alvoorens in die van Middelharnis, op het Eiland Overflakké, en te Aardenburg, in het geweezen Staats-Vlaanderen, geduurende den tyd van dertien jaaren, dien dienst te hebben waargenomen. Eenigzins uitvoerig verklaart vooreerst de Leeraar zynen Text, en onderzoekt vervolgens, welke bedenkingen, op zyne byzondere omstandigheden slaande, in dien Text liggen opgesloten, om het gezegde tot een toepassend gebruik voor zyne toehoorders in 't algemeen aan te wenden. De blyken van welmeenendheid, godsvrugt, opregtheid en liefde, welke bykans ieder bladzyde ten toon spreidt, hebben ons deeze Leerrede met genoegen doen leezen, en bevestigen het goed gerugt, welk van het degelyk karakter des agtenswaardigen Gryzaarts alomme is uitgegaan; dien wy voortduuring van lichaams- en geestvermogens, om, in zynen gevorderden leeftyd, zyne Gemeente nog eenigen tyd te kunnen stigten, van heeler harte toewenschen. In eene Nareden geeft de Leeraar eene korte schets van zynen leevensloop en voornaamste lotgevallen.
Van de twee Verhandelingen, leert ons de eerste den Eerw. nieuwenhuyzen kennen, als den Stigter der loflyke Maatschappye Tot Nut van 't Algemeen; eene stigting, door welke nieuwenhuyzen, al hadde hy nimmer iet anders ten algemeenen beste verrigt, zich by zyne Landgenooten verdienstlyk gemaakt, en onder de openbaare weldoeners op eene aanzienlyke plaats aanspraak zou verworven hebben. In eenen droom zag hy een hemelsch Verschynzel, welk hem zyn Geleigeest als de Wysheid deed kennen, gevolgd van eenen trein van deugden en hoedanigheden, allen even vereerende en heilzaam voor het menschdom. Uit den droom ontwaakt, en nog al vol van aandoeningen over de schoonheid der hemelmaagd en de agtbaarheid van haaren stoet, treedt hy in overleg met zich zelven, omtrent de mogelykheid der verdaadlykinge van het Droomgezigt. Zwaarigheden ontmoette hy by alle rangen en standen, uitgezonderd by den dus genoemden gemeenen burger, by welken hy menig eenen na Wysheid zag reikhalzen, doch, om de moeite en kostbaarheid der verkryginge, den moed laaten zakken. Dit deed hem op het denkbeeld vallen, om door middel van duidlyk opgestelde en onkostbaare geschriften de mindere klassen toe te lichten, en alzo de Wysheid aangenaam te maaken. Dit denkbeeld, aan goede vrienden medegedeeld, vondt byval; men sloeg de handen aan het werk;
Auteursrechtvrij