Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1798

Verhaal, gehouden by den Commissaris van de Caap de Goede Hoop, A.J. Sluysken, zedert het Arrivement der Engelsche Vloot, onder den Admiraal St. G. Keith Elphinstone, den 10 Juny 1795; en de Overgave van die Kolonie aan de Wapenen van Groot - Brittannien, den 16 September daar aan volgende. In den Haage, by I. van Cleef, 1797. In gr. 8vo. 330 bl.

Een Dagverhaal, 't welk ons herinnert aan eene zeer smertlyke Gebeurtenis voor den Vaderlande. Een Dagverhaal, 't welk ons met spyt vervult over de zwakke gesteldheid der onzen aan dien zo aangelegenen uithoek. Een Dagverhaal, 't welk blyk by blyk oplevert van de trouwloosheid der Engelschen, in deezen handel ondersteund door den na dat vyandig Land geweeken Ex - Stadhouder. - Wy hebben, onder het doorleezen, alle die onaangenaame aandoeningen, by herhaalinge, gevoeld. Veel, 't geen uit de Nieuwsmaaren van dien tyd bekend was, herinnerden ons deeze bladen, en stelden, byeenverzameld en uit egte bescheiden opgemaakt, ons zwakheid, kampende tegen trouwloosheid, voor oogen. - Het stuk is voor geen uittrekzel vatbaar; doch verdient, als een Geschiedkundig Gedenkstuk deezer Gebeurtenisse zo vol ontrouwe, bewaard te worden. Meermaalen bekroop ons de lust om eene verzame-

[p. 39]

ling te maaken van de trouwlooze en verraadlyke streeken, door de Engelschen ten opzigte van die Volkplantinge te werk gesteld; doch wy zouden te veel hebben moeten afschryven, om eene zaak te betoogen, waar aan niemand twyfelt.

Alleen schryven wy af een gedeelte van den Brieve door elphinstone en craig gezonden, ten geleide van eenige door de Engelschen aangehoudene en geopende Brieven, met een Americaansch Schip aan de Kaap gekomen; welke het zegel drukte op andere reeds verspreidde onwaarheden wegens den staat der zaake in het Moederland.

‘Wy agten,’ dus schryven zy, vermeld hebbende wat zy met de Brieven aan den Raad van de Kaap en aan byzondere Persoonen geoordeeld hadden te moeten doen, ‘het egter gevoegelyk om UEd. Gr. Agtb. en Ed. Agtb. kennis te geeven, dat wy alle Nieuwspapieren hebben aangehouden; dewyl wy weeten, dat de waarheid niet kan gepubliceerd worden in Holland. - Het is ons bekend dat niemand publiceeren durft als stiptlyk zo als het Revolutionaire Committé het goedkeurt, en derhalven zouden dezelve alleenlyk misleiden, in plaats van informeeren de geenen aan welke dezelve gerigt zyn. De Brieven vallen in veele opzigten onder dezelfde beschryvinge; want veele informeeren u van de plantinge van den Boom der Vryheid; doch geene maaken eenig gewag van de Opregtinge der Guillotine. Veele weiden uit over de zegeningen van hunne nieuwe Vryheid; doch geen enkele meldt de Gevangenneeming van alle Amptenaars en beste Lieden der Republiek, of van de ysfelyke Contributien, die geheft geworden zyn ten voordeele van de Franschen; zommige dier Brieven merken aan de vriendlyke dispositie en het goed gedrag van hunne nieuwe Vrienden of Meesters; doch geene enkele geeft het geringste denkbeeld van de honderden, die de wrok en verbolgenheid der Hollanders reeds van hun leeven hebben beroofd, in alle Steden van de Republiek. - Wy twyfelen geenzins of uwe Correspondenten zyn 'er gevoelig van, en gevoelen hunne situatie; doch wy worden gewaar, dat zy zulks niet durven uitdrukken in Brieven, die eene Fransche Inspectie moesten passeeren; de eenigste omstandigheid, in welke uwe Correspondenten schynen zich met eenige vrymoedigheid te hebben uitgedrukt, is de waaragtige schildery, welke zy geeven van

[p. 40]

de beklaaglyke situatie van het Finantie-weezen en van het Publicque Credit van de Oost-Indische Compagnie.’

Geen onzer Leezeren zal vorderen, dat wy de Leugentaal, in deeze weinige regelen, in veele opzigten, begreepen, aanwyzen. Waar is, in eenig oord van ons Vaderland, eene Guillotine opgerigt! Welke Steden der Republiek tellen de honderden van het leeven beroofd; daar de Omwenteling, in dien zin, het leeven aan geen één mensch gekost heeft! - Trouw- en Eerloozen .... doch wy leggen de pen neder by een Boek, 't welk eene aaneenschakeling van dusdanige bedryven bevat; en daarvan ten opgerigten Gedenkteken kan dienen.

Een Onderzoek van dit Verhaal, en redegeeving van het gedrag der Kaapsche Burgery, door l. needling, hebben wy gezien, dat in 't licht is; dan tot nog van onze Boekhandelaaren niet ontvangen.