Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1798

[p. 299]

Geneezing van een kwaadaartig gezwel aan het voorhoofd, door middel van het Bernardsche bytmiddel. Door den Heer Siebold.

Elisabeth benkertin, eene gezonde, arbeidzaame, en sterke Boerenweduwe, moeder van zeven kinderen, oud zevenënveertig jaaren, woonachtig te Versbach, een uur van Wurtzburg, bekwam, voor ongeveer achttien jaaren, eene Wrat aan de linkerzyde van het Voorhoofd. Zeven jaaren lang had zy die Wrat reeds gedraagen, zonder het geringst ongemak daar aan te lyden. Elf jaaren geleden, ten tyde dat zy van haar laatst gelukkig ter wereld gebragt kind in het kraambedde lag, begon de Wrat merkelyk grooter te worden, te ontvellen, dikwyls een etterachtig vogt uit te geeven, en zich weder met eene korst te dekken, die zy dikwyls zelve afplukte, doch meermaalen by toeval afstiet, wanneer 'er doorgaans eene kleine bloedstorting op volgde, die zy genas met 'er een compres op te leggen. Zes jaaren lang wierden haare maandstonden opgestopt, zonder dat het haar eenigzins hinderde; met het zevende jaar kwamen dezelve echter wederom terug, hoewel in eene geringere hoeveelheid; en zy behield dezelve voorts op dien voet. Intusschen had de Wrat een omtrek van ongeveer vier duimen bekomen, puilde sterk uit, en vertoonde alle tekenen van een kwaadaartig Vleeschgezwel.

Op den vyfden van Louwmaand 1796 spatte het Gezwel erger open, dan het tot hiertoe had gedaan, en veroorzaakte eene groote bloedstorting, die, daar het bloed zich met afgebrooken sprongen ontlastte, genoegzaam bleek van eene slagaderlyke natuur te zyn. Zy verloor hier door, in eens, ongeveer anderhalf mengelen bloed, eer men in staat was den bloedvloed door een aangelegden drukdoek te stuiten. Twee dagen laater ontstond 'er eene nieuwe bloedstorting, die zich binnen acht dagen tyds meermaalen hernieuwde; waar door de Lyderesse niet alleen zeer verzwakte, maar zelfs meermaalen in flaauwte viel: in weerwil van welke omstandigheden een onkundig Wondheeler kon goedvinden haar eene ader te openen. Het aanleggen en bevestigen van den drukdoek, ja de op het ongemak geplaatste schwam, hielp

[p. 300]

niets meer: de bykomende flaauwte alleen was, by herhaaling, in staat, den bloedvliet een einde te doen neemen.

Op den elfden dier maand wierd de Lyderes op een wagen ter geneezing gebragt naar het Julius-Hospitaal. Door zwakheid kon zy niet gaan; zy was zeer vermagerd, bleek, en van een zogenoemd Hippocratisch uitzicht. Ik onderzogt het sponsachtig Vleeschgezwel naauwkeurig, en dagt, in den eersten opslag, dat het dat ongemak was, 't welk men noemt de Fungus van het harde herssenvlies, waar van de beroemde louis eene zo uitmuntende beschryving heeft medegedeeld in het Vde Deel der Schriften van het Heelkundig Genootschap te Parys. Doch, den toestand der aangedaane plaats naauwkeurig onderzoekende, bevond ik, dat de Herssenpan volkomen vast was, en dat in dezelve geen de minste doorbooring plaats had.

Van zelve sprak het, dat 'er maar één middel was, geschikt om de geweldige bloedstortingen, die anderzins een nabyzynden dood voorspelden, te stuiten, en de kankerachtige ontaarting, die insgelyks uit dit Gezwel te vreezen was, te verhinderen; te weeten, de geheele grondige vernieling van het ongemak. Dit kon nu wel, door middel van het Mes, in zeer korten tyd geschieden; doch de vernieuwde bloedstorting, daar van onafscheidelyk, deed my vreezen, dat de kragten der Lyderesse hier toe te zwak waren. Verder kwam in aanmerking het werkelyk Brandyzer; dan ik vreesde dat de aanwending van hetzelve voor deeze verzwakte Vrouw te pynlyk zyn zoude; ook dat de door het brandyzer gemaakte korst te spoedig zou afvallen, en daar door gelegenheid geeven tot een vernieuwden bloedvliet. Hierom besloot ik, dat niets veiliger zyn zou, dan een kragtig verteerend Bytmiddel aan te leggen; waar toe ik het volgende aanwendde, waarvan ik meermaalen, met het best gevolg, gebruik gemaakt had tot het verdelgen van verdachte Moedermaalen, die in holle, vooze, en kankerachtige verzweeringen overgegaan waren; gelyk ook in het verdelgen van verscheidene kankerachtige gezwellen in het aangezicht.

℞ Cinnabar. ʒß.
Sang. Dracon. gr. viij.
Arsenic. Alb. ℈ij.
M.F. Pulv. Subtt.

[p. 301]

Hier by deed ik zo veel water als noodig was om 'er een dunne bry van te maaken, en overdekte, met behulp van een groot penceel, daar mede de geheele oppervlakte van het ongemak, nadat ik deszelfs oppervlakte met een spons wel had afgeveegd. Hier over lag ik wat plukzel, een Diapalmpleister, een drukdoek, en het gewoone hoofdverband. Koorts, pyn, en eene aanmerklyke zuchtige opzwelling van het geheele hoofd, waren de toevallen, die zich straks na het aanleggen van dit middel openbaarden, waar by zich nog ylhoofdigheid voegde; omstandigheden, die my een kwaade uitkomst deeden vreezen. Doch, onder het gebruik van eene Emulsie, en van slymige dranken, wierden de toevallen niet erger. Nadat het Bytmiddel lang genoeg gezeten had, deed ik insnydingen in de gemaakte korst, tot byna in het levendige, en lag 'er Terpentynolie op, met een Styraxpleister. Dan, daar ik, na verloop van acht dagen, nog geene ettering bespeurde, lag ik eene warme, weekmaakende, pap op het ongemak: hierop begon de verettering; de opzwelling van het hoofd verminderde; de pynen wierden draagelyk; de Lyderesse wierd beter en vrolyker van gestel, en begon wederom gerust te slaapen. Ondertusschen bespeurde ik eerlang, dat het Bytmiddel niet alleen het ongemak verteerd had, maar dat het diep genoeg was doorgedrongen, om niet alleen het peesachtig bekleedzel, maar zelfs het beenvlies van het bekkeneel, daar ter plaatze, te verderven; zo dat de oppervlakte van het been, ter grootte van meer dan vier duimen, eerlang geheel ontbloot voor den dag kwam; eene omstandigheid, die waarlyk niet veel goeds beloofde, dewyl men bezwaarlyk kon begrypen, op welke wyze de heelende Natuur, die hier toch alleen werkzaam kon zyn, zulk eene aanmerklyke ontblooting weder met de vereischte bekleedzelen zou kunnen bedekken. Ik hield inmiddels aan, den omtrek der wonde zodanig te behandelen als de omstandigheden vorderden, door al wat wel verstorven, maar nog niet verteerd was, door middel van Terpentynolie voor het verderf te bewaaren, en den vleeschigen rand te dekken met een Digestief en een dekpleister; terwyl op het ontbloot gebeente zelve droog plukzel wierd gelegd.

Ondertusschen nam de Lyderes dagelyks toe in kragten en in welvaarendheid, waar toe de aangewende middelen en voedzels niet weinig hielpen; dewyl ik haar

[p. 302]

steeds een sterk afkookzel van den Koortsbast deed gebruiken, en haar dagelyks anderhalf mengelen melk met Gerstewater deed drinken, 't geen ten gevolge had, dat zy eindelyk zo volbloedig wierd, dat men haar, nog vóór haare volkomene geneezing, moest doen aderlaaten. Na verloop van vier weeken begonnen de randen der zweer behoorlyk te etteren; en om de Natuur nog meer te ondersteunen, plaatste ik, midden op het ontblootte been, de Trepaan, met zyn doorboorende punt gewapend, en boorde een kring in het gebeente, tot diep in de eerste beentafel, 't geen van eene uitmuntende uitwerking was; want eerlang kwamen 'er, zo uit het gaatje in 't midden, als uit den omtrek, door de Trepaankroon gemaakt, eene menigte vleeschheuveltjes voor den dag, die zich met andere, van den buitensten omtrek der beenöntblooting voortkomende, heuveltjes vereenigden, en allengskens een nieuw beenvlies daarstelden. Na verloop van vier maanden was de wonde geheel geneezen, en, tot verwondering van my en myne Leerlingen, met een zo vast lidteken overtrokken, dat iemand, die het ongemak niet gezien had, bezwaarlyk zou hebben kunnen gelooven, dat aldaar eene zo aanmerklyke vernieling van vaste deelen had plaats gehad.

Het met stoutmoedigheid aangewend Bytmiddel vernielde dus dit gevaarlyk Gezwel. De gunstige en welbestierde Natuur verrigtte het overige.