Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1797

Theophilus op het Hemelvaartsfeest. Te Utrecht, by W. van Yzerworst, 1797. In gr. 8vo., 88 bl.

Jacob van loo, Predikant onder de Hervormden te Ootmarsum, een Steedje in Twente, meermaalen door ons met lof vermeld, is de Opsteller deezer Bespiegelingen; zy dienen ten vervolge op de gedagten en gevoelens op het Kers- en Paaschfeest, door denzelfden agtenswaardigen Schryver onlangs voorgedraagen. De wyze van uitvoeringe is volmaakt dezelfde, in gedagten, styl en taal. Des dezulken, die de ernsthaftigheid of stroefheid van zommige Godgeleerde of Zedekundige Schriften door eene leevendiger voordragt wenschen verpoosd te zien, hier ruime voldoening zullen vinden. - In de voorstelling der geschiedenis van Jezus Hemelvaart, zegt van loo zich van eenige ideën bediend te hebben, ‘die op geene geschiedkundige berigten der Euangelisten rusten, en niet exegetisch kunnen bewezen worden.’ Maar hy geeft ze ook niet hooger op dan voor bloote gissingen. ‘Of deeze gissingen (voegt zyn Eerw. 'er nevens) wel geheel verwerpelyk zyn? of ze niet een zekeren graad van zedelyke waarschynlykheid hebben? daar over (zegt hy) wil hy met niemand twisten.’ En dit willen wy ook met van loo niet doen, al ware het, dat wy hier of daar iets, dat, naar onze manier van denken, geene volkomene proef kan houden, mogten hebben aangetroffen.

Uit onderscheidene oogstanden beschouwt van loo, zo den ten Hemel vaarenden en verheerlykten Verlosser, als de getuigen en aanschouwers dier gebeurtenisse; aan elk derzelven legt hy aandoeningen in het hart, en woorden in den mond, naar hunne onderscheidene standen en be-

[p. 372]

trekkingen berekend. 't Lust ons, tot eene proeve van des prozaïschen Dichters schryfwyze, het volgende staal aan te voeren: het stelt den Zaligmaaker voor, als verheerlykt en beloond, by deszelfs aankomst in de gewesten der Gelukzaligheid. ‘Onuitspreekelyk (dus luidt dit tafereel) is het voor alle Engelen- en menschentongen, en onbereikbaar voor alle geschapene geestvermogens, wat het voor u was, Verheerlykte Heiland! zoo van uwen Vader te worden beloond.

Geen mensch volgt u, met zyne koenste, vlugste verbeelding zelfs, op die snelle reize door de wyde velden des Hemels, bezaaid met Zonnestelsels, die om stryd de grenzenloze Magt des Scheppers verkondigen. - Wat dagt, wat gevoelde Gy, by het gezigt van die onmetelyke gewrogten der Godlyke kunst? Van den eenen stralenden kring der Zonnen Gods spoedde Gy u voort tot den anderen. Ontelbare waerelden werden tot stof onder uwe voeten. - De oudste Zoonen des lichts, de eerste Vorsten van de Stad Gods haasteden zig, om hunne hulde aan u optedragen, en u te geleiden, onder samenstemmende feestgezangen, tot het Allerheiligste der Schepping, waar God woont, in een ontoegangbaar licht. - In dit paleis des Heeren - schitterende van heerlykheid, wier straalen alleen uw oog, Koning des lichts en des levens! kon verdragen - in dit paleis des Heeren, nimmer betreden door een menschelyken voet, wagtte u de Vader, om u den loon te geven, dien Gy waardig waart, den toegezegden loon uwes werks. - Maar, hier zinken myne gedagten weg - hier overstelpt my het gevoel myner sterfelykheid en onmagt. - - My dunkt - 'er gaat eene stem uit van den troon Gods, als een donderslag. - “Gy zyt myn Zoon! myn Geliefde! in wien ik myn welgevallen heb. Heersch over alles - wat het myne is, is het uwe. Ik geef u magt in Hemel en op Aarde.” - - De stem wordt gehoord van tienduizendmaal tienduizenden der Hemelmagten, en van alle de geesten der volmaakte regtvaardigen - heilige sidderingen van aanbidding en vreugd vervullen hen. - - En Gy, Eerste! Laatste! Groote Beginner en Voleinder van het werk uwes Vaders! Gy neigt uw hoofd, en - stapt op den troon der Majesteit, die aan uwes Vaders regterhand is.

[p. 373]

Myn God en myn Heiland! vergeef het my, zo myne, uit stof gevormde, lippe des doods van uwen ingang in Uw Koningryk onwaardig heeft gestameld.’