Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1798

Nieuwe waarneemingen aangaande het nuttig gebruik van duivelsdrek, met ossegal vereenigd, tegen het maagzuur. Door den Heer Bergraad Bucholtz, te Weimar.

Toen ik in handen kreeg de Verhandeling van den Heer Hofraad richter over het Maagzuur, te vinden in het Eerste Deel zyner Geneeskundige en Heelkundige Waarneemingen, was my dezelve zeer welkom, dewyl my nog eenige lieden bekend waren, die de gewoone middelen, door den Heer richter insgelyks te vergeefsch voorgeschreeven, zonder vrucht hadden gebruikt; en welke ik my vleide thans met het nieuwlings voorgesteld middel uit den Duivelsdrek en Ossegal te zullen kunnen geneezen.

De eerste, wien ik het genoemde middel gaf, was een Geleerde, oud tusschen de dertig en veertig jaaren, behebd met alle die toevallen, welke door richter in het vyftiende hoofddeel van het gemelde werk worden opgeteld; den Vitusdans uitgezonderd. Met het aankomen van zyn toeval wierd hy namelyk gewaar eene sterke angst voor het hart, gepaard met benaauwende naar boven werkende winden; brandend zuur, pyn in het voorhoofd, misselykheid, en op het laatst met het uitbraaken van een vocht zo zuur, dat het hem de tanden stomp deed worden; waardoor ook alles, wat hy nuttigde, een zuuren smaak scheen te hebben. Zo ras hy de aannadering van het toeval bespeurde, durfde hy geen wyn, hoegenaamd, gebruiken, dewyl het kwaad dan zeer spoedig de overhand nam.

In den beginne liet ik hem het volgend middel, 't geen eenige verlichting bezorgde, gebruiken:

℞ Extr. Absynth. Pont.
Ol. Tartar. per Deliq. ââ ʒiij.
Aq. Menth. Piperit, ℥iv.
Spir. Nitr. Dulc. ʒj.
M.

S. Driemaal 's daags een Eetlepel vol, en daarenbo-

[p. 58]

ven 's avonds een opgehoopten Theelepel vol Witte Magnesia.

Voorts ried ik den Lyder aan, het gebruik van vleeschspyzen, en verbood hem daarentegen de moeskruiden en vruchten.

Naauwlyks had ik intusschen de voortreffelyke Verhandeling van den Heer richter geleezen, of ik besloot het aangepreezen middel by myn Lyder te gebruiken. Dan daar dezelve steeds hardlyvig was, oordeelde ik het best, by de overige middelen wat Rhabarber te voegen; te weeten het poeder van het echte Rheum Palmatum, welke plant ik zelve in myn tuin bouwe, en waarvan ik de wortelen uit den grond neeme, na dat zy den ouderdom van vyf jaaren bereikt hebben. Hierom schreef ik myn Lyder het volgende voor:

℞ Asae Foet. Opt.
Fell. Taur. Inspiss.
Pulv. Rhei Palmat. ââ ℥ß.
M.F. Pil. gr. iij.

S. Om 's morgens vroeg, en 's avonds, tien Pillen van in te neemen.

Naauwlyks had de Lyder deeze Pillen een tydlang gebruikt, of hy vond zyn toestand ongemeen veel verbeterd. De zuure smaak verdween geheel en al; de drukking op het hartkolkje keerde niet weder, en de hardheid van den stoelgang wierd aanmerkelyk veel minder. Eerlang kon hy wederom, zonder eenig ongemak, vruchten en moeskruiden, en ook een weinig wyn, gebruiken. Door aan te houden met het middel, verdweenen de aanvallen zyner kwaale, van welke maar alleenlyk dit overbleef, dat hy door maagzuur wierd gekweld, zo hy zich eens in het drinken van Rinschen wyn te buiten ging. Edoch, wanneer hy in die omstandigheid maar weder zyn toevlucht tot de bewuste Pillen nam, verdween deeze onaangenaamheid zeer spoedig. Allengskens bekwam de Lyder insgelyks een merkelyk opgeruimde geestgesteldheid, en een veel betere kleur van het aangezicht. Wanneer men nagaat alle de verschynselen van zuur en hardlyvigheid, wordt het meer dan waarschynelyk, dat eene gebrekkige Galafscheiding de hoofdoorzaak der kwaale deezes Lyders is geweest.

Dat de genoemde Pillen, in verbinding met den Rha-

[p. 59]

barber, gelyk richter zegt, in veele gevallen als een Specificum werken, zulks is my by herhaaling gebleeken, gelyk onder anderen door de volgende waarneemingen.

Een Vrouwspersoon, ruim dertig jaaren oud, was, al zederd een verloop van drie jaaren tyd, gekweld geweest met Maagpyn, benevens eene langzaame zeer gebrekkige Spysverteering en Maagzwakte, dikwyls verzeld met eene opstopping van afgang, geduurende drie of vier dagen. De gewoone krampstillende middelen, als Costus, Essentia Galbani, Tinctura Thebaica, en diergelyke, verminderden wel de hevigheid der kwaale, doch maar voor een korten tyd. Nadat de Lyderesse nu veelerhande middelen, zonder merkelyk gevolg, gebruikt had, zo liet ik haar 's morgens en 's avonds tien van de meergemelde pillen gebruiken. Toen zy daar mede maar veertien dagen lang had aangehouden, verdween haare Maagpyn: terwyl ook de stoelgang allengskens weeker wierd. 'Er zyn thans al zes maanden verloopen, dat deeze Vrouw geene nieuwe aanvallen haarer kwaale gehad heeft. Ook verdwynt haare geheele Cachectische gesteldheid: terwyl de doodelyke bleekgeele kleur van het aangezicht met roodvalligheid wordt verwisseld.

Een vyftigjaarig Manspersoon wierd aangetast door hardlyvigheid; zo dat zyn afgang eindelyk eene aschgraauwe kleur bekwam. Natuurlyk deeden my deeze toevallen eene gebrekkige afscheiding der Galle vermoeden, welke door eene krampachtige zamentrekking der vaten scheen verhinderd te worden. Hierom liet ik hem, geduurende den tyd van drie weeken, de aangepreezene Pillen gebruiken, 's morgens en 's avonds tien, volgens gewoonte, met dit gevolg, dat de Lyder ras wederom hersteld wierd.