Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1799

Brief van directeuren van het Bataafsch Genootschap der Proefondervindelyke Wysbegeerte, te Rotterdam, aan de schryvers der Algemeene Vaderlandsche Letteroefeningen.

Geachte Medeburgers!

Directeurs van het Bataafsch Genootschap der Proefondervindelyke Wysbegeerte, te Rotterdam, hebben gezien, in het 9de Nommer der Algemeene Vaderlandsche Letteroefeningen voor 1799, eene vry ongunstige beoordeeling van het Rapport, door hun op verzoek van den Agent der Bataafsche Marine uitgebragt, over zekere manier om bedorven Water op 's Lands Schepen van Oorlog drinkbaar te maaken, aangeboden door b. hussem, dirigeerend Chirurgyn by de Marine, enz. - Daar nu in het Voorbericht voor het Stukje, waarby voorn. Chirurgyn hussem deeze manier waereldkundig maakt, het gemelde Rapport alleen stuksgewyze en, blykens de schampere aanteekeningen, met opzet verminkt is medegedeeld, en Bestuurders voor zich gaarne gelooven, dat die ongunstige beoordeeling door geene andere dryfveer is voortgebragt, dan alleen door den indruk, welken de leezing van die Voorbericht, by den eersten opslag, en zonder nader onderzoek, gemaakt heeft, hebben zy wel het hunne willen toebrengen om u en tevens het Publiek in staat te stellen, het gemelde Rapport grondiger en onpartydiger te beoordeelen, en ben ik ten dien einde gelast aan u Copy van het gemelde Rapport, in zyn geheel, zoo als het door hun aan den Agent der Marine gezonden is, te doen

[p. 512]

toekomen, verwachtende van uwe onzydige waarheidsliefde, dat gy, tot wegneeming van alle verkeerde denkbeelden, hetzelve, benevens deezen Brief, in uw eerstvolgende Stukje wel zult gelieven te plaatsen.

Ik heb de eer met de meeste achting te zyn

Uw dienstvaardige Medeburger

o.c. eickma, Direct en 1 Sect.

Rotterdam, 21 Sept. 1799.

Copy. De Directeurs van het Bataafsch Genootschap der Proefondervindelyke Wysbegeerte, te Rotterdam, aan den Agent der Marine van de Bataafsche Republiek, in den Haag.

Medeburger!

Wy hebben van u ontvangen eene Memorie van den dirigeerenden Chirurgyn hussem, betreffende het Water tot dagelykschen drank voor het Scheepsvolk, benevens een daar by behoorend klein Modél, en uwe Missive, houdende verzoek om onze gedagten daar over aan u mede te deelen. Wy achten ons zeer vereerd met het vertrouwen, het welk gy wel in ons hebt willen stellen, dan het spyt ons dat wy in deezen niet genoegzaam aan uw verzoek kunnen voldoen; de voorslag van den Heelmeester hussem is van dien aart, dat dezelve niet dan zeer gebrekkig alleen Theoreticé kan beoordeeld worden. Voor zoo veel het ons beschouwender wyze voorkomt, kunnen wy niet zeggen groote verwagting te hebben van deeze manier, om het Drinkwater op de Schepen te zuiveren. Wy kunnen ons niet verbeelden, dat het kleinzen van het water, alleen door de gaatjes van deeze blikke plaaten, hetzelve genoegzaam zuiveren kan van de daar by gemengde slym en andere vuiligheden; ook komt het ons voor, dat 'er alleen by stil weder van dit werktuig zou kunnen gebruik gemaakt worden; terwyl ook het dikwerf overpompen van het water, en verdeelen van hetzelve in menigvuldige kleine straaltjes, hetzelve zeer veel moet doen vervliegen, 't welk voor een weezenlyk verlies op de Schepen moet gerekend worden. Wy zyn echter eenpaarig van gevoelen, dat het der moeite waardig zyn zoude zich te informeeren of men in de daad en met voordeel gebruik maakt van dit werktuig op de Engelsche Oorlogschepen in de warme landen, iets waartoe by de Marine overvloedige gelegenheid is, en byaldien men het dus bevindt, zouden de kosten niet groot zyn, om daar van by gelegenheid op een of meer van onze Schepen de proef te neemen.

Heil en Broederschap!

Rotterdam, Nov. 1798.

Ao. IV. L.B.

De Directeurs van het Bataafsch Genootschap voorn. en uit derzelver naam

(w.g.)

o.c. eickma, Secretaris.