Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1799

Rapporten, strekkende als Bylaagen tot de Verzameling van Stukken, betrekkelyk de Aanstelling eener Commissie van Geneeskundig Toevoorzicht, te Amsterdam. Zesde Stuk. Bevattende de Rapporten No. XX-XXIV, over de Epidemische en aangebragte Ziekten. Te Amsterdam, ter Stadsdrukkerye, en te bekomen by P. den Hengst en J.A. Crajenschot, 1798. In gr. 8vo, 59 bl.

Het eerste Rapport, 't geen in deeze Verzameling voorkomt, is No. XX. Hetzelve handelt over de geschiktste middelen, om het ontstaan van Epidemische Ziekten, en het overbrengen derzelve naar deeze Stad, te beletten. Ondertusschen vinden de Schryvers het zeer bezwaarlyk, om, van wegen het groot onderscheid en de verschillendie besmettelykheid van Epidemische Ziekten, dienaangaande veel met zekerheid te bepaalen: waarom zy veiligst oordeelen, de zorge deswegen aan het Committé van Gezondheid in der tyd over te laaten.

Het volgend XXI Rapport gaat over de voorzorgen omtrent Epidemische Ziekten, binnen deeze Stad heerschende, vooral omtrent de Kinderziekte. Uit verscheidene ter stoffe dienende zaaken, die in dit Rapport voorkomen, zullen wy alleen overneemen de maatregelen, die, naar oordeel der Commissie, aangaande de Inenting der Kinderziekte, behooren genomen te worden, en die het volgende behelzen:

[p. 20]

‘1^o. Dat de Inenting niet binnen deeze Stad dient te geschieden, dan met goedvinden van het aanstaande Committé.

2^o. Dat dezelve niet moge geschieden, dan door, of onder opzicht van, een Doctor.

3^o. Dat ieder Doctor verplicht zal zyn, om aan het Committé een bericht te geeven van den ouderdom en de Sexe der ingeënte persoonen, van den afloop der Ziekte, en het byzondere, dat hy daar by heeft waargenomen; ten einde het Committé in staat te stellen, om uit de ingekomene berichten eene algemeene bereekening op te maaken van de groote voordeelen der Inenting boven de natuurlyke Kinderziekte.

4^o. Dat geen der ingeënte persoonen of kinderen op de straat zal mogen loopen, zo lang de rooven niet geheel zyn afgevallen.

5^o. Dat ook, even zo lang, de ingeënte persoonen niet zullen mogen ryden in huursleeden of rydtuigen.’

Het volgend XXII Rapport, over de verspreiding der Venerische Ziekten, geeft verscheidene heilzaame maatregelen aan de hand, om, door een naauwkeurig toezicht op den staat van gezondheid der ligte Vrouwlieden, de vermenigvuldiging deezer Ziekte merkelyk tegen te gaan.

Het XXIII Rapport handelt over de maatregelen tegen de Hondsdolheid en den dollen Hondsbeet. Onder andere gewigtige aanmerkingen, wordt hier een kort bericht medegedeeld, aangaande die middelen, welke tot hier toe wel de zekerste schynen te zyn, tegen deeze kwaal; welke zyn, de uitwendige geneeswyze van mederer, de Belladonna-wortel, en het gebruik van den Bildschen Kookdrank.

‘De behandeling van mederer, (zeggen de Schryvers) door hem zelven, het Collegium Chirurgicum hier ter Stede, in den jaare 1785, beleefdelyk bekend gemaakt, bestaat hier in:

Men smelt dertig greinen Bytsteen in een pond zuiver water; kerft de wond zo, dat zy bloede; en wascht ze eerst met enkel water, vervolgens met het opgeloschte bytmiddel, wel uit: deeze wasschingen herhaalt men eenige maalen daags, en houdt daar mede zo lang aan, als de ontsteeking zulks toelaat: na elke wassching met het bytmiddel, moet men de wond met laauw wa-

[p. 21]

ter wel zuiveren, en als het gewondde deel niet al te gevoelig is, legt men 'er eene wiek op, in gemelde smelting gedoopt, en wel uitgedrukt.

Als de wond zeer ontstooken is, laat men het wasschen achterwegen, en verbindt met een drachtmiddel en eene weekmaakende pap, ter onderhouding der verettering.

Als de wond eng is, moet zy verwyd, als zy reeds geslooten is, met een stuk van den Bytsteen geopend, en in dit geval, tot de korst is afgescheiden, op bovengemelde wyze gewasschen worden.’

De behandeling van munch is deeze:

‘Men neemt de driejaarige, in de schaduw gedroogde, en niet zeer houtachtige, wortel der Belladonna, voor dat de Plant bloeit, en maakt dezelve tot poeder.

Overeenkomstig met den ouderdom, de kunne en de lichaamsgesteldheid des gebeetenen, geeft men van dit Poeder, zo kort mogelyk na de beet is toegebragt, van 1 tot 10 greinen; 48 uuren hierna van 1½ tot 12 greinen, en 48 uuren laater van 1½ tot 13 of 14 greinen.

Gevoelt de Lyder, na het gebruik van het derde Poeder, nog eenige trekkingen in het gebeeten deel, of is hetzelve nog eenigzins gezwollen, alsdan geeft men hem, na verloop van twee en zeventig uuren, nog vyf Poeders, op gelyke wyze, dat is met gelyke tusschentyden, als bevoorens.

Na het gebruik van elk Poeder, met gerstenwater vermengd, moet hy zich te bedde leggen om te zweeten, en, zo lang het zweeten aanhoudt, niet opstaan; geduurende deezen tyd ook, moet hy nu en dan gebruik maaken van een waterig aftrekzel der Kamillen en Vlierbloemen met melk.’

De Bildsche Kookdrank, welks gebruik altoos by een nevensgaand bericht wordt aangeweezen, is vermoedelyk niet anders, dan de Drank van beverwyk.

In het XXIV, of laatste Rapport van dit Stuk wordt de schadelyke invloed van zommige Fabrieken op de Gezondheid dier geenen, die daar in arbeiden moeten, overwoogen. In hetzelve worden verscheidene nuttige raadgeevingen aan de daarby belanghebbenden uitgedeeld. By voorbeeld, aan de werkers in de Loodwitfabrieken, om 's morgens eene geschikte hoeveelheid olie in te slikken: aan hun, die veel lastig stof in hunne werkplaatzen ontmoe-

[p. 22]

ten, om iets in den mond te neemen, om ten minsten een deel van dat stof op te vangen: aan hun, die geweldig zwaare lasten moeten torschen, waar door ligtelyk Breuken ontstaan, om zich van een geschikten breukband te voorzien, enz.