Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1797

[p. 549]

Ad Buonaparte. Door Hieronymus de Bosch.
Aan Buonaparte. Door Pieter Pypers.
Aan Buonaparte. Gevolgd naar het Latynsche, door Cornelis van Lennep.

Niemand, zelfs hy niet, die de uitstekendste bedryven der Helden, die Griekenland en Rome oudtyds heeft opgeleverd, met vervoering las, heeft kunnen afzyn de wonderbare voortgangen, welke de Fransche Soldaten der Vryheid, in dezen tyd, en vooral in den laatstverlopen Veldtogt, onder het geleide van den onsterslyken Buonaparte, gemaakt hebben, vol verbaasdheid te beschouwen. Het moet dan ook den beminnaar van ware verdiensten aangenaam zyn, dat een Held, die, en door de zaak, waarvoor hy strydt, en door zyne verheven talenten, onverzetlyken moed en grootheid van ziel', zozeer uitmunt, enen Dichter gevonden hebbe, waardig om zynen lof te bezingen. De, in het vak der letterkunde, met zoveel roem bekende hieronymus de bosch is daartoe onder ons opgetreden. Zyne Ode ad Buonaparte is een proefstuk van zuiveren smaak en waar dichterlyk genie. Trouwens, wie zou van dezen vurigen liefhebber der oudheid iets anders kunnen wachten? De bosch heeft het genoegen gehad, dat zyne Ode ook reeds twemaal in onze moedertale is overgebragt. Beide Vertalingen zyn nevens het Latyn, ieder in ene byzondere uitgave, gedrukt. De eerste gaf pieter pypers; de twede, die het oorspronglyke beter behoudt, krachtiger uitdrukt, en in 't geheel den voorrang verdient, cornelis van lennep. Dan om onze Lezers zowel over het oorspronglyke, als de onderscheiden waarde der Nederduitsche Overzettingen, zelven enigzins te doen oordelen, willen wy hier enige regels van het begin der Ode voor hun afschryven.

Quae lingua vatum, linguave civium
Ornet decoris proelia laudibus,

Commendet aut seclis futuris,

Buonaparte, tuos triumphos?

Quo bella tentas, gloria convolat,
Horror phalanges occupat hostium,

Flammisque ductoris coruscam

Caesariem tremuere turmae.

Sit magna virtus, pellere finibus
Qui jura frangunt libera patriae;

Victoris at summis trophaeis

Major honos renovare pacem.

[p. 550]

 

Qualis sub altis condita nubibus

 

Phoebus renascens lumina dissipat,

 

Terraeque, disjectis tenebris,

 

Exhilarat faciem benignae.

 

 

 

Qualisve multis nauta laboribus,

 

Elapsus aequor fluctibus horridum

 

Et saevientis murmura austri,

 

Sospes humum patriae salutat.

 

 

 

Tales sereno pectore Galliae,

 

Gens et vetusti nobilis Ilii,

 

Rheni accolae, Muraeque potor

 

Te positis venerantur armis.

Van deze regels geeft pypers de volgende Vertaling:

Wat dichterlyke tong, wat stervling kan bezingen,

Wie ooit uw' oorlogsroem doen gelden naar waardy?

Wie zal dien rollen doen langs de eeuwsverwisselingen?

Wie heeft gezegepraald, ô Buonaparte! als gy?

Waar gy ten stryde snelt, snelt u de glori tegen.

De schrik staat op 't gelaat uws vyands afgemaald,

Zodra het heldenvuur, vóórlichtende allerwegen,

Gelyk de morgenstar op uwen schedel praalt.

Men noem het dapperheid ontmenschte volkstirannen,

Vertrappers van 's Lands Recht te vaagen uit het Land;

Dees winnaar dient nogthans met recht de kroon te spannen,

Die met zyn bloedig zwaard de vrede olyven plant.

Gelyk, wanneer de zon, van wolk by wolk omgeeven,

Den luisterryken gloed des dageraats verspreid,

De duisternis verbant, het aardryk doet herleeven,

En 't vrolyk juigchen doet om haar weldaadigheid;

Of, als een schepeling, op grondelooze stroomen,

Het loeijen des orkaans, de hemelhooge zee,

Na bange tegenspoên al worstelend ontkomen,

Den grond begroeten mag der vaderlandsche reê;

Aldus word gy begroet, met een vervrolykt harte,

Door Rhynbewooner, door 't aêlöud Romeinsch geslacht,

Door Frank en door Germaan; daar elk. ô Buonaparte!

Het krygstuig rusten doet, en u bewondrend acht.

De Vertaling van van lennep luidt aldus:

Hoe zal, Buönaparte! ô puik der Fransche helden,

Of 's burgers dankb're stem, of 's dichters grootsche lier,

Uw' roem, uw zegepraal de volgende eeuwen melden

Met juisten lof en zwier?

[p. 551]

 

Waar gy uw benden voert, zweeft Glorie naast uw zyde;

 

Een kille schrik bevangt des Vyands digten drom;

 

En 't licht dat U bestraalt wanneer gy snelt ten stryde,

 

Spreidt vrees en angst alöm.

 

 

 

't Zy grootsch van 't vaderland die snoodaarts af te weeren,

 

Die 't vrye en heilig recht vertrappen in het stof;

 

Den kryg, door zege op zege, in vreê te doen verkeeren,

 

Is eindloos grooter lof.

 

 

 

Gelyk, als de uchtendzon zyn heuglyk licht doet schynen,

 

Nog korts door wolk by wolk verduisterd en bedekt,

 

En 't vruchtbaar aardryk, daar de nevelen verdwynen,

 

Op nieuw tot blydschap wekt:

 

 

 

Of, als de Zeeman. na 't ontworstlen der gevaaren,

 

't Zy door 't onstuimig nat, verbolgen en verwoed,

 

't Zy door den storm geleên, zyn haardstede en altaaren

 

Behouden weder groet:

 

 

 

Zoo eeren U, vol vreugde, en Frankryks dapp're zoonen,

 

En 't edel kroost geteeld uit Troje's stam welëer;

 

Zy die den zoom des Rhyns, of dien der Mur bewoonen;

 

Elk legt de wapens neêr.