Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1799

Treffend voorbeeld van openbaare Godsdienstoefening.

(Ontleend uit A Walk through Wales in Aug. 1797. By the Rev. richard warner of Bath.)

‘De openbaare Godsvereering heeft, in de daad, het ongeluk van veelal geheel sleurswyze te worden waargenomen. Zy draagt de duidelykste kenmerken hier van voor het oog des waarneemers, die belang stelt in deeze allergewigtigste verrigting voor den afhanglyken, en in zo veelerlei opzigten van den Hemel hoogst beweldaadigden, Mensch. Een treffend, hier van afwykend, voorbeeld te ontmoeten, kan niet nalaaten den Godsdienstvriend te behaagen. Wy neemen, derhalven, uit het opgemelde Werk, eene wandelende Reize door Wales behelzende, 't volgend verslag, by wyze van een Fragment, over.’

- Onze Gids, ons gebragt hebbende door het bosch, gaf de noddige onderrigtingen wegens den weg, dien wy vervolgens moesten gaan. Het weêr was donker, nat en onaangenaam geworden, en bragt het zyne toe tot het treurige vertoon van een dor bergagtig Land, waar zich geen één enkel belangryk voorwerp van Natuur of Kunst opdeedt, om de doodsche eenzelvigheid van het tooneel te verleevendigen. Naa een uur op deezen weg voortgegaan te zyn, deedt zich aan ons oog op, een op zichzelven staand Gebouw, 't welk het voorkomen hadt van eene lange en laage boerenwooning.

[p. 406]

Dit Gebouw naderende, werden wy, op 't onverwagtst, getroffen door een welzamenstemmend gezang. Wy luisterden met alle aandagt, en vonden 'er smaak in; 't was voor ons zo bekoorend als onvermoed. 't Scheen een Godsdienstig Lied, aangeheven door eene menigte van stemmen, meerendeels aangenaam en wel in den toon. Deftig en eenvoudig was het, niet, gelyk ons Kerk-gezang, afgebrooken door verpoozingen by het einde van elken regel; maar het ging onafgebrooken voort, alleen veranderd door zagte ryzingen en daalingen; het piano en het forte werd geregeld in agt genomen.

Wy naderden het gebouw, en bemerkende dat wy geen stoorenis aan de Vergadering gaven, traden wy binnen. Het tooneel, 't welk zich aan ons oog opdeedt, was en treffend en behaaglyk. Een aantal menschen, die van verre moesten gekomen weezen, net gekleed, de zedigheid zelve in het voorkomen, was hier zamenvergaderd in een schuur op een kaalen berg, om een Lofpsalm van dankzegging aan te heffen, een Gebed in eenvoudigheid des harten uit te storten, en den Maaker aller dingen ‘in geest en waarheid te dienen.’ - De Leeraar was een oud man, van een eerwaardig voorkomen, ongemaakt in zyne verrigtingen, vuurig in het uitstorten zyner Dankzeggingen en Gebeden, allerernstigst en nadruklykst in zyne vermaaningen. - Zulk een tafereel leverde ons deeze onverwagt bezogte hut op. Noch myn Reisgenoot, noch ik konden ongevoelig blyven voor den invloed van dit alles. De Godlyke zamenstemming des Gezangs drong door tot in onze harten; en schoon wy de taal, in welke de Gebeden en Dankzeggingen werden uitgeboezemd, niet verstonden, hieven wy onze gedagten ten hemel, met eene Godsdienstigheid des gemoeds, welke wy vertrouwen dat aangenaam en welgevallig was voor dat Weezen, 't welk elke gemoedsbeweeging, haakende na zyne gunst, gadeslaat. Zo dat wy, schoon verstooken van op onze wyze den openbaaren Godsdienst te handhaaven, ten dien stonde zulks deeden met eene meer dan gewoone deelneeming.

De Godsdienstoefening geeindigd zynde, deeden wy eenig onderzoek na de Plaats, den Leeraar, en den Godsdienst-aanhang, tot welken hy behoorde. Onze nieuwsgierigheid werd ten vollen voldaan door eene Vrouw, die in een klein hutje woonde, aan 't einde deezer Vergaderplaats, zeer goed Engelsch sprak, en tot een voorbeeld

[p. 407]

van net- en zindelykheid kon dienen. Uit haar vernamen wy, dat men dit Gebouw Penstreet noemde, en 't zelve vervaardigd was tot eene Vergaderplaats van Presbyteriaanen, die 'er alle Zondagen ter Godsdienstoefening zamenkwamen. De Leeraar heette wm. jones, een Man van een zeer eerwaardig en voorbeeldlyk character.

Niets, mogelyk, kan een sterker en teffens aangenaamer blyk opleveren van dien Geest van Godsdienstigheid, welke heerscht onder lieden van den geringsten stand in Wales, dan het even bygebragte voorbeeld. - Eene Vergadering, zamenkomende in een Kerkgebouw, gelegen in een wild bergagtig land, op een verren afstand van de naaste wooningen, in grooten getale vergaderende, ondanks den regen en wind, die den geheelen morgen met zulk een geweld hadt aangehouden. - Aan deezen Geest van Godsdienstigheid, in de daad, moge men toeschryven die heuschheid, beleefdheid en welvoegelykheid, welke de Inwoonders deezer streeken in eene zo veel hooger maate bezitten boven het Engelsche gemeene Volk: want het is eene waarheid, welke ieder opregte waarneemer zal erkennen en gereedlyk toestemmen, dat de éénige grondslag van Goede Zeden, en een voegelyk gedrag, althans onder lieden van den geringsten stand, een beginzel van Godsdienstigheid is, en de kennis van de Pligten, welke dezelve voorschryft, gepaard met een leevendig gevoel van de verpligting om dezelve waar te neemen als redelyke en verantwoording schuldige Weezens.