Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1796

[p. 249]

Iets over het Sal Acidum Essentiale Tartari Crystallisatum.

medeburgers!

Daar de Burger kasteleyn ons in zyne Chemische Schriften ook heeft nagelaaten eene bereiding van het Sal Acidum Essentiale Tartari Crystallisatum, en men dit Zout thans hier te Lande met veel voordeel gebruikt in Gal- en Slymziekten, enz. konde ik niet afzyn, myne Medeburgers, door uw geagt Maandwerk, een naauwkeurige bereidingswyze van dit Zout op te geeven; te meer, om dat veelen de Schriften van den beroemden kasteleyn ontbeeren, en ik dit Zout onlangs zag bezigen, waar het Vitrioolzuur wel degelyk in aanwezig was, 't welk echter zo niet behoor te zyn, en dus aan het oogmerk van den Voorschryver veeltyds niet voldoet.

Om hetzelve als dan te bereiden, neeme men pulv. Cretoe ℥xvi; deeze kookt men met water eenigen tyd in een tinnen vat; als men dit laat bezinken, zo scheiden zig van het kryt veele vuiligheden, en het water heeft een onaangenaamen smaak aangenoomen; dit vogt werpe men weg, en giete op dit gezuiverd kryt dertien pinten warm water; men laat dit kooken, en doe hier by, beurtelings, (onder een gestadig roeren, zodanig dat telkens de opbruisching geëindigd is vóór eene volgende inwerping) pulveris Cremoris Tartari, zo veel genoeg is tot eene vereischte verzadiging, het welk gewoonlyk is indien men 'er ℥xlvi by gedaan heeft. De verzadiging getroffen zynde, giet men het vogt door een fyn linnen doek^(*). De op den doek gebleevene papagtige Stoffe word nu zorgvuldig herhaalde maalen met kookend water afgewasschen, waar door men 'er een bruin zwarte Stoffe afscheidt.

Nu neeme men die zuiver afgewasschen Stoffe, doe dezelve in het tinnen vat, en vermenge ondertusschen ℥xiii Vitrioolzuur met 7 pinten warm water; men giet deeze

(*) Dit heldere vogt kan men, des begeerende, uitwaasemen, en verkrygt hiervan ℥xxiv Tartarus Tartarisatus, en indien men het ad Cuticulam uitwaasemt, en ter Crystalschieting nederzet, verkrygt men ℥xxx Tartarus Tartarisatus Crystall.

[p. 250]

by beurten, onder een gestadig roeren, op deeze Stoffe, (na men alvorens het vat op het vuur gezet heeft.) De opbruisching is hier gering, echter is deeze hoeveelheid Vitrioolzuur voldoende ter verzadiging van het kryt: want meerder Vitrioolzuur by hetzelve doende, loopt men ligt gevaar, het genoemde Zuur in het Zout te krygen.

De behoorlyke hoeveelheid Vitrioolzuur bygedaan zynde, laat men het gemelde vogt nog eenigen tyd warm staan, vervolgens bezinken, en dan giete men het vogt langzaam af, door een fyn linnen doek. Op het overgebleevene giet men nog vier pinten warm water, om het nog aanhangend Acidum Tartari te verkrygen, en dit giete men by het voorige heldere vogt.

Vervolgens dampe men dit vogt uit, in een porceleinen of glasen vat^(*), tot het eene behoorlyke dikte ter Crystalschieting gekreegen heeft, (want dit vogt dient rykelyk uitgewaasemd te zyn eer het Crystallen aanschiet,) dan bekomt men, volgens dit Voorschrift, vyftien oncen en een half dragme drooge zuivere witte Crystallen.

Ziet daar, Medeburgers! eene korte doch naauwkeurige bereidingswyze van het zuiver gecrystalliseerd Zuur des Wynsteens. Myn oogmerk was niet om eene omslagtige Theorie by deeze te beschryven, als begrypende dat de bereider deeze 'er zelfs by de bereiding opmerkt. Men gelieve echter omzigtig te zyn, ter verkryging van een wit Zout, geen Turf- maar Houtskoolen te bezigen.

F.

(*) Het is raadzaam thans een porceleinen of glasen vat te gebruiken, dewyl de ondervinding heeft geleerd, dat het Acidum Tartari te sterk op het tin aftrekt.