Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1797

Reis ter ontdekking^(*).

Na dat 'er, in deze eeuw, zo vele Zeetogten, ter ontdekking van vreemde Landen, ondernomen zyn, heeft de laatste Onderneming van dit soort zoo weinig gerugt gemaakt, dat ze eerst sedert korten tyd is bekend geworden, en 'er zelf geen een Engelsch Maandwerk gewag van gemaakt heeft. Intusschen kan het niet missen, of de byzondere omstandigheden daar van moeten elks aandagt opwekken.

Een zeer pragtig Werk is tans te Madrid op de pers, behelzende een volkomen en omstandig Verhaal van alle de voorvallen dezer Reis, en door deszelfs uitgave zal men zich verrykt zien met eene beschryving van de Zeden en Gewoonten der Babaco Eilanden; een keten van Eilanden, toen voor de eerstemaal door Europeanen bezogt.

De twee Sloepen, genoemd de Discovery en de Sabtile, de eerste gecommandeerd door Don alexander de malespina, en de andere by Don joseph de bastamente, zeilden te samen uit de haven van Kadix, den 30 July 1789, met oogmerk om met de andere Zeemogendheden mede te werken ter uitbreiding van de menschlyke kundigheden, en meer byzonder die der Zeevaart.

(*) London Chronicle van den 5 Jan. 1797.

[p. 118]

De Bevelhebbers van deze Schepen maakten zeer naauwkeurige Kaarten van de Kusten van Amerika en de naby gelegen Eilanden van de Rivier de la Plata af tot aan Kaap Horn, en van die Kaap tot de ver afgelegen Noordlyke grenzen van dat gedeelte der wereld. Hun oogmerk in dezen was alleenlyk om te herhalen de vorige onderzoekingen van dezen aart, welken door Buitenlanders en hun eigen Landslieden waren ondernomen, en dus een veel uitgebreider kundigheid ten dezen opzigte te verkrygen.

Op derzelver aankomst aan de Noordwestkust van Amerika, op de breedte van 59, 60 en 61 gr., zogten zy, te vergeefs, naar een doortogt, door welken men in den Atlantischen Oceaan konde komen: zy maakten derhalven het besluit op, dat de voorzeggingen van cook op eene gezonde redenering gegrond waren, en dat de doorsnyding, waar van maldanado, een oud Spaansch Zeeman, gewag maakt, niet dan in zyne herssens bestaan had.

In het begin van het Jaar 1792, voegden zich de Subtile en de Galjoot genoemd de Mexicana, onder het bevel van Don galeano en Don cais de taldes, by het Engelsch Esquader onder den Kaptein van couver, met oogmerk om den onmeetlyken Archipel te onderzoeken, bekend by den naam van Admiraals Fonte en Juan de Fuca.

Zy vervolgden, geduurende het grootste gedeelte van het Jaar 1792, het bezoeken van de Mariannes en Philippynsche Eilanden, gelyk ook die van Macas, op de kust van China. Zy voeren vervolgens door tusschen de Eilanden Mindanan en de Eilanden genoemd Mountay, en, hunne koers voortzettende langs de kust van Nieuw-Guinea, passeerden zy den Evenaar. By deze gelegenheid, ontdekten zy een golf van omtrent 500 mylen uitgestrektheid, welke nog nimmer eenig Zeeman had doorgevaren; doch werden gestuit aan Nieuw Zeeland en Nieuwland, en ontdekten, in den Archipel der Vriendlyke Eilanden, de Babacos, een reeks van Eilanden, welken nog nooit door eenig Europeaansch Zeeman gezien waren.

Na verscheidene andere onderzoekingen in den Zuidlyken Oceaan, kwamen zy, in Juny van 1793, te Calloa. Uit deze haven deden zy nog eenige andere toevallige waarnemingen, en yder van deze Schepen onderzogt afzonderlyk de haven van Conception, en het overig gedeelte van de kust van Amerika, welke zich uitstrekt zo

[p. 119]

tot de Zuidwest- als tot de Westkust van de Molukkes; zy kwamen vervolgens op de Rivier de la Plata, na alle de gevaren te boven gekomen te zyn, welke gemeenlyk op de zuidlyke Breedten te doorworstelen zyn. Zich van levensmiddelen en ververschingen te Montecedia voorzien hebbende, voegden zy zich by eenige Fregatten en Registerschepen, en zeilden met dezelven naar Kadix, alwaar zy, na eene reis van 90 dagen, aankwamen, met eene lading van omtrent agt millioenen aan geld en koopmanschappen.

Deze Reizen hebben niet weinig toegebragt tot vermeerdering der Kruid- Mineraal- en Zeevaartkunde. In beide halfronden der Wereld, en in eene menigte van verschillende hemelsbreedten, hebben zy een aantal proeven genomen op de zwaarte der lighamen, welken kunnen strekken tot gewigtige ontdekkingen omtrent de onregelmatige gedaante van onzen Aardkloot: ook zullen dezelve hoogst nuttig wezen met betrekking tot het vaststellen van eene algemeene bepaling van het gewigt. Omtrent de Inwooners onderzoek doende, hebben deze Reizigers alle de Gedenkstukken verzameld, welken eenig licht kunnen toebrengen zoo aangaande de verhuizingen der Natien als omtrent den voortgang van derzelver beschaving. Gelukkig voor het belang van 't Menschdom, hebben deze ontdekkingen geen druppel bloeds, of zelf een enkele traan, gekost. In tegendeel, alle de Volken, met welken zy te doen gehad hebben, zullen de gedagtenis zegenen dezer Reizigers, welken hen van nuttige Zaden voorzien, een groot aantal Werktuigen medegedeeld, en verscheiden Kunsten geleerd hebben van welken zy voorheen volstrekt onkundig waren.

Deze Schepen hebben byna al hun volk te rug gebragt, dewyl geen van dezelven meer dan drie of vier man op de Reis verloren heeft, 't welk des te meer te verwonderen is, als men in aanmerking neemt de ongezonde lugtstreeken, en de brandende hitte, aan welke zy zoo lang zyn blootgesteld geweest.

Don antonio de valdez, Minister van den Zeedienst, welke deze Onderneming aangemoedigd en ondersteund heeft, is tans bezig eene omstandige Beschryving, voor zoo verre het van een algemeen nut kan wezen, daar van op te stellen. Dit Werk zal eerlang uitgegeven worden, en met Kaarten, Plans en andere Platen, die reeds bewerkt worden, verrykt zyn.