Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1799

Leerboek over de voornaamste Waarheden van den Christlyken Godsdienst, door H.J. Beusekamp, Krankbezoeker te Zutphen. Te Zutphen, by H.C.A. Thieme. In 12mo. 29 bl.

Dit Onderwys is in negen Lessen verdeeld, die in de volgende orde het onderwerp bevatten:

1ste Les,	handelt over de schepping en onderhouding der Waereld, als het werk van God, en voorts over Gods eigenschappen.
2de Les,	over den Bybel, deszelfs waardy en gebruik.
3de Les,	over de plichten in den Bybel voorgedraagen, en het daaräan niet beantwoordend gedrag der Menschen.
4de Les,	over den oorsprong van het zedenlyk kwaad in den Val van Adam, en den voortgang van hetzelve, bevorderd door de verleiding in de waereld, en des Duivels.
5de Les,	over de verlossing van de straffe der zonde, door het lyden van Christus.

[p. 545]

6de Les,	over de waardy en mooglykheid van Jesus lyden, beweezen uit zyne God- en Menschlyke Natuur; over de leere van Vader, Zoon en Geest; en eindelyk over den H. Geest in 't byzonder.
7de Les,	over Gods uitnoodigingen tot gebruikmaaking van deze verlossing, door het Euangelie-woord en de Sacramenten.
8ste Les,	over het geloof in Christus, als het noodzaaklyk vereischte tot een regt gebruik van het Euangelie-woord en de Sacramenten.
9de Les,	over de middelen ter verkryging van den invloed der Godlyke genade; zynde het naarstig onderzoeken van Gods Woord, en het Gebed; en over het toekomstig leven.

Byna elk theologisch systema heeft eene afzonderlyke opgaave van de voornaamste of hoofdwaarheden des Godsdiensts, en het schynt ondoenlyk, om, by de verschillende oogpuncten, waaruit men de zaak beschouwt, daarïn ooit eene overeenkomst te brengen. Hoewel wy dus in lang niet alles voor hoofdwaarheden van den Christlyken Godsdienst aanmerken, het geen de Schryver als zoodanige opgeeft willen wy daaromtrent liefst geene aanmerkingen maaken, vermits die aan den eenen kant te omslagtig zouden moeten worden, en aan den anderen, voor alsnog weinig afdoen ter vereeniging der uit één loopende gevoelens.

Het opstel zelve is in eene taamlyk goede orde vervaardigd, en bevat zeer veele schoone ophelderingen van de waarheden des Godsdiensts. Sommige kerklyke leerstellingen zyn ook vry draaglyker voorgesteld, dan welëer geschiedde: intusschen vinden wy in de byzondere stukken veele dingen te onvolkomen, te onnauwkeurig of te overdreven. Tot het eerste behoort (onzes inziens) voornaamlyk de eerste Les in haar geheel; vermits het onderwys in de leer van Gods bestaan, van de schepping en de voorzienigheid, niet wel in die weinige Vraagen kan worden afgehandeld, welke hier desaangaande voorkomen; en in het byzonder vertoont zich hier het gemis eener eigenlyke Vraag over Gods wysheid. Zoo dunkt ons ook, dat de derde Les, over de plichten des Christendoms, veel te onvolledig is; vooräll' in het aanvoeren der beweegredenen tot derzelver vervulling.

Overdreven is, naar ons inzien, het Antwoord op de tweede Vraag in de tweede Les, waarïn beweerd wordt, dat de Bybel zeer noodzaaklyk is, vermits die Volken, welke den Bybel niet hebben, zeer dom, en, in het geen hun geluk betreft, diep onkundig zyn. Ons dunkt, dat de Schryver hier vry strydig is met den Apostel Paulus in de twee eerste Hoofdstukken van zynen Brief aan de Romeinen, en tegen zyne eigene stel-

[p. 546]

ling in het Antwoord op de twintigste en eenëntwintigste Vraagen van de voorgaande Les. Zoo schynt ons ook de dertiende Vraag van de derde Les van dien aart te zyn. Eene volstrekte onmooglykheid voor den Mensch, naamlyk, om Gods wetten te volbrengen, kan (naar ons inzien) niet vastgesteld worden, zonder tegen den aanleg des Menschen, en Gods wysheid en liefde, aan te kanten. Eindelyk komt ons de beschryving van het beeld Gods in de eerste Menschen te luisterryk voor, dewyl kennis en heiligheid geenzins aanleg, maar verkregene hoedanigheden in den Mensch zyn.

Van deze en soortgelyke fouten is dus dit opstel niet vry; evenwel onderscheidt het zich voordeelig van veele andere dusdanige ontwerpen, die byna geheel dogmatiek, en ongeschikt voor de vatbaarheid van Kinderen zyn; en het kan dus, door eenen verstandigen Onderwyzer, beter dan de zoodanigen, tot handleiding by zyn onderwys, gebruikt worden.