Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1799

Nadere berichten van de laatste werkzaamheden der Roomsche geestelykheid in China, en van den staat van het Christendom in dat ryk.

No. IV.

(Uit een tweede Bericht van joh. desid. de st. martin, Apostolischen Vicaris der Provintie Su-tchoan, aan de Directeuren van het Paryssche Seminarie, geteekend 14. Oct. 1792. Aangekomen te Londen 11 Juny 1793.)

In geene der voorgaande jaaren hebben wy op meer proseliten kunnen roemen, dan in het tegenwoordige. Wy tellen 1508 volwassenen, die dit jaar gedoopt zyn, en 2124 catechumenen. Bovendien is 'er nog een merkelyk aantal, die den afgodsdienst vaarwel gezegd hebben, en zich laaten onderwyzen, hoewel zy nog niet tot de catechumenen zyn toegelaaten; 2333 heidensche kinderen zyn in doodsgevaar gedoopt. Hoe meer voorspoed wy op ons werk zien, des te meer staan wy telkens bloot aan nieuwe vervolgingen. Maar deze leggen ook doorgaans weder den grond tot den steeds vermeerderden aanwas van onze Gemeenten, en tot bevestiging van het geloof der genen, die 'er door op de proef gesteld worden.

Het valt geduurig voor, dat Christenen, om allerlei voorwendsels, aangeklaagd, in boeten verwezen, in gevangenissen gesloten, en op allerlei wyzen mishandeld worden. Geduurig wordt hun verboden, Godsdienstige

[p. 185]

byeenkomsten te houden, en de Christelyke Leer te omhelzen. Meestal evenwel worden hunne vervolgers beschaamd gemaakt door de standvastigheid, waarmede zy aan hun geloof verbonden blyven, en daarvoor alles doorstaan. Sommige Mandarynen gaan zeer willekeurig te werk. Maar niet zelden worden de harten, van de eersten in rang, bewogen, om onze goede zaak voor te spreeken. De Landswetten zyn voor ons niet geheel ongunstig. Het komt ons zeer te stade, by alle oproerige volksbeweegingen, die hier geduurig plaats hebben, ons stil te houden, en nergens deel in te neemen. Het strekt ons ook dikwyls ten voordeele, dat de Mandaryns zelden lang meester van hunne posten blyven. Zy behouden die gewoonlyk niet langer, dan drie tot zes jaaren.

Onder de menigvuldige tortuuren en strafoefeningen, die by de Mandarynen, meestal tegen de Landswetten, in zwang zyn, is, behalven geweldige stok en kinnebakslagen, en de ondraaglyke Cangue, hier en daar het ysselyk gebruik ingevoerd, om de voornaamste peezen van de voeten, nadat men de kuit opengemaakt heeft, af te snyden. Ook deze proef hebben onze Christenen met voorbeeldelooze kloekmoedigheid doorgestaan. 'Er is nog een ander soort van allerzwaarste tortuur, die bestaat in het draagen van een zwaare tafel met twee openingen, geschikt om het hoofd door te steeken, die door twee te gelyk, eenige maanden achtereen, in eene medelydenswaardige houding, moet getorscht worden, zonder eenmaal, geduurende al dien tyd, te kunnen loskomen. Hoe zwaar men ook deze proef heeft zoeken te maaken, niemand van onze Christenen is 'er afvallig door geworden.

Wy zyn zeer verheugd over de aankomst van den nieuwen Missionaris trenchant; en dat te meer, omdat wy onlangs een zeer groot verlies geleden hebben, door het afsterven van den Bisschop van Agathopolis^(*), die, 35 jaaren lang, de Zendelingschap, die aan hem een der voornaamste herstellers gehad heeft, ook onder de zwaarste vervolgingen, op de roemwaardigste wyze heeft helpen staande houden. Hy heeft veel gedaan, zeer veel opgeofferd, en onbeschryflyk veel geleden voor de zaak van het Christendom. Hy heeft een geruimen tyd gevangen gezeten, en by die gelegenheid veel smaad en

(*) F. potier.

[p. 186]

hoon, en de allergrievendste smerten, moeten doorstaan. Toen hy de handen zyner vervolgers ontkomen was, heeft hy zich, in zyne vlucht, in bosschen en spelonken, blootgesteld aan Tygers en andere verscheurende Dieren, moeten ophouden. Meermaalen is hy op de wonderbaarste wyze de grootste gevaaren ontkomen. Nooit is zyn heldenmoed bezweken. 'Er is geen plaats in deze Provintie, die hy niet doorkruist, geen van de steilste bergen, die hy niet beklommen heeft. Om een enkelden kranken te bezoeken, deed hy soms drie of vier dagreizen. Altyd reisde hy te voet, tot in zyn laatste leevensjaar, toen zyne voeten, door alle vermoeienissen, zoo verzwakt waren, dat hy zich eindelyk liet beweegen, om een draagstoel of slee te gebruiken. Zyne geheele leevenswys was armoedig. Het gaf my weinig moeite, een inventaris van zyne nalaatenschap te maaken. Ik vond drie hemden, en wel twee, die reeds tamelyk versleten waren, en zoo alles naar evenredigheid. Eenig geld, dat, naar onze munt, omtrent 18 tot 20 livres zou bedraagen, was zyne geheele overgeblevene schat. Op zyn voorbeeld hebben de Missionarissen geleerd, zich met weinig te behelpen, en meer voor het gemeene best, dan voor zich zelven, te werken. Hy nam alle deelen van zyn ambt met voorbeeldige naauwgezetheid en yver waar, en behield, onder alle vervolgingen, altyd dezelfde helderheid en vastheid van ziel, die elk heeft moeten bewonderen. Door buitengemeene nedrigheid, en algemeene hulpvaardigheid, was hy by elk bemind tot in het laatste van zyn leeven. Zyne gedachtenis zal lang in zegening blyven. Men heeft eenstemmig de treffendste blyken van eerbied en liefde voor den afgestorvenen Praelaat gegeeven, ook ter gelegenheid van zyne begraafnis, waartoe men een som van 800 livres had samengebragt. Ik heb my van myn gezag moeten bedienen, om voor te komen, dat men niet al te ver ging met de eerbewyzing van dien waardigen Man. Men zag daarby ten minsten 500 Christenen tegenwoordig. Had ik het niet verhinderd, uit vrees voor de gevolgen, 'er zou een getal van twee tot drie duizend byeen geweest, en de toelagen wel driemaal zoo groot geworden zyn.

De Kryg op de grenzen van Tibet duurt nog voort, om den Groot-Lama, die door een nabygelegen Volk, dat de Chinesen Pa-la-pou noemen, uit zyn land gejaagd is, by te staan. De Koning heet Nge-le-ke.

[p. 187]

De Volken Kong-pou, Lan-mon, Tsang-pa zyn aan hem cynsbaar. De laatste onderneeming schynt den Chinesen wel gelukt te zyn. Wy zyn hier om het Euangelie te prediken, en laaten daarom alle zulke zaaken, als ons niet aangaande, haaren gang gaan, zonder 'er ons in het minste in te mengen.