Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1799

Geschiedkundig en waar Verhaal der Gebeurtenissen, welke in de Colonie Demerary, by en zedert het vertrek van den Baron van grovestins, hebben plaats gehad; door J.C. de la Coste, Inwoonder van Demerary; naar het Origineel uit het Fransch vertaald, door C. Hitters. In 's Haage, by H.C. Susan. In gr. 8vo.

Zo veel is 'er naby en om ons heenen, in het verloop van weinige jaaren, voorgevallen, dat wy, gelyk 'er zeer veelen in den Lande gevonden worden, geen onmiddelyk belang by de Volkplantingen van den Staat hebbende, dezelve meer of min uit het oog verliezen. Een wenk, uit die afgescheidene oorden gegeeven, schynt 'er noodig, om allen, die zich in ons geval bevinden, tot deelneeming op te wekken. Van deezen aart is het Stukje, ten aanziene der Volkplanting in Demerary, welks Tytel wy opgaven, en welks eerste Stukje wy thans aankondigen. 't Zelve ontvouwt ons het daar gebeurde op en na het aangeduide Tydvak, omstandig, en zal, ondanks de veelvuldige Taalgebreken in de Vertaaling, het daar gebeurde in een beschaamenden dag zetten.

Van eenig aanbelang is het, te weeten, wie de Man is, aan wien wy dit Verhaal, met de daar toe behoorende oorspronglyke Stukken, te danken hebben. Hy geeft 'er ons berigt van, bl. 89. ‘Ik meen te moeten opmerken, dat myne gevoelens, betreffende de publieke verdeeldheden, die de gansche Waereld beroerden, geen invloed hadden op het denkbeeld, dat ik van de Colonie had, en dat myne beduchtheid nergens anders uit voortsproot dan uit het leevendig belang, 't geen ik in den plaatselyken voorspoed stelde; maar vermits men wel heeft kunnen opmaaken, dat ik meer tot de Republikeinsche, dan tot de Koningsgezinde party overhelde, meen ik hier de belydenis myner gevoelens te moeten bloot leggen, ten opzigte der eerst in Frank-

[p. 171]

ryk en naderhand in de zeven vereemgde Provincien voorgevallene veranderingen.

Zonder ooit een Vyand van de eenhoofdige Regeering te zyn geweest, zo heb ik nogthans steeds een afschrik gehad van de onderdrukking, de overheersching, en het daar van byna onafscheidelyk bederf van het menschlyke geslacht. Ik vernam, derhalven, met eene onuitspreekelyke vreugd, de omwenteling in 1789, in Frankryk, myn Vaderland, voorgevallen; want ik was getuigen geweest van het lyden en de onderdrukking, waar onder het nyvere en werkzaame gedeelte der Fransche Burgeren by de oude Regeering zuchtede, en van het misbruik, dat de Gunstelingen en Grooten in het algemeen gemaakt hadden van het gezag van den Souverain.

Ik heb naderhand den wil der Natie geëerbiedigd, wanneer dezelve verklaarde, dat zy de eenhoofdige Regeering geheel en al wilde te niet doen, om dezelve door een Republikeinsch Gouvernement te doen vervangen, en zonder my te veroorlooven, om de redenen van dien stap te onderzoeken, heb ik de Republikeinsche gevoelens aangenomen, om dat myn Vaderland zulks gedaan had, en dat ik my zelven een wet had gemaakt, om my aan zodanig eene Regeering te onderwerpen, als het de Natie behaagen zoude zichzelven daar te stellen; maar ik verloor insgelyks nooit uit het oog, dat ik in eene Hollandsche Colonie woonde, welkers Moederland met Frankryk in Oorlog was, en ik stelde my zelven een wet, om myne Staatkundige gevoelens alleen voor my te houden, en onveranderlyk verknogt te blyven aan die Regeering, onder welke ik leefde, en door wie myn persoon en goederen beschut werden; het geen ik des te vryer kon doen, en met des te meer overeenkomst met myne aangekleefdheid aan myn Vaderland, om dat, door de burgerlyke Constitutie van de Colonie, de inwoonders niet gehouden waren, de wapenen ter verdediging tegen eenen aanval van buiten op te neemen, en dat myne hoedanigheid als bewooner van Demerary my geene verpligting oplag, strydig met myne verkleefdheid aan myn Vaderland.

Het verschriklyk voorbeeld der Fransche Eilanden, welke door de verdeeldheid haarer Inwoonders, ten opzichte der nieuwe Staatkundige gevoelens van Frankryk, op den rand van derzelver volstrekten on-

[p. 172]

dergang zyn gebragt, hadden my overtuigd, dat het aan geene Colonie paste, om zich met de onlusten van hun Moederland in te laaten, en dat het van het belang was van alle Colonisten, om over geene Staatkundige stellingen te twisten, en in rust en vrede de tegenwoordige gebeurtenissen en den uitslag der thans plaats hebbende troubles af te wagten, om, met betrekking tot den Vrede, het wederkeerig lot van hun Moederland te volgen; want ik was overtuigd, dat de onevenredigheid der Blanken, die zich in iedere Colonie met die der Slaaven bevind, en de natuurlyke en bestendige geneigdheid der laatsten tot eenen opstand, altoos den ondergang der Colonien zoude na zich sleepen, alwaar de Blanken, door het oproer verdeeld, handgemeen mogten worden, en de een zich tegen den anderen zoude wapenen; het is, ingevolge van die grondstelling, dat ik, ofschoon ook een iegelyk de vryheid hadde, om over de Omwentelingen, die 'er in Frankryk en in Holland hadden plaats gehad, in publiek zyne denkwyze aan den dag te leggen, en zelfs voor de Republikeinsche party uit te komen, ik myne waare gevoelens niet dan met veele omzigtigheid openbaarde, en dat nog wel aan zeer weinige persoonen, en dat ik my zo veel mogelyk onthield te spreeken van het geene eenige betrekking had tot de Politieke onlusten, ik bezat zo weinig partyzucht, en ik was zo doordrongen van de noodzaaklykheid om allen Politieken twist onder de Inwoonders te vermyden, dat de onverschilligheid, die ik toonde, my by de meeste Franschen van de Colonie en de yverigste Hollandsche Patriotten voor een Aristocraat en een vyand van hunne grondstellingen deedt doorgaan.’

Met den aanvange des Jaars 1796, nam hy een werkzaam deel in de zaaken der Volkplantinge; en beraamde middelen hoe zich te gedraagen by de aankomst van Commissarissen uit de Nederlanden, of van de Engelsche Magt; middelen, geenzins strookende met het inzigt en de belangen der Stadhouderlyke Partye; doch zyn Plan werd niet raadzaam gekeurd, men wilde de komst der Commissarissen afwagten. Op den 8 Maart vingen de Oranjewoelingen aan, en werden met kragt doorgezet door het Krygsvolk, ten onrust der Ingezetenen. De Schryver bleef zich op zyne Plantadie ophouden, in afwagting wat 'er zou worden van den duisteren toestand

[p. 173]

der zaaken. Op den 21 van April verscheen de Engelsche Vloot, gevolgd van de overgave des Eilands, hier met alle de omstandigheden beschreeven. Dit Stukje, waar van wy het Vervolg te gemoet zien, verdient eene plaats onder de Verhaalen, de Lotgevallen onzer Volkplantingen betreffende, en leert ons veele Persoonen met naame kennen, die, den Lande ongetrouw, met den vyand heulden.