Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1797

Verhandeling over den voordeeligsten Hoek, onder welken men de Puntdeuren eener Sluize kan zaamenvoegen; door C. Brunings Junior, Oud-toeziener van Rhynland in het Kwartier van Spaarndam, Directeur-Generaal der Droogmaakeryen van Nieuwkoop en Zevenhoven, Lid van de Hollandsche Maatschappy der Weetenschappen en van het Bataafsch Genootschap der Proefondervindelyke Wysbegeerte. Te Haarlem, by J. van Walré en Comp., 1797. In gr. 8vo. 59 bl. met een uitslaande Plaat.

De Conceptvraagen van de Hollandsche Maatschappye der Weetenschappen voor het jaar 1796 gaven den Heere brunings aanleiding tot het uitwerken deezer stoffe, waar in dezelve meesterlyk geslaagd is. Het Werkje is ten dien einde afgedeeld in drie Afdeelingen, wier eerste bevat eene Analytische ontleding der werking van stilstaand water op Sluisdeuren, en de daar uit afgeleide bepaaling der beide uitersten, tusschen welke de voordeeligste hoek noodzaakelyk liggen moet. De tweede Afdeeling bevat de Theorien van belidor, lecchi en anderen, over deeze stoffe. Terwyl de Schryver in de

[p. 621]

laatste Afdeeling uit zyne beginselen den voordeeligsten hoek opmaakt, dien Puntdeuren met elkanderen maaken kunnen. Hy bewyst ten dien einde in § 48, dat de hoek, die, volgens de beste Wiskundige beginsels, aan dit oogmerk moet voldoen, zy een hoek van 150^o, en dus een veel stomper hoek, dan men tot hiertoe had gemeend; dewyl belidor den besten hoek der sluiting had geoordeeld dien van 135^o, en anderen ten dien einde zelfs een hoek van 109^o, of daaromtrent, hadden verkoozen.

Daar nu de zogenaamde sprong der Sluis, die, volgens belidor, een vyfde deel der wydte van de Sluis zoude moeten uitmaaken, volgens de leere van brunings, tot op een zevende van dien afstand wordt verminderd, bekomt men een merkelyk voordeel, doordien de deuren thans veel kleiner en dus ligter en minder kostbaar worden, dan volgens de stellingen van anderen plaats zoude moeten hebben. Eindelyk bewyst de Heer brunings zyne stelling niet alleen Wiskundig, maar bevestigt dezelve ook Proefondervindelyk, met het voorbeeld der groote of Schoutssluis te Spaarndam, die nog veel kortere sprongen en dus nog veel stompere hoeken van aanslag heeft, dan de beste Sluis, volgens de Theorie van den Heer brunings, zoude moeten bezitten, en desniettegenstaande, geduurende meer dan twee Eeuwen, de zwaarste stormvloeden ongekrenkt heeft verdraagen.