Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1797

[p. 105]

Middel, om de rupzen uit de vrugtboomen te weeren.

(Medegedeeld aan de Society for the Encouragement of Arts, &c. door william hampson, Esq. van Dewsnop naby Manchester.)

Het zal niet vreemd geagt kunnen worden van het Onderwerp, waar over ik iets voorheb mede te deelen, dat ik eenige algemeene Aanmerkingen vooraf laat gaan, welke wel bekend zyn by de zodanigen, die Vrugtboomen, en wel inzonderheid Appelboomen, onder hun opzigt hebben; zy zullen eene voegelyke plaats bekleeden by het mededeelen der Middelen, hier ontdekt, tot voorkoming van het Verderf en de Vernieling, dikwyls door de Rupzen aangerigt. - Vooreerst. Een Winter, in welken het sterk en aanhoudend vriest, wordt gunstig geagt voor de volgende Appel-inzameling, in den Herfst. - Ten tweeden. Jonge en gezonde Boomen, die steeds den bast uitzetten en sterke looten schieten, worden niet dikmaals aangetast door Rupzen; of, indien zulks gebeure, is het, ingevalle een oude en zieklyke Boom, daar omtrent staande, afgeëeten is, en de Rupzen, door gebrek aan voedzel gedrongen, een draad uitwerpen, die, door den wind opgenomen, zich vasthegt aan de takken van een anderen Boom, om langs dien weg den toegang tot denzelven te krygen.

Eenigen tyd geleden, ten oogmerk hebbende een groot aantal Appelboomen te verbeteren, die, daar zy jaarlyks door de Rupzen werden afgeknaagd, als verlaaten waren ging ik op deeze wyze te werk: Vroeg in 't voorjaar deed ik eerst de dikke reeds zwart geworden mos van den Boomstam afdoen, rondsom welken ik, op een afstand gelyk aan de uitersten van de wortelen, warm gerot stroo, of mist, deed leggen; waar op ik, met den rug van een snoeimes, alle oude verdroogde mos, met welke de takken geheel omgroeid waren, afschrapte. - Doch, 't geen my verwonderde, en waar op ik wensch dat men byzonder agt geeft, bestondt hier in, dat kleine afgeschrapte stukjes mos aan dunne draadjes hingen, naa het schoonmaaken van den Boom. Dit bragt my op de gedagten, dat ze tot eenige Eitjes of Insecten mogten be-

[p. 106]

hooren, tusschen het mos en de buitenschors, of tusschen den buiten- en binnenbast; doch, toen geen vergrootglas by my hebbende, bleef myne nieuwsgierigheid onvoldaan, schoon de uitwerkzels, by het vorderen van het Jaarsaisoen, myne opgevatte meening ten vollen bevestigden; want de Boomen, die geheel gezuiverd waren, schooten sterke en gezonde looten, en behielden de bladeren; terwyl andere, die 'er niet verre van af stonden, afgeknaagd werden. Dan 't geen by my allen twyfel wegnam, was een Boom, die, door verzuim, voor een gedeelte niet schoon gemaakt was; de takken, die op gemelde wyze gezuiverd waren, bleeven van de schennis der Rupzen vry, terwyl die der andere werden afgeknaagd.

Deeze daadzaaken vastgaande, zullen wy de volgende Aanmerkingen 'er uit mogen afleiden. - Vooreerst, dat de Eitjes der Rupzen, geduurende den Winter, bedekt liggen in zulke Boomen, als met mos overgroeid zyn, tusschen het mos en den bast, of, indien de bast weg is, in de holligheden door dit gebrek overgelaaten; eene byzonderheid, van welke ik naderhand, door behulp van een Vergrootglas, my verzekerd heb; doch, de Eitjes niet bewaard hebbende om ze naauwkeuriger te bezien, kan ik niet bepaalen welk slag van Eitjes het waren; doch dit kan ik verzekeren, dat het wegneemen van de Eitjes de Boombladen, voor afgeknaagd te worden, beveiligden. - Ten anderen, dat de geschikte tyd, om dezelve te verdelgen, is, vóór dat de Eitjes uitgekomen zyn; want omtrent den tyd dat de Rupzen te voorschyn komen, beginnen de knoppen zich te openen, en strekken onmiddelyk ten prooi. En naardemaal het geslacht der Boomrupzen zo groot is, en de Eierleggende Kapelletjes zo onbelemmerd overal zweeven, vordert de aart der zaake, dat men jaarlyks onderzoek doet op alle plaatzen die men geschikt oordeelt om te dienen tot het leggen der Eitjes. Men zal dikwyls op volgroeide Boomen vinden, dat zy, met takken overlaaden zynde, de kragt der zonne niet toelaaten om de oude schors te doen kronkelen als de nieuwe gevormd wordt; gevolglyk worden zodanige Boomen omkorst met brokkelige bekleedzels, de geschikte nestelplaatzen voor het jong schadelyk gebroedzel. Ook zodanige Boomen, welker ongesteldheden in de schors geheeld zyn, maar eene holte naagelaaten hebben, geschikt om vogtigheid te behouden, staan voor kanker bloot, en om nesten te le-

[p. 107]

veren tot uitbroeden van Insecten, die ze vervolgens bederven.

Ik deel deeze Aanmerkingen enkel mede als wenken omtrent een Onderwerp, geschikt om breedvoeriger en nutter bewerkt te worden door de zodanigen, die meer gelegenheids hebben ter naspeuringe, en meer bekwaamheids om te onderrigten, dan my ten deele is gevallen. In de verwagting hiervan deel ik deeze weinige regels mede aan eene Societeit, welker Leden 'er het meeste voordeel, ten algemeenen nutte, mede kunnen doen.