Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1799

De groote waarde der Euangelieleere aangepreezen, en de noodzaaklykheid van derzelver openbaare prediking hier uit afgeleid, wordt het Hervormd Genootschap in deze dagen voorgesteld, door Martinus Eppens, Predikant in de Hervormde Gemeente te Leeuwarden. Te Leeuwarden, by C. van Sligh, 1798. In gr. 8vo. 124 bl.

De Eerw. eppens, wiens denkwyze en schryftrant wy onlangs, uit deszelfs Antwoord op den Brief der Remonstrantsche Broederschap aan de Protestanten, hebben leeren kennen, komt andermaal te voorschyn, als een yverig voorstander van de groote waarde der Euangelieleer, en de noodzaaklykheid van derzelver openbaare prediking, daaruit afgeleid, om daardoor iets toe te brengen, om het Gereformeerd Genootschap, in deze bedenkelyke tyden, bandvast te maaken en in stand te houden. 's Mans doel, beschouwd naar de wyze van denken, die hy zich over het Christendom, en deszelfs aangelegenheden, gevormd heeft, is loffelyk, en de behandeling niet ongeschikt, om by hun, die dezelfde leiding van gedachten volgen, en wel inzonderheid by min geoefenden, voor welken de Leeraar zegt dit werk ondernomen te hebben, byval te vinden.

In een voorbereidend Hoofdstuk zegt de Schryver, zich het volgend plan voorgesteld te hebben. Hy wil 1) de groote waarde der Euangelieleere aanpryzen, en hier uit de noodzaakelykheid van derzelver openbaare prediking afleiden. 2) Van de tegenwoordige bezwaaren van ons Hervormd Genootschap spreeken. 3) Voorstellen, hoe de Gereformeerden zich thans behoorden te gedraagen. En 4) toonen, dat men, door eenige beweeggronden tot eene hoop op God in dezen, zich moet bemoedigen. Voor ditmaal bepaalt hy zich nog alleen by het eerste.

[p. 12]

Ten betooge van de groote waarde der Euangelieleer, beroept hy zich op de grootheid van Jesus, den Stichter van onzen Godsdienst; daarna op de zekerheid der Euangelieberichten van Jesus persoon en leer, omdat zy alle kenmerken van echtheid en Goddelykheid bezitten; op de innerlyke waarde der Euangelieleer, omdat men daarin alleen den weg gebaand ziet tot ons eeuwig geluk; op den verbaazenden voortgang en de groote kracht van het Euangelie, by de uitbreiding van het Christendom, zelfs onder afgelegene Volken; op de duurzaamheid van dat geschenk door alle volgende eeuwen tot op onzen tyd; op den duuren prys, dien ons de verkryging van een gezuiverden Godsdienst gekost heeft; op de gewenschte vrucht, die 'er zoo veelen, in ons Vaderland, door Jesus Geest, tot verlichting, bekeering en troost, uit getrokken hebben; op de groote diensten, die de Euangeliebediening aan de Maatschappy bewyst; op de voortduuring der Christelyke Leer, onder de listigste aanvallen en den grootsten tegenstand; op het onschatbaar voorrecht, dat, daar de bekendmaaking van het Euangelie niet algemeen was, dezelve ons echter te beurt viel, en dat de prediking van hetzelve onverhinderd voortgaat, ook in onze dagen: welk alles, met geduurige invlechting van zeker soort van stichtelyke overdenkingen, of toepasselyke aanmerkingen, tot bevordering van het nuttig gebruik van het gestelde by eenvoudige Christenen, tamelyk breedvoerig in de byzonderheden ontwikkeld wordt.

Veel korter loopt het tweede deel dezer Verhandeling af, daartoe strekkende, om de noodzaakelykheid der openbaare Euangelie-prediking uit het voorgaande af te leiden. Hier legt de Leeraar zich voornaamelyk toe, om zyne geloofsgenooten het groot belang van de instandhouding van den openbaaren Godsdienst te doen bezeffen, en by hun aan te dringen op het eenstemmig gebruik van gepaste middelen, die in dezen tyd tot dat einde zouden kunnen in 't werk gesteld worden. De zwaarigheden, waaronder het Gereformeerde Kerkgenootschap, door de gebeurtenissen van den tyd, gedrukt gaat, zyn in 't oog van den Eerw. eppens zoo groot niet, of 'er kan nog wel in voorzien worden. Hy heeft nog al goede gedachten van de Dissenters, die de Gereformeerden niet zeer hard zullen vallen. Deze zullen ook, volgends de letter der Constitutie, nog vry wat behouden. Hy wacht niet weinig van de werkzaamheden der aangestelde Kerkelyke Com-

[p. 13]

missien, hoopt op donatien van ryke Leden, en stelt zich veel voor van den steeds toeneemenden yver der Hervormden voor hun Kerkgenootschap; pryst, behalven plaatselyke voorzieningen, een algemeen fonds aan, ten behoeve der Gemeenten op het platte land, en wil vooral de aandacht bepaald hebben by de hooge waarde der Euangelieleer, die elk moest beweegen, om zoo veel moogelyk toe te brengen. Van eenen algemeenen Godsdienst wil eppens volstrekt niet hooren. Hy brengt daartegen zyne bedenkingen in, die wy, met al den overigen inhoud van dit boekjen, ter leezing en beoordeeling van allen, die 'er belang by hebben, overlaaten.