Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1798

Welke mogten wel de gevolgen van den aanstaanden Vrede met Frankryk zyn? Te Amsterdam, by verscheidene Boekverkoopers. In 8vo.

‘Geen mensch wenscht met meer opregtheid en vuuriger dan ik, dat Oostenryk en Pruissen groot en magtig mogen zyn: want hier door kan het Vasteland nog eenigzins tegen de ontzachlyke macht van Frankryk in veiligheid worden genomen. Maar juist om dat ik zulks zoo vuurig wensche, siddere ik voor ieder aanleidende oorzaak tot innerlyke gisting en beroerten in beide Staaten. Dan wat kan

[p. 597]

zulks wel eerder te wege brengen, dan het geforceerde samenwerpen van Natien, die in taal, zeden en beschaafdheid, elkanderen zoo vreemd zyn, en slechts door den zonderlingsten zamenloop van dingen van elkanderen zelven, en van hunne voormaalige Opperhoofden, op eene geweldige wyze afgescheurd, zich plotzeling onder eene vreemde voor hun ten minsten zeer onverschillige opperheerschappy zien gedwongen! en juist in welk een tydstip? In het tydstip, waar in Frankryk, met eene tot hier toe ongehoorde vrypostigheid, alle banden van veiligheid verscheurt, alle Regeeringsvormen, alle orde, alle billykheid verbant, en elken deugniet, die de onschuldigste, vreedzaamste, Natien te bedriegen, in kluisters te werpen, en te berooven, verstaat, voor den grootsten en waardigsten Held aanziet! Wie wordt dan niet bekommerd, dat deeze nieuw ingelyfde Volken ten minsten het zullen beproeven, om gelyksoortige Vryheidstragedien te speelen, ten einde zich aan hunnen nieuwen Opperheer met geweld te onttrekken? Wie vreest niet, dat de minste afwyking der schranderste voorzigtigheid, van de zyde der nieuwe Regeering in openbaare oproerigheden konden uitbersten? - Holland is, gelyk gy weet, van zyne rykdommen beroofd, als mede van zynen Koophandel, en, 't geen nog gewigtiger is, van zyne Eenheid. De jaloursheid van eenige Provincien tegen elkander is, daar hun thands het punt van vereeniging ontbreekt, nog hooger gereezen, en daar by ligt hetzelve geheellyk in de kluisters van Frankryk, enz.’

Wy hebben niet meer te doen, dan dit staaltje af te schryven, om onze Leezers de gegrondheid te doen opmerken van het zeggen des Uitgeevers: ‘Zeker is het, dat de Schryver van dit Werkjen de Fransche Natie niet wel gezind is; dit doet hy zo dikwyls zien, als hy maar gelegenheid kon vinden, om tegen dezelve allerlei ongunstige aanmerkingen te maaken. Somtyds laat hy zich door partydigheid zo verre vervoeren, dat, by voorbeeld, de Generaal buonaparte, in zyn oog, voor slecht doorgaat, om dat die Generaal aan zyn Eed en Pligt getrouw was, in de Vyanden van de Fransche Republiek alle mogelyke afbreuk te doen en de Republiek, die hy diende, op allerlei wyze te bevoordeelen. - 'Er is eene pooging gedaan, om alle harde gezegden, en partydige aanmerkingen, weg te laaten; doch men kon daar in niet gelukkig slaagen: dewyl men al spoedig zag, dat men alles, wat van dien aart is, niet kon weglaaten, zonder het Werkjen zelve al te zeer te verminken.’

In de daad, dit aan het Stukje voorhanden te werk gesteld zynde, zou hetzelve, om zo te spreeken, bykans geheel vernietigd hebben. Dat 'er onder het veelvuldig schampere en beledigende, onder het byster vergrootte en opzettelyk ver-

[p. 598]

draaide, wel eens eene aanmerking voorkome, die treft en steek houdt, kan niet gelochend worden. Die de Hoogduitsche pen voerde is geen onbekwaam Man; dan zyn Vertaaler is een broddelaar in dat werk.

Wy verwonderen ons niet, dat een Duitscher zo schryve, als deeze Beantwoording der Vraage op den Tytel geschreeven is; maar het heeft ons bevreemd, dat men voor een Stukje, zo hoonend en beledigend voor de Fransche Natie, eenen Nederduitschen Vertaaler (hoe armhartig ook) gevonden heeft; dat de Uitgeevers hunne Naamen op den Tytel plaatzen van een Stukje, alleen ingerigt om de Franschen in den haatlykst mogelyken dag te stellen.

Weinig, niets doet het af, dat de Uitgeever schryve: ‘zo iemand lust heeft, om het geen, waar op onze Schryver zo veel te zeggen heeft, in een ander en gunstiger daglicht gesteld te zien, die kan overvloedig te recht raaken, wanneer hy leest de Krygsbedryven van den Generaal buonaparte, 's Haage by Leeuwestyn’ - Weinig, niets doet het af, dat hy uit een ander Hoogduitsch Schryver eene plaats aanvoere, die de handelwyze van buonaparte, ten opzigte van Venetie gehouden, verdeedigt.

Met dit alles hebben wy nog een tweede Stukje te wagten, ‘'t welk,’ naar 's Uitgeevers verzekering, ‘nog intressanter zal worden door de Vredesonderhandelingen te Rastad.’ 't Zelve zal, volgens belofte, ‘spoedig volgen.’ 't Kan zyn, dat het 'er reeds is; doch het kwam ons als nog niet in handen.