Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1799

Christelyk Magazyn, of Bydraagen ter bevordering van Christelyke Verlichting en Euangelische Deugd, naar de behoeften van onzen tyd. Derde Stukjen. Te Hoorn, by J. Breebaart, 1799. In gr. 8vo. 110 bl.

De Schryvers van dit nuttig Werk, die wy reeds, uit het geen voorafgegaan is, als geoefende en bescheidene Voorstanders van Christelyke Verlichting en Euangelische Deugd, naar de behoeften van onzen tyd,

[p. 429]

hebben leeren kennen, trachten ook, in dit Stukjen, eenig meerder licht over de Leer der H. Schrift te verspreiden.

Eerst wordt het zelfde onderwerp, waarover reeds in een voorig Stukjen gegronde aanmerkingen medegedeeld zyn, vervolgd, en de behoefte van Wonderwerken aangewezen, om ons van den Goddelyken oorsprong der Leere van Jesus te overtuigen. Daarop volgt eene Beschouwing van de Geschiedenis der eerste Zonde, die hier wederom maar ten deele te leezen is. De overige onderwerpen van dit Stukjen zyn de volgende: Proeve over de oorzaak der zedelyke verkeerdheid in 't gedrag der menschen. Over de uitmuntendheid van Jesus als Leeraar. En in welken zin wordt Christus Dood eene Offerhande genoemd? - Wy willen onze Leezers met de Beschouwing van de Geschiedenis der eerste Zonde, en het Onderzoek, in welken zin de Dood van Christus eene Offerande genoemd wordt, een weinig nader bekend maaken.

In het tweede en derde Hoofdstuk van Genesis, wordt hier, overeenkomstig het gewoon gevoelen, de geschiedenis van de zedelyke ontaarding der eerste menschen gevonden. In het verhaal, zoo als het daar voorhanden is, ligt eene wezenlyke Geschiedenis ten grondslag; doch het omkleedsel is geheel in de taal van den mensch in zynen kindschen toestand, en gericht naar die bekrompen begrippen, welke diestyds plaats grepen. Het spreekend invoeren der Godheid behoort tot het omkleedsel, ten einde verstaanbaar te spreeken voor zyne tydgenooten. Daaronder moet men ook de verschyning, en het spreeken, van eene Slang tellen, iets dat ontleend schynt uit aloude tafereelen, waarvan de Geschiedschryver zich bediend heeft, om verstaan te worden. Men kan eene Godlyke aanwyzing toestaan, omtrent het geen voor den mensch goed en heilzaam, en in tegendeel schadelyk en nadeelig voor hem zou weezen, zonder dat men behoeft te bepaalen, hoedanig dit Godlyk onderwys geweest is. De eerste menschen hadden dan eene vaderlyke aanwyzing en raadgeeving, omtrent de schadelykheid der vrucht van zeker gewas, welk als een zeker vergif in zich bevattede, ontvangen. Hierin lag ook eene belofte van onsterflykheid, byaldien zy dit in acht namen, opgesloten, waartoe dan de boom des leevens, niet slechts als een zinnebeeld en waarborg der onsterflykheid, maar ook als een gepast hulpmiddel tot dezelve, mogt gebruikt worden. - Verder loopt deze Beschouwing niet.

[p. 430]

Men moest deze splitzing der Verhandelingen, die toch altyd iets onaangenaams heeft, zoo veel moogelyk achterwege laaten.

De rede, waarom Christus dood den naam van een offer draagt, moet, volgends de laatstgenoemde Proeve, in de overeenkomst tusschen het zedelyk doel van den dood van Christus en dat der Mosaische zoenofferanden, tot vergeeving der zonden, gezocht worden. Zyn dood was het leevend tafereel van de door onze zonden verdiende straf, en regt geschikt, om leevendige erkentenis van schuld, waare boetvaardigheid, opregte belydenis en eenen hartelyken afkeer van zonden in te boezemen. Zedelyke verbetering van hart en wandel was dus de bedoeling van dit offer: voor de zoodanigen, die het tot dat einde gebruiken, is dit offer een middel ter verzoening met God, en eene waarborg en verzekering der Goddelyke gunst.

Dit een en ander wordt, met blykbaare bedrevenheid in de nieuwste Schriften over deze onderwerpen, en met welwikkend oordeel, behandeld, en verdient, met den overigen inhoud van dit Stukjen, aan alle denkende Christenen ter overweeging aangepreezen te worden.