Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1798

[p. 107]

Proeve met de parachute, genomen te Parys, door den burger Garnerin.

De Parachute is een Instrument, geschikt om zich van eene groote hoogte te kunnen laaten vallen, zonder zich te bezeeren. 'Er zyn zekerlyk gevallen, in welke zulke werktuigen van grooten dienst kunnen zyn, by voorbeeld, in het beklimmen van hooge steilten; in geval van brand, wanneer de bewooners der hoogste verdiepingen niet, dan door de vensters, kunnen ontkomen, enz. Dan inzonderheid is dit werktuig door den beroemden Luchtreiziger blanchard uitgedagt, om, zo 'er eens een ramp aan een Luchtbol komt, door middel van zodanig een werktuig veilig naar beneden te kunnen daalen. Te Ryssel nam hy de eerste proeve van zodanige werktuigen in 't klein, en liet daar mede Honden en andere Dieren onbeschadigd naar beneden. Zelve nam hy, eenige jaaren laater, daar ook eene proef van, in eene Luchtreize te Bazel, die echter geenzins naar genoegen slaagde, dewyl hy het ongeluk had van met eene vry aanmerkelyke snelheid in 't geboomte te vallen, en een been te breeken.

Zo veel wy weeten, heeft niemand na dien tyd de proef met de Parachute gewaagd, tot op den 22 van Wynmaand des voorigen jaars (1797), op welken dag deeze verschrikkelyke proefneeming door den Burger garnerin, met het gelukkigst gevolg, in den Tuin van Mousseaux volbragt wierd.

Niettegenstaande de onderneeming van dien moedigen Luchtreiziger byna zou mislukt zyn, door verschillende toevallen, en eenige rampen die zyne werktuigen getroffen hadden, ging hy nochtans 's avonds ten half zes in de hoogte. Tusschen den Luchtbol en het Bootje zag men de Parachute, half te zamengeplooid, en dus als eene soort van tent boven den Reiziger vertoonende. De wind, die geduurende den geheelen dag zeer sterk geweest was, ging tegen dien tyd, het geen zeer gelukkig was, leggen, en de Bol wierd langzaam naar het Noorden gedreeven, over de vlakte van Mousseaux. Alle Aanschouwers volgden met greetige oogen het voortdryvend werktuig, en met die onoverwinnelyke aandoening van vrees en verbaasdheid, waarmede men altoos een Luchtreizi-

[p. 108]

ger in de hoogte ziet ryzen. Reeds was hy tot eene aanmerkelyke hoogte gekomen, toen zich eensklaps het Bootje met de Parachute van den Luchtbol scheidde, die oogenblikkelyk borst, zich ledigde, en naar beneden daalde. Doch op het zelfde oogenblik ontspande zich de geheele oppervlakte der Parachute, dewyl de zwaarte van het Bootje, van deszelfs ballast, en van den Luchtreiziger, haar naar beneden trok. In het eerst daalde het werktuig langzaam en rechtstandig naar beneden; doch ras bespeurde men in hetzelve eene slingering en draaijing, die van tyd tot tyd toenam, eveneens gelyk men een blad ziet wapperen, 't geen van een hoogen boom naar beneden valt. Met reden vreesden de omstanders, dat het toeneemen van dit verschynzel de Boot zodanig zou kunnen doen slingeren, dat mogelyk de Luchtreiziger het daar in niet zou kunnen houden, maar als een keisteen naar beneden komen tuimelen, het geen de harten der Aanschouwers als door schrik deed beklemmen. Doch men kwam vry met de vreeze. De Reiziger daalde zonder toevallen naar beneden, en stapte eerlang uit de Boot, zonder eenigerlei onaangenaam toeval ondergaan te hebben. Straks wierd hy als verdrongen door den toevloed van ontelbaare Aanschouwers, die hem, met de uitbundigste tekenen van vreugde, naar den Tuin van Mousseaux, als in triumph, te rugge bragten.

Zie daar de uitkomst deezer stoute proeve, aangaande welke wy nu nog eenige, zo wy meenen, belangryke aanmerkingen zullen mededeelen. De Parachute van garnerin was een werktuig van linnen; toen het geheel ontspannen was, vyf en twintig voeten middellyns bezittende: toen de Konstenaar daar gebruik van begon te maaken, was hy tot eene hoogte van achttien honderd voeten gestegen. In zyn Bootje had hy, op het oogenblik van zyn vrywilligen val, vyf en zeventig ponden ballast, die hy, zo hy zeide, zou hebben uitgeworpen, indien hy niet gevreesd had eenige zyner toekykers te zullen kwetzen. Wy gelooven dat zulks zeer onvoorzichtig zou geweest zyn, en ligtelyk de akeligste toevallen had kunnen veroorzaaken. Zyn gevaar ontstond immers niet uit de snelheid des vals; maar alleen in het slingeren van het Bootje, waar door hy, zo hy 'er al niet was uitgegooid, ligt tegen de boomen of muuren had kunnen verpletterd worden. Naarmaate hy nu zyn tegenwigt in de Boot had verminderd, in dezelfde reden

[p. 109]

zou het geweld en het gevaar der slingeringen vermeerderd zyn; ja ligt zou daar door de geheele Parachute onderstboven zyn gekeerd, 't geen hem op het aardryk zou hebben doen vallen als een steen.

Gemakkelyk zal men begrypen, wat steeds by eene Parachute plaats moet hebben, wanneer men in aanmerking neemt, dat de tegenstand der lucht en de zwaartekragt de beide tegenstrydige kragten zyn, die op zodanig een werktuig werken. Van deeze werkt de zwaartekragt eveneens of het geheele gewigt vereenigd was in het middelpunt van zwaarte; terwyl de tegenstand werkt eveneens als of de geheele stoffelykheid van het uitspanzel vereenigd was in een ander punt, niet verre verwyderd van het middelpunt van zwaarte, van het linnen bekleedzel der Parachute, en merkelyk in plaats verschillend van het algemeen middelbaar zwaartepunt des geheelen zamenstels. Men kan dus de Parachute begrypen eveneens als in de lucht opgehangen, in het middelpunt van tegenstand.

Zo, derhalven, het middelpunt van zwaarte niet verre beneden het middelpunt van tegenstand is in de Parachute, moet dit werktuig noodwendig onderhevig zyn aan slingeringen, die in snelheid en uitgebreidheid zullen toeneemen, naarmaate die punten elkander meerder naderen; zo dat, wanneer zy zich ten naasten by in een punt vereenigen, de minste beweeging de Parachute niet alleen zal doen waggelen, maar zelfs geheel onderstboven keeren. Zy, derhalven, die zich van dit werktuig willen bedienen, moeten het zwaartepunt zo veel hun mogelyk is verlaagen, door eene groote tusschenruimte te laaten tusschen het werktuig en het Bootje, of, 't geen nog beter is, door het tegenwigt, 't geen anders in het Schuitje wordt geplaatst, buiten hetzelve aanmerkelyk laager te doen hangen aan een touw, waar door het algemeen zwaartepunt zodanig zal kunnen verlaagd worden, dat men thans voor het nadeel der slingeringen in 't geheel niet meer zal hebben te vreezen. Op deeze wyze zullen de Luchtreizigers met een volkomen vertrouwen op de goede werking van dit werktuig staat kunnen maaken; terwyl wy vaststellen, dat zy nooit eene Luchtreize behoorden te onderneemen, zonder van dit heilzaam werktuig gebruik te maaken.