Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1799

Verhandelingen, bekroond met den Prys van het Legaat van den Heere Johannes Monnikhoff. Tweede Deels tweede Stuk. Te Amsterdam, by L. van Es, 1798. In gr. 8vo. 83 bl.

Dit Stuk der Verhandelingen, bekroond, volgens het Legaat van wylen den Heer johannes monnikhoff, bevat het met de Gouden Eerepenning bekroond Antwoord van j. spruit, Heelmeester in het Buiten Gasthuis te Amsterdam, op de Vraag: ‘Na voorafgaande voldoende bepaaling van den aart en verscheidenheid der waare Breuken, en derzelver onderscheidene kentekenen, wordt nu gevraagd: welke zyn de algemeene en byzondere oorzaaken, door de beste Schryvers opgetekend, en, zo veel mogelyk, door eigene Waarneemingen bekragtigd?’

Deeze naauwkeurige en zeer wel geschreevene Verhandeling is gedeeld in twee Afdeelingen, wier eerste de algemeene oorzaaken der Breuken bevat: terwyl in de tweede Afdeeling eenige byzondere oorzaaken, deezer zo algemeene en schroomelyke ongemakken, behandeld worden. Tot eene proeve van het geheel, zullen wy mededeelen § 22 der eerste Afdeeling. ‘4^o.) (zegt de Schryver) Eene verzameling en ophouding van wormen in eenig bepaald gedeelte van de darmbuis. Dat wormen dikwyls buitengewoon vermenigvuldigd en opgehouden worden binnen de darmbuis, heeft de ondervinding geleerd, en eene menigte van getrouwe waarneemingen bevestigen het: behalven een groot aantal andere na-

[p. 113]

deelen, kunnen de dus bevatte wormen niet alleen, door hunne geduurige beweeging en knaaging, maar ook, door derzelver opeenpakking en zwaarte, de rokken der darmen, aan eenig bepaald gedeelte van haaren omtrek, uitbreiden, verzwakken, en voor zich een nest of zak, even als een vliezig aanhangzel, en dus ook eene voorbeschiktheid tot breuken, maaken. - En zou men hier door welligt geen reden kunnen geeven van de vorming der zogenaamde breuken van littre?

Het is niet onwaarschynelyk, ten minsten, dat, in een geval eener beklemde, en tot verettering overgegaane, navelbreuk, door de muralto beschreeven, iets diergelyks hebbe plaats gehad, en de voorbeschikkende oorzaak geweest zy.

Ook verhaalen ruisch en heister voorbeelden van de ineenschieting (intussusceptio) van een gedeelte darms in een ander, door wormen veroorzaakt, waargenomen te hebben.’ -

Met zeer veel leedweezen verstonden wy, dat de kundige Schryver deezer Verhandeling, voor eenige weeken, door eene ongeneezelyke Borstkwaal is weggerukt.