hebben, om den geest en de bruikbaarheid van dit Bybelwerk te leeren kennen.