Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1798

Iets over den oorsprong der almanachen.

(Ontleend uit The Four Ages, by william jackson, van Exeter.)

Ik vind ergens vermeld, ‘dat de oude Saxen gewoon waren op vierkante Stokken, omtrent een voet lang, korter of langer naar welgevallen, de Maansloop van een geheel jaar te snyden, volgens welke zy altoos, met zekerheid, konden zeggen, wanneer het Nieuwe Maan, Volle Maan was, met de tusschenvallende Maansveranderingen. Zodanig gesneeden Stokken droegen by hun den naam van Al-mon-aght, dat is Alle-maan-aanwyzing, of het in agt neemen van alle Maanverschynzelen, en van hier is de naam van Almanach ontleend.’

Dit aangehaalde is eene eenvoudige afleiding van de Benaaming Almanach, en wyst aan, den misslag der geenen, die dit woord van het Arabisch willen afleiden, alleen op den grondslag van de eerste Lettergreep Al.

'Er is in St. John's College, te Cambridge, een Saxische Almanach, volkomen overeenstemmende met de boven opgegeevene beschryving. En ik bezit een Almanach, gemaakt onder de Regeering van eduard den III, op pergament, niet in de gewoone gedaante van een Blad of Boek; maar bestaande uit afzonderlyke stukjes, gevouwen in de gedaante van een platten stok of lat, op de Saxische wyze. Het stuk is volkomen in

[p. 587]

zyn geheel, en vertoont het beste staal van de oude gebruiklyke Tydrekeningen, welk ik immer zag.

De wyze van het Jaar te beginnen en te verdeelen, zo als wy die in onze Almanachen ontmoeten, is zeker vreemd en misselyk genoeg. 'Er zyn ongetwyfeld veele tegenwerpingen in te brengen tegen het veranderen van de vastgestelde wyze om den Tyd af te deelen en te berekenen; doch, indien 'er ten deezen opzigte iets nieuws moest stand grypen, zou ik als ten voorbeelde neemen het Druïdisch Jaar, 't welk eenen aanvang nam by den Winter Zonnestand; wanneer de Dagen, den geheelen loop der toe- en afneeminge ondergaan hebbende, den loop als van nieuws aan beginnen. Deeze zyn de perken, welke de Natuur zelve voor het Jaar aan de hand geeft. - Ik zal niet op my neemen te bepaalen, wat aanleiding gegeeven hebbe tot de Fransche Jaarverdeeling; maar komt my dezelve; met de oude Almanachen vergeleeken, in allen opzigte, verslimmerd voor.