Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1796

Regtsgeding tegen eene ten onregte ingevoerde Godheid.
Eene Chineesche Geschiedenis.

Schoon het Bygeloof der Chineesen het getal hunner Goden tot in het oneindige vermenigvuldigd hebbe, en schoon elk Huisgezin in 't byzonder ten uitersten zorgvuldig is, om die Godheden, welke het verkoozen heeft, te vereeren, blykt het geenzins, dat het Volk altoos eenen waaren eerbied voedt voor deeze vermeende Godheden. Het gebeurt dikwyls, dat zy verlaaten en verwaarloosd worden, als Goden zonder vermogen, wanneer zy zich te traag betoonen om de gunstbetooningen, van hun verzogt en afgebeden, te verleenen. In zulke gevallen geraakt het geduld deezer vereerdeen ten einde, en zy brengen hunne Offergaven elders.

Anderen, min gemaatigd, behandelen deeze Godheden met de grootste kleinagting, en overlaaden dezelve met deeze of dergelyke smaadredenen: ‘Gy hond van een Geest, wy huisvesten u in een gemaklyken tempel, en nogthans zyt gy, naa alle die betoonde voorzorge, zo ondankbaar jegens ons, dat gy ons zelfs het noodige weigert.’ Alsdan binden zy den Afgod met touwen, sleepen dien langs de straaten; allerlei vuiligheid 'er op werpende, ter straffe wegens al den wierook, welken zy zonder vrugt daar aan toebragten. - Indien, geduurende dit spel van dwaasheid en bygeloof, de vereerders van die Godheid verkrygen 't geen zy wenschen, brengen zy het Beeld te rugge, zetten het, met veel plegtigheids, weder in de nisse, naa het zorgvuldig van alle vuiligheden gereinigd te hebben. Waarop zy zich wederom daar voor vernederen, en op het deemoedigst verschooning vraagen wegens het weinig ontzagbetoons, waar mede zy het korts beledigden. ‘Zy zeggen: In de daad wy waren te voorbaarig; maar, met dit alles, was het ongelyk niet aan uwe zyde in zo onverbiddelyk te weezen? Waarom hebt gy toegelaaten, dat wy, zonder noodzaake, u mishandelden? Zou het u meer gekost hebben onze verzoeken bereidvaardiger in te willigen? Maar 't geen gedaan is, is gedaan; laaten wy 'er niet meer aan gedenken. Wy zullen u op nieuw opcieren en vergulden, mits gy het gebeurde vergeet.’

Ten tyde dat Vader le compte zich in China bevondt, viel 'er in Nanking een geval voor, 't welk op het sterkstspree-

[p. 505]

kendst uitwyst, hoe weinig eerbieds de Chineesen soms voor hunne Goden hebben. Een ryk Chinees, wiens éénige Dogter gevaarlyk krank lag, besloot, naa de kunst der Geneesheeren te vergeefsch ingeroepen en beproefd te hebben, den bystand der Goden te verzoeken. Gebeden, aalmoesen, offeranden, werden in de ruimte te werk gesteld, om de gewenschte herstelling te verwerven.

De Bonzen, die met deeze gaven zich vetmesten, beloofden de herstelling des Kinds, door kragt deezes Afgods, wiens vermogen zy in top hieven. De zieke Dogter stierf, ondanks dit alles. De Vader, in de bitterste droefheid gedompeld, besloot zich te wreeken, en den Afgod in regten te vervolgen, ten welken einde hy zyn beklag in geschrifte by den Regter der plaatze inleverde.

Naa, in de sterkst mogelyke bewoordingen, het bedrieglyk gedrag des Afgods afgemaald te hebben, beweerde hy, dat denzelven eene voorbeeldlyke straffe moest worden aangedaan, wegens het niet houden des gegeeven woords. ‘Indien de Geest,’ voegde hy 'er nevens, ‘magt hadt om myne Dogter ter geneezen, maakte hy zich schuldig aan een verregaand bedrog, met myn geld te neemen, en toe te laaten dat myne Dogter stierf. - Indien hy dit vermogen niet bezat, waarom wendde hy zulks voor, en met welk regt maatigt hy zich het Character van eene Godheid aan? Is het om niet, dat wy dezelve aanbidden, en het geheele Landschap daar aan gaven toebrengt?’ In 't kort, hy besloot, dat, 't zy het mangel aan magt, 't zy het onwilligheid, in den Afgod ware, diens Tempel moest verdelgd, de Bedienaars verbannen, of in persoon gestraft worden.

De Regter zag de zaak voor hoogstgewigtig aan; hy stelde die in handen des Landschapsbestuurders, die, ongenegen om zich in eene zaak de Goden betreffende in te laaten, den Onderkoning verzogt, dit stuk te onderzoeken. Deeze laatstgemelde, de Bonzen gehoord hebbende, betoonde zich zeer bevreesd, ontboodt den Aanklaager, en raadde hem de regtsvervolging te staaken; zeggende: ‘Gy handelt onvoorzigtig in te twisten met deeze soort van Geesten; zy zyn uit eigen aart kwaadaartig, en ik vrees zy zullen u een slegten trek daar voor speelen. Geloof my, 't is veel raadzaamer voor u, te luisteren na voorstellen van minlyke schikking, welke de Bonzen van hunne zyde met u willen aangaan. Zy hebben my verzekerd, dat de Geest, van zynen kant, het oor aan billyke voorstellen zal willen leenen: mits gy, van uwe zyde, de zaaken niet tot het uiterste dryft.’

De Vader, troostloos over het verlies zyner Dogter, bleef by zyn eens genomen besluit, en verklaarde, liever te willen omkomen, dan iets afstaan van zyn gedaanen eisch. ‘Myn

[p. 506]

Heer,’ sprak hy, ‘ik heb myn besluit genomen. Die Geest verbeeldde zich allen onregt strafloos te mogen pleegen, en dat niemand moeds genoeg zou hebben om hem te wederstreeven; doch hier in hadt hy mis; en wy zullen welhaast zien, wie van ons beiden de halstarrigste is.’

Wanneer de Onderkoning bevondt dat hy op deezen Man niets kon winnen, gaf hy last dat het Regtsgeding zou voortgaan; doch ten zelfden tyde berigt aan het Hooge Geregtshof te Peking, waar deeze zaak moest afgedaan worden, en de Partyen eerlang verscheenen.

Onder de Wetgeleerden ontbrak het niet aan Voorspraaken voor den Afgod: de zodanigen, wier handen door de Bonzen met geld ryklyk gevuld werden om hunne zaak te verdeedigen, vonden dezelve onbetwistbaar goed, en spraken met veel heftigheids ten voordeele van den Afgod. Maar zy hadden te doen met een Man van een scherp doorzigt, die voorzorge gedraagen hadt om zyne bewyzen te onderschraagen met eene groote somme gelds, welke hy besteedde om zyne zaak voor den Regter zeer klaar te maaken: wel verzekerd, dat de Booze zeer afgerigt moest weezen, indien hy zulk een volwigtig bewys kon ontleggen.

In 't kort, naa verscheide pleitgedingen, won hy de zaak volkomen. De Afgod werd voor altoos uitgebannen, als nutloos voor het Ryk; diens Tempel geslecht, en de Bonzen, die zyn persoon verbeeldden, op eene voorbeeldlyke wyze gestraft.