Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1797

[p. 177]

Echt verhaal van een moord, begaan uit valsche Godsdienstbegrippen.

(Getrokken uit de origineele Acten van 't Gerechtshof te Berlyn.)

Den eersten April 1785, tegen den avond, gaf zich de huisvrouw van den nachtwaker H., woonachtig in de Kokstraat te Berlyn, aldaar uit eigen beweging in 't Kalandshof in arrest, nadat zy een kind van vyf jaren, de dochter van den Hussaar B., die nevens haar in een en 't zelfde huis woonde, in haar kamer met een mes had om 't leven gebragt. De vrouw was twee- en- vyftig jaar oud, van den Lutherschen Godsdienst, geboortig van Berlyn, sedert twee- entwintig jaren getrouwd, uit welk huwelyk toen nog twee dochters leefden, waarvan de jongste by de ouders inwoonde. Zy was noch door het vermoorde kind, noch door deszelfs ouders, beledigd, heeft met de laatstgenoemden nimmer een gemeenzaame verkeering gehad, maar had het om 't leven gebragt meisje zeer lief, 't welk zy ook dikwyls by zich had. Zy is ook noch door bitterheid over geleden onrecht, noch door wanhoop wegens ongelukkige voorvallen, noch door onaangenaamheden in den echtenstaat, en daardoor veroorzaakt verdriet in haar leven, of iets dergelyks, tot deze verschrikkelyke daad gekomen. Zy was altyd goedhartig en zacht van aart, en zeide zelf: ‘ik weet niet, hoe ik het van my heb kunnen verkrygen, daar ik anders niet eens moeds genoeg had, om een henne het leven te benemen.’ Sedert een vierendeels jaars was zy met duizelachtigheid en jichtpyn in het hoofd geplaagd, waardoor haar denkvermogen een weinig was verzwakt geworden. Hare verstandsvermogens waren nimmer zeer groot en sterk, niet meer dan middelmatig, doch in 't geheel niet gekrenkt. Dat zy krankzinnig, of zelfs maar van een zwaarmoedig gestel, zou geweest zyn, is zoo min uit hare antwoorden voor 't Gerecht, als in haren geheelen levensloop, gebleken. Maar zy schynt altyd eene byzondere neiging tot Godvruchtige inspanningen gehad te hebben. Haar biechtvader, de Leeraar C., heeft verklaard, dat zy bestendig tot geestdryvery en dweepachtige Godsdienstoefeningen overhelde, en het wezen van den Godsdienst niet in de uitoefening van hare gezamentlyke dagelyksche plichten, (als daar is, huisselyken arbeid, liefde en welwillendheid jegens andere menschen,) maar alleen in het kerkgaan, en allerlei uitwendige Godsdienstplechtigheden, stelde. Ondertusschen heeft hy betuigd, haar in den huislyken omgang niet nauwkeurig gekend te hebben. Zy schynt ook in de daad spaarzaam, en oplettend op hare zaken,

[p. 178]

geweest te zyn. Haar man heeft haar geen slordigheid of onachtzaamheid te laste gelegd, maar alleen gezegd, dat zy zich te zeer in Gods woord verdiept had, terwyl zy altyd gewoon was stichtelyke boeken te lezen, en geestelyke liederen te zingen.

Sedert eenige weeken vóór Nieuwjaar, was zy, volgens hare eigene bekentenis, zeer neerslachtig geworden. Zy woonde toen eene preek van haren biechtvader by, die bepaaldelyk tegen haar scheen ingericht te zyn, waartoe zy dan ook vastelyk geloofde dat de Leeraar door haar man moest opgezet wezen. Zy had door spaarzaamheid in stilte eenig geld, zonder haar man daarvan iets te zeggen, by een verzameld. Daar was hy, zoo zy meende, nu achter gekomen, en had daarover met den Leeraar gesproken. Eenige gezegden van den Prediker moesten, naar hare gedachten, op deze achterhoudendheid zien, en zy beschouwde nu zelve deze daad als een groote trouwloosheid, ja als eene zeer zwaare en onvergeeflyke zonde. Nu beleed zy voor haar man, 't geen zy gedaan had die haar hierover heftig bekeef, waarom zy echter, naar hare eigene bekentenis, geen den minsten haat of wraakzucht tegen hem had opgevat. Maar van dien tyd af begon zy in ernst aan hare zaligheid te twyfelen. Zy bleef wel als voren vlytig ter kerk gaan, en ging zonder ophouden voort met stichtelyke boeken te lezen; maar zy kon, zoo als zy naderhand verklaard heeft, niet meer, gelyk voorheen, met tranen bidden, en geloofde daarom wegens de hardigheid van haar hart verdoemd te zullen worden.

De daad zelve wierd, naar haar eigene, in eenige puncten, door anderen bevestigde bekentenis, dus uitgevoerd. Het kind was in den namiddag reeds meermalen by haar gekomen, en was nu alleen met haar in de kamer. Een half uur daarna valt haar deze gedachte in: ‘sny het kind den hals af, dan wordt het een Engel by God, en is alle gevaar van verleiding te boven.’ Maar terstond valt haar in, zy zou evenwel hierdoor eene groote zonde begaan. Zy gaat daarop in een ander vertrek, valt op de knieën, en bidt het Onze Vader, opdat God haar die booze gedachte niet toerekene, en dezelve van haar wegneme. Evenwel dezelfde gedachte komt al geduurig weder, en het was, zoo als zy gezegd heeft, als of iemand haar toeriep: gy moet het doen. Zy gaat dan weder naar de kamer, waar het kind zich bevond, sluit de deur toe, neemt een tafelmes uit de eetenskast, benevens een koord, en begeeft zich daarop weder in 't andere vertrek, slypt daar het mes, en roept nu het meisje by zich. Zy geeft het eenig zuikergebak te eeten, neemt het voor zich, bindt haar het koord los om den hals, en geeft haar een paar steeken in den strot, zoodat 'er het bloed te gelyk met geweld uitstroomt. Zy stond, terwyl zy deze afschuwelyke daad verrichtte, en het kind stond ook. Maar nu legt zy het op den grond neder. Zy heeft gezegd,

[p. 179]

dat, aanstonds na de uitvoering, deze gedachte by haar is opgekomen, dat zy eene groote zonde begaan had, en dat zy zich zelve maar moest aangeven. Zy ging in de kamer, wierp de bebloede koord in een emmer, en wiesch daarin ook het mes af, 't geen zy daarop weder in de eetenskast wegleide. Nu keerde zy weder te rug in het vertrek, waar het kind reeds zonder beweging lag, deed eene andere schort voor, dewyl de vorige met bloed was bevlekt geworden, trok ook eene andere rok aan, sloeg een mantel om, en sloot haar kamer, gelyk zy altyd by het uitgaan gewoon was. Voor de buitendeur stond juist haar jongste dochter van 19 jaren, welke zy de sleutel van haar kamer overgaf. Deze, in de houding van hare Moeder eenige verschriktheid en droefheid bespeurd hebbende, zegt: ‘Heer God! Moeder, waar wilt gy dan nog heengaan? blyf toch t'huis.’ De Moeder antwoordt: ‘ach ik kan niet t'huis blyven, ik heb iets gedaan dat niet goed is.’ De dochter: ‘wat dan Moeder?’ De Moeder: ‘ik heb het kleine Doortje om 't leven gebragt. Roep maar uw Vader, en zeg 't hem. Ik ga naar 't Kalandshof.’ Zoo gaat zy voort; maar onder weg valt haar in, dat zy geen geestelyk boek by zich heeft, waaruit zy troost kan scheppen. Zy gaat dan naar haar oudste dochter, die by een koopman aan de Sluisbrug woonachtig, diende, en vraagt van haar 't oude gezangboek. Haar dochter ziet haar verwilderd gezicht, krygt kwade gedachten, en vraagt haar, weenende: ‘Moeder, wat hebt gy toch aangevangen? Wat wilt gy toch met dit boek? Gy hebt immers zelve boeken genoeg t'huis.’ De Moeder: ‘geef 't my maar, ik zal 't u weergeven.’ - Zy nam het boek, ging heen, en leverde zich in handen van 't Gerecht over.